DI/100000/43/924/2016 - Wyłączenie wartości pakietów grupowego ubezpieczenia na życie i zdrowie, tzw. pakietów medycznych w części finansowanych przez pracodawcę swoim pracownikom z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584, z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 963), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku przedsiębiorcy (...) z siedzibą w (...) z dnia 9 sierpnia 2016 r., doręczonym w dniu 24 sierpnia 2016 r. (uzupełnionym pismem z dnia 7 września 2016 r., doręczonym w dniu 14 września 2016 r.), dotyczącym wyłączenia wartości pakietów grupowego ubezpieczenia na życie i zdrowie, tzw. pakietów medycznych w części finansowanych przez pracodawcę swoim pracownikom z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Dnia 24 sierpnia 2016 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek z dnia 9 sierpnia 2016 r. złożony przez przedsiębiorcę (...) z siedzibą w (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 7 września 2016 r., doręczonym w dniu 14 września 2016 r.

Wnioskodawca wskazuje, iż zamierza zawrzeć umowę z firmą ubezpieczeniową, w zakresie objęcia pracowników grupowym ubezpieczeniem na życie i zdrowie tzw. opieką medyczną. Pracownicy, którzy przystąpią do tego programu, będą mogli korzystać z usług medycznych objętych wybranym pakietem. Składka miesięczna będzie finansowana zarówno przez pracodawcę, jak i przez pracownika. Niezależnie od wybranego przez pracownika pakietu, pracodawca zobowiązuje się do pokrycia kosztów ubezpieczenia medycznego w wysokości 50% wartości danego pakietu. Pozostałe 50% zapłaci pracownik. Wartość dofinansowania do wybranego pakietu stanowić będzie przychód dla pracownika ze stosunku pracy. W związku z powyższym Spółka zamierza wprowadzić do regulaminu wynagradzania pracowników (...) w (...) następujący zapis: (...) Pracownikowi mogą przysługiwać poza składnikami wynagrodzenia, o których mowa w (...) również inne, niżej wymienione świadczenia związane z pracą: (...); ust. (...) opieka medyczna indywidualna lub rodzinna, obejmująca prawo do korzystania z usług medycznych innych niż z zakresu medycyny pracy, świadczonych przez podmiot zewnętrzny, na zasadach określonych w umowie między pracodawcą a tym podmiotem oraz zgodnie z poniższymi kryteriami; ust. (...) Pracownik jest uprawniony do skorzystania z jednego ze świadczeń tj. pakietów (pakiet Standard, Komfort lub Komfort Rodzina) pod warunkiem ponoszenia części kosztów korzystania z tychże usług w wysokości 50%. W pozostałej części koszt korzystania przez pracownika z jednego z pakietów opieki medycznej finansuje pracodawca (...)".

Wnioskodawca przedstawił także własne stanowisko w sprawie stwierdzając, że w świetle przedstawionego zdarzenia przyszłego, jego zdaniem, zgodnie z treścią (...) a w szczególności ust. (...) i ust. (...) regulaminu wynagrodzeń, jak również zgodnie z treścią § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r., w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 1998 r. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.) podstawy do wymiaru składek emerytalno-rentowych (a w konsekwencji również składek na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy i na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych), nie stanowią między innymi przychody będące korzyściami materialnymi wynikającymi z regulaminów wynagradzania, uprawniającymi do zakupu świadczonych usług po cenach niższych niż detaliczne. Biorąc pod uwagę fakt, iż pracownik, który chce skorzystać z wybranego pakietu medycznego, dokonuje zakupu ubezpieczenia po cenach niższych niż obowiązujące ceny detaliczne, jak również z uwagi na fakt, iż powyższe wprost wynika z regulaminu, to dla pracownika powstały przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia, nie stanowi podstawy do naliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy ani na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

W związku z wątpliwościami, czy uprawnienie pracowników do zakupu tzw. pakietów medycznych wynika z układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wystosował wezwanie do uzupełnienia braków wniosku.

W odpowiedzi na powyższe wezwanie, wnioskodawca wskazał, iż uprawnienie pracowników Spółki do zakupu pakietów medycznych wynika z zapisów obowiązującego w firmie Regulaminu Wynagradzania, szczegółowo zapisanych w Aneksie (...) do tego Regulaminu z (...), którego kserokopię wnioskodawca dołączył do pisma.

Ponadto, wnioskodawca stwierdził, iż prawo do korzystania z jednego z pakietów jest powszechne, tzn. mogą je nabyć wszyscy pracownicy Spółki bez względu na zajmowane stanowisko, ale wtedy gdy:

* osiągną staż pracy w Spółce minimum 6 miesięcy,

* nie mogą znajdować się w okresie wypowiedzeniu umowy o pracę,

* nie mogą znajdować się w okresie długotrwałej nieobecności w pracy, ustalanego na podstawie praktyki sądowej w sprawach dotyczących powstania prawa do wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę pracownikowi z tego właśnie powodu, dodatkowo dezorganizującej prace pracodawcy.

Wnioskodawca uznał za konieczne dodatkowe wyjaśnienie zastosowania warunków wymienionych w ww. punkcie 2. pisma. Spółka wskazuje, iż jak można wywieść z treści tych zapisów, pracodawca zamierza także tym sposobem (jednym z kilku innych) zwiększyć zainteresowanie pracą w Spółce i zmniejszyć narastający proces fluktuacji kadr na stanowiskach produkcyjnych. Problem ten narasta i jest na tyle istotny, że może zagrażać podstawowym interesom ekonomicznym Spółki.

Przedsiębiorca wskazuje, iż jednym z celów wprowadzania w firmie takich rozwiązań jest również zmniejszenie liczby absencji chorobowej wśród pracowników (płatnej zarówno ze środków pracodawcy, jak i ze środków ZUS), poprzez udostępnienie im możliwości szybszego kontaktu z lekarzem specjalistą czy też przeprowadzenie w krótszym terminie badań profilaktycznych.

Ponadto z zapisów Aneksu (...), jak wskazuje wnioskodawca, jasno wynika, że pracodawca nie ma możliwości jednostronnego wyboru pracowników, którzy mogą być objęci tymi uprawnieniami, a którzy nie. Wszystko zależy tylko i wyłącznie od postawy poszczególnych pracowników, obiektywnie zależnej tylko od nich samych. Z tych też powodów zastosowane przedmiotowe regulacje znalazły akceptację także u reprezentujących załogę Związków Zawodowych.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył, co następuje:

Stanowisko przedsiębiorcy zawarte we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, w zakresie przedstawionego zdarzenia przyszłego, uznać należy za prawidłowe.

W myśl art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Doprecyzowanie zakresu przedmiotowego spraw, w których przedsiębiorca może żądać od Zakładu wydania pisemnej interpretacji nastąpiło w art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r. Zgodnie z tym przepisem Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 2236) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

W myśl zaś § 2 ust. 1 pkt 26 wyżej wymienionego rozporządzenia, podstawy wymiaru składek nie stanowią korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.

Wskazany przepis ma zastosowanie również do składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe. W myśl bowiem art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, przy czym nie znajduje zastosowania ograniczenie wysokości rocznej podstawy wymiaru składek, o którym mowa w art. 19 ust. 1 tej ustawy.

W świetle powyższego składki na ubezpieczenia społeczne nie powinny być naliczane od przychodu pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy stanowiącego korzyść materialną wynikającą z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegającą na umożliwieniu pracownikowi skorzystania z artykułów, przedmiotów lub usług jedynie za częściową odpłatnością.

Częściowa odpłatność polega w tym przypadku na partycypowaniu pracownika (choćby symbolicznym) w pokryciu kosztów zakupu niektórych artykułów, przedmiotów lub usług. Pracownik uzyska efekt, o którym mowa w przepisie rozporządzenia wówczas, gdy pracodawca dokona zakupu towarów lub udostępni korzystanie z usług po cenie niższej od tej, do której uiszczenia pracownik zobowiązany byłby w przypadku osobistego (uzyskanego w oderwaniu od zatrudnienia) nabycia tychże dóbr.

Podsumowując, jeżeli świadczenie na rzecz pracownika wynikające z regulaminu wynagradzania przybiera postać zakupu po cenach niższych niż detaliczne grupowego ubezpieczenia na życie i zdrowie i stanowi przychód uzyskiwany przez pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, to zostanie ono wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na podstawie powołanego wyżej przepisu rozporządzenia.

W praktyce oznacza to, że wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne będzie podlegała wartość różnicy pomiędzy ceną nabycia usługi, a ponoszoną przez pracownika odpłatnością. Jest to równoznaczne z brakiem obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wyżej wymienionej wartości. Powyższe ma zastosowanie również w odniesieniu do składek na ubezpieczenie zdrowotne. Zgodnie bowiem z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 581, z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

W odniesieniu do składek na Fundusz Pracy oraz składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych zastosowanie mają również powyższe rozważania. Zgodnie bowiem z art. 104 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 645, z późn. zm.) oraz art. 29 ustawy z dnia 13 sierpnia 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 2014 r. poz. 272, z późn. zm.) analogicznie ustala się składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.