DI/100000/43/900/2015 - Podleganie ubezpieczeniom społecznym członka zarządu, powołanego uchwałą zgromadzenia akcjonariuszy, który nie podpisał odrębnej umowy ze spółką.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku przedsiębiorcy (...) z dnia 3 sierpnia 2015 r., złożonym w dniu 6 sierpnia 2015 r., dotyczącym braku obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym przez członka zarządu spółki kapitałowej powołanego na mocy uchwały zgromadzenia akcjonariuszy.

Dnia 6 sierpnia 2015 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek z dnia 3 sierpnia 2015 r. złożony przez przedsiębiorcę (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca w treści wniosku wskazał, iż Prezes Zarządu Spółki Akcyjnej zostaje powołany do pełnienia tej funkcji uchwałą zgromadzenia akcjonariuszy. Zgromadzenie akcjonariuszy podejmuje również uchwałę określającą miesięczne wynagrodzenie z tytułu sprawowania tej funkcji. Spółka Akcyjna nie podpisuje z Prezesem Zarządu odrębnej umowy o pracę, zlecenie, lub świadczenie usług. Uchwała stanowi samodzielną podstawę uzyskiwania wynagrodzenia przez członka zarządu.

Wątpliwości przedsiębiorcy budzi to, czy od wynagrodzenia prezesa spółki, należy odprowadzić składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

We własnym stanowisku w sprawie przedsiębiorca wskazał, że zgodnie z art. 368 § 4 Kodeksu spółek handlowych członków zarządu powołuje rada nadzorcza, chyba że statut spółki stanowi inaczej. W niniejszym przypadku członek zarządu zostanie powołany przez zgromadzenia akcjonariuszy, zgodnie ze statutem spółki (rozdział III § 10). W wyniku powołania do zarządu między spółką i powołanym powstaje stosunek o charakterze organizacyjnym, który stanowi wystarczającą podstawę pełnienia przez niego funkcji. Jednocześnie wnioskodawca zwraca uwagę, iż to art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń zdrowotnych z dnia 13 października 1998 r. określa katalog objętych obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym. Katalog ten ma charakter enumeratywny (zamknięty) i ustawodawca nie wymienił w nim powołania. Analogicznie należy interpretować art. 66 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych.

Zdaniem spółki mając na uwadze fakt, iż powyższe katalogi nie wymieniają pełnienia funkcji Prezesa Zarządu, na podstawie powołania z miesięcznym wynagrodzeniem, bez zawierania umowy o pracę, zlecenia, czy innej umowy o świadczenie usług będącej osobnym tytułem ubezpieczenia społecznego - nie ma obowiązku prawnego opłacania z tegoż tytułu wynagrodzenia składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Na potwierdzenie swojego stanowiska spółka przywołuje jedną z decyzji interpretacyjnych Zakładu.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko przedsiębiorcy w części dotyczącej obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym przez członka zarządu spółki kapitałowej, zawarte we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, uznać należy za prawidłowe.

W myśl art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Doprecyzowanie zakresu przedmiotowego spraw, w których przedsiębiorca może żądać od Zakładu wydania pisemnej interpretacji nastąpiło w art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r. Zgodnie z tym przepisem Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zgodnie z art. 368 § 4 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 z późn. zm.) członków zarządu powołuje i odwołuje rada nadzorcza, chyba że statut spółki stanowi inaczej. Członek zarządu może być odwołany lub zawieszony w czynnościach także przez walne zgromadzenie.

Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego np.: umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Jednakże to od woli spółki zależy czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu.

Pogląd, iż powołanie członka zarządu spółki kapitałowej nie zawsze oznacza nawiązanie stosunku pracy pomiędzy spółką a członkiem zarządu, znajduje odzwierciedlenie w doktrynie i judykaturze (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2004 r. sygn. akt I PK 51/04). Częstokroć dochodzi do nawiązania stosunku wewnętrznego o charakterze organizacyjnym.

Osoba powołana na członka zarządu, aby otrzymywać wynagrodzenie nie musi być zatrudniona jedynie na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia czy innej umowy cywilnoprawnej, do której stosuje się przepisy o zleceniu.

Treść przepisu art. 6 (zawierającego katalog tytułów rodzących obowiązek podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym) oraz powiązanych art. 11 i art. 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pozwala uznać, iż powołanie w znaczeniu bezumownego powierzenia funkcji organu spółki - członka zarządu (na podstawie art. 368 Kodeksu spółek handlowych) nie stanowi samoistnego tytułu podlegania ubezpieczeniom, a tym samym nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Poprzez samo powołanie w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych członek zarządu spółki kapitałowej nie staje się więc pracownikiem czy zleceniobiorcą. Nie zwalania to jednak z podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu umów o pracę czy umów cywilnoprawnych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (jeśli takowe byłyby zawarte niezależnie od łączącego strony stosunku organizacyjnego) i obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń wypłacanych w związku ze świadczeniem pracy na podstawie tychże umów (przy założeniu, że nie istnieją przesłanki wyłączające z obowiązku opłacania składek jak. np. zbieg tytułów do ubezpieczeń).

Jednocześnie wskazać należy, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie. W związku z tym, w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego organ zawiadamia, iż w przedmiotowej sprawie wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia odrębnego podania do Dyrektora Wielkopolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w Poznaniu. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...).