DI/100000/43/964/2019

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1292) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 300 z późn. zm.). Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku w sprawie z wniosku przedsiębiorcy (...) z dnia 7 października 2019 r., doręczonym dnia 14 października 2019 r. uznaje za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy w części dotyczącej ustalenia czy wartość świadczenia rodzicielskiego, stanowiąca wyrównanie dopłacane do zasiłku macierzyńskiego, rodzicielskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego będzie stanowiła podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne; odmawia wydania interpretacji indywidualnej w części dotyczącej problematyki ustalania podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas choroby i zasiłku chorobowego.

Dnia 14 października 2019 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez (...) o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Wnioskodawca wskazał, że planuje wprowadzić dla pracowników Program Rodzicielski (...). Ma on na celu zapewnienie każdemu Pracownikowi możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, przy zachowaniu środków finansowych określonych w polityce niniejszego programu, przez okres 26 tygodni w ciągu pierwszego roku od urodzenia albo adopcji dziecka, przy uwzględnieniu uprawnień wynikających z ubezpieczenia społecznego. Warunkiem uczestnictwa w Programie Rodzicielskim jest posiadanie przez Pracownika, w chwili rozpoczęcia korzystania z Programu Rodzicielskiego jednego roku stażu pracy w spółkach. Program rodzicielski zostanie wprowadzony na czas nieokreślony w drodze publikacji polityki wewnętrznej, która będzie określała warunki i zasady, w ramach których pracownik zatrudniony w spółce będzie mógł uczestniczyć w Programie Rodzicielskim Pracodawca nie planuje wprowadzania zapisów dot. Programu Rodzicielskiego do regulaminu pracy ani do regulaminu wynagrodzeń obowiązujących w Spółce. Zakres świadczeń:

Rodzicielskiego, a miesięcznym wynagrodzeniem zasadniczym brutto określonym w umowie o pracę.

Przykład:

Pracownica działu niesprzedażowego w związku z urodzeniem dziecka złożyła wniosek o zasiłek macierzyński w wysokości 80% podstawy wymiaru na pełny okres 52 tygodni oraz o wypłatę świadczenia rodzicielskiego od pierwszego dnia urlopu macierzyńskiego. Obok zasiłku macierzyńskiego/rodzicielskiego przez pierwsze 26 tygodni pracownica będzie otrzymywała comiesięczne świadczenie rodzicielskie w wysokości 20% wynagrodzenia zasadniczego.

2. Pracownik, którzy nie przebywa na urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie ojcowskim ani urlopie rodzicielskim, jest w ramach Programu Rodzicielskiego uprawniony do usprawiedliwionej nieobecności w pracy, podczas której Pracodawcy wypłaca świadczenie finansowe pod nazwą świadczenie rodzicielskie.

Wysokość świadczenia rodzicielskiego dla Pracowników, o których mowa w ust. 2 powyżej, jest ustalana w następujący sposób:

Przykład:

Pracownik działu sprzedażowego w związku z urodzeniem się jego dziecka złoży wniosek o 3 miesiące usprawiedliwionej nieobecności w pracy, podczas której Pracodawca wypłaci świadczenie rodzicielskie w wysokości 100% docelowego miesięcznego wynagrodzenia brutto określonego w indywidualnym liście prowizyjnym.

W treści polityki Pracodawca planuje zapisać wprost, że pracownik będzie zachowywał, do końca wnioskowanego okresu, prawo do świadczenia rodzicielskiego opisanego w pkt 2, w przypadku wystąpienia orzeczonej czasowej niezdolności do pracy w okresie jego otrzymywania.

Przykład: Pracownik działu sprzedażowego w związku z urodzeniem się jego dziecka złoży wniosek o 3 miesiące usprawiedliwionej nieobecności w pracy, podczas której Pracodawca wypłaci świadczenie rodzicielskie w wysokości 100% docelowego miesięcznego wynagrodzenie brutto określonego w indywidualnym liście prowizyjnym. W trakcie nieobecności pracownik otrzymał zwolnienie lekarskie na druku ZUS ZLA na okres 7 dni. Pracodawca nie dokona naliczenia i wypłaty wynagrodzenia chorobowego za okres czasowej niezdolności do pracy, ponieważ pracownik zachowuje w tym czasie prawo do wynagrodzenia w postaci świadczenia rodzicielskiego.

W opisanym stanie przyszłym wnioskodawca pyta:

Prezentując własne stanowisko w sprawie wnioskodawca stwierdza, co następuje.

1. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1, 19 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych; obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej są pracownikami, osobami przebywającymi na urlopach wychowawczych lub pobierającymi zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Z treści art. 29 ust. 1 Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa wynika, że zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego. Zgodnie z art. 18 ust. 6 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób pobierających zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego stanowi kwota tego zasiłku Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w sytuacji, gdy finansuje dodatkowe świadczenie przyznawane za okres urlopu macierzyńskiego, a tym samym pobierania zasiłku macierzyńskiego, co do zasady nie będzie miał obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, bowiem pobieranie zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego stanowi odrębny tytuł do ubezpieczeń społecznych. W okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego pracownik nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu stosunku pracy, a składki na ubezpieczenia społeczne są odprowadzane z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Podstawę wymiaru składek w tym okresie starowi kwota tego zasiłku, co oznacza, że dodatkowe świadczenie rodzicielskie finansowane przez pracodawcę w tym okresie (okresie nie świadczenia pracy) nie stanowią podstawy wymiaru na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy, gdyż prawo nie przysługuje za okres świadczenia pracy a za okres pobierania zasiłku macierzyńskiego (art. 184 ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy), a więc odrębnego od stosunku pracy tytułu do ubezpieczeń społecznych. Wobec powyższego nawet pomimo braku zapisu w przepisach płacowych pracodawcy o prawie do świadczenia rodzicielskiego w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego, gdy pracodawca finansuje to świadczenie za pracowników pobierających zasiłek macierzyński, składki na ubezpieczenie społeczne i w konsekwencji na ubezpieczenie zdrowotne za ten okres nie powinny być odprowadzane.

2. Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 24 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe; składniki wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku. Zdaniem Wnioskodawcy, kosztów związanych ze świadczeniem rodzicielskim pokrywanym za pracownika równocześnie pobierającego wynagrodzenie za czas choroby, zasiłek chorobowy, zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub którego niezdolność do pracy spowodowana jest wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, nie należy wliczać do podstawy wymiaru składek tylko wówczas, gdy wewnętrzne przepisy płacowe obowiązujące u danego pracodawcy wyraźnie wskazują, iż pracodawca jest zobowiązany finansować koszty świadczenia również za ten okres. Jeśli takiego zapisu nie ma w wewnętrznych przepisach płacowych to świadczenia na rzecz pracownika finansowane za okres choroby pracownika stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne a w konsekwencji na ubezpieczenie zdrowotne. Wnioskodawca podkreśla, iż wskazany przepis rozporządzenia ma zastosowanie do takich składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie choroby czy też pobierania zasiłków, co oznacza, iż takie składniki będą mu przysługiwały za wymienione okresy na podstawie przepisów układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu, a nie wypłacenie ich przez pracodawcę powoduje, że pracownik będzie mógł wystąpić z roszczeniem o ich wypłatę. Świadczenie rodzicielskie będzie wprowadzone w drodze publikacji polityki wewnętrznej Programu Rodzicielskiego.

Brak będzie stosownych zapisów w obowiązującym w Spółce Regulaminie Wynagradzania. Wobec powyższego zdaniem Wnioskodawcy wartość świadczenia rodzicielskiego, stanowiąca wynagrodzenie za okres usprawiedliwionej nieobecności w celu opieki nad dzieckiem, będzie stanowiło podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, a w konsekwencji też na ubezpieczenie zdrowotne.

3. W myśl art. 41 pkt 1. Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa; przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku. Następnie zgodnie z pkt 284 Komentarza do ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa; przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, które zgodnie z obowiązującymi u pracodawcy przepisami płacowymi albo umowami o pracę (u pracodawców niemających obowiązku tworzenia regulaminów wynagradzania) przysługują za okres pobierania zasiłku. W razie braku postanowień o zachowywaniu prawa do składnika wynagrodzenia za okres pobierania zasiłku należy uznać, że składnik wynagrodzenia nie przysługuje za okres pobierania zasiłku i powinien być przyjęty do ustalenia podstawy wymiaru. Jeżeli jednak, mimo braku odpowiednich postanowień w przepisach płacowych lub umowach o pracę, pracodawca udokumentuje, że składnik wynagrodzenia jest pracownikowi wypłacany za okres pobierania zasiłku, składnika tego nie uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku.

Zdaniem Wnioskodawcy nie ma przesłanek do uznania, że świadczenie rodzicielskie, które ma być wypłacane za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy, (przy jednoczesnym zachowaniu prawa do tegoż świadczenia do końca wnioskowanego okresu, w przypadku wystąpienia niezdolności do pracy w okresie jego otrzymywania) przysługuje za okres pobierania zasiłku. Zgodnie z literalnym brzmieniem Polityki Programu rodzicielskiego świadczenie pieniężne będzie przysługiwało za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy w celu umożliwienia pracownikowi sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Dodatkowo w uzupełnieniu do komentarza wskazanego powyżej, zgodnie z art. 38. Pkt 1 i 2 Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa; przeciętne miesięczne wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego przez ubezpieczonego będącego pracownikiem za okres, o którym mowa w art. 36 ust. i 1, przez liczbę miesięcy, w których wynagrodzenie to zostało osiągnięte. Jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1, ubezpieczony będący pracownikiem nie osiągnął wynagrodzenia wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego:

Powołując się na pkt 279 Komentarza do ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego (...); Na równi z dniami, w których pracownik świadczył pracę, traktuje się dni urlopu wypoczynkowego i inne dni nieobecności w piaty, za które pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Zdaniem Wnioskodawcy cel, warunki oraz zakres świadczenia rodzicielskiego spełniają przesłanki uznania dni usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za dni, za które pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Wnioskodawca podkreśla precedensowy charakter świadczenia rodzicielskiego, jednocześnie stoi na stanowisku, że świadczenie rodzicielskie, które ma być wypłacane za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy powinno być uwzględnione w podstawie wymiaru świadczeń z ubezpieczeń społecznych, wobec braku przesłanek do zastosowania wyłączenia ustawowego.

4. Zgodnie z brzmieniem art. 12. pkt 1. Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa; zasiłek chorobowy nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy, w których ubezpieczony na podstawie przepisów o wynagradzaniu zachowuje prawo do wynagrodzenia. Okresy te wlicza się do okresu zasiłkowego. W myśl zapisów polityki Programu Rodzicielskiego pracownik, którzy nie przebywa na urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie ojcowskim ani urlopie rodzicielskim, będzie w ramach Programu Rodzicielskiego uprawniony do usprawiedliwionej nieobecności w pracy, podczas której Pracodawcy wypłaca świadczenie finansowe pod nazwą świadczenie rodzicielskie. Pracownik będzie zachowywał, do końca wnioskowanego okresu, prawo do świadczenia rodzicielskiego opisanego, w przypadku wystąpienia niezdolności do pracy w okresie jego otrzymywania.

Mając powyższe na względzie, zdaniem Wnioskodawcy, okresy orzeczonej czasowej niezdolności do pracy przypadające w czasie korzystania ze świadczenia rodzicielskiego należało będzie wliczyć do okresu zasiłkowego.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Zgodnie z przepiłem art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych (art. 34 ust. 2 ustawy). Natomiast w myśl art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne. Fundusz Pracy, Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru łych składek.

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców uznać należy za prawidłowe w części dotyczącej ustalenia czy wartość świadczenia rodzicielskiego, stanowiąca wyrównanie dopłacane do zasiłku macierzyńskiego, rodzicielskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego będzie stanowiła podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Źródłem istnienia obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych jest posiadanie tytułu do objęcia tymi ubezpieczeniami. Ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe co do zasady możliwe jest więc wyłącznie wówczas, gdy dana osoba posiada tytuł do ubezpieczeń lub gdy przychód osiągany przez tę osobę pozostaje w bezpośrednim związku z takim tytułem.

Podkreślenia wymaga, iż pobieranie zasiłku macierzyńskiego stanowi odrębny od umowy o pracę tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. W tym okresie pracownik nie podlega pracowniczym ubezpieczeniom społecznym (art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Z treści art. 18 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, w przypadku ubezpieczonych pobierających zasiłek macierzyński stanowi kwota tego zasiłku. Zgodnie natomiast z ar: 29a ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: z 2019 r., poz. 645 z późn. zm.) zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego.

Zatem, wartość świadczenia rodzicielskiego stanowiąca wyrównanie dopłacane pracownikom do zasiłku macierzyńskiego, rodzicielskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego w okresie i za okres przebywania na urlopie macierzyńskim, ojcowskim lub rodzicielskim i pobierania przez pracowników zasiłku macierzyńskiego nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy, ponieważ prawo do tych świadczeń nie przysługuje za okres świadczenia pracy, tylko z racji pobierania zasiłku macierzyńskiego.

W odniesieniu do ubezpieczenia zdrowotnego wskazać należy, iż zasiłek macierzyński nie stanowi podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, w związku z czym od wartości ww. świadczeń przysługujących pracownikom za okres pobierania zasiłku macierzyńskiego nie opłaca się składki na ubezpieczenie zdrowotne, argument a contrario z art. 81 w zw. z art. 66 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1373 z późn. zm.).

Jednocześnie, jak wskazano wyżej zgodnie z przepisem art. 34 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców oraz w myśl art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie każda sprawa, leżąca we właściwości organu lub państwowej jednostki organizacyjnej, jest możliwa do rozstrzygnięcia poprzez wydanie interpretacji indywidualnej w tym trybie Jako przedmiot interpretacji indywidualnej nie kwalifikuje się problematyka ustalania podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas choroby i zasiłku chorobowego, gdyż ustawodawca nic przewidział takiej możliwości. W aktualnym stanie prawnym nie istnieje możliwość dokonania merytorycznej oceny poprawności interpretacji przepisów ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Organ rentowy podkreśla, iż interpretacja indywidualna nie ma charakteru opinii prawnej, której przedmiotem może być dowolny przepis czy zagadnienie prawne wzbudzające wątpliwości danego podmiotu. Jak już podniesiono wyżej, zakres przedmiotowy interpretacji jest ściśle określony i zawężony do zagadnień, o których mowa w art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Jednocześnie Zakład wskazuje, iż niemożność wydania interpretacji indywidualnej nie oznacza, iż wnioskodawca pozbawiony jest prawa do uzyskania wyjaśnień ze strony Zakładu w przedmiotowej sprawie. Wnioskodawcy służy bowiem w tym zakresie prawo do wystąpienia do właściwej terytorialnie jednostki organizacyjnej Zakładu z zapytaniem na zasadach ogólnych regulowanych przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 2096 z późn. zm.).

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia dostarczenia decyzji.