DI/100000/43/890/2018 - Możliwość nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracowników wartości jednorazowych rekompensat wypłacanych w związku z likwidacją nagród jubileuszowych.

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2013 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r. poz. 646 z późn. zm.), w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku (...) z dnia z dnia 23 lipca 2018 r. złożonym w dniu 24 lipca 2018 r. w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracowników wartości jednorazowych rekompensat wypłacanych w związku z likwidacją nagród jubileuszowych.

W dniu 24 lipca 2018 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w (...) wpłynął wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 17 sierpnia 2018 r. doręczonym dnia 22 sierpnia 2018 r. oraz pismem z dnia 18 września 2018 r. doręczonym dnia 24 września 2018 r.

Wnioskodawca wskazał, że jest podmiotem gospodarczym działającym w branży handlu detalicznego i produkcji pieczywa.

Regulamin wynagradzania obowiązujący do (...) przewidywał wypłatę nagród jubileuszowych pracownikom co pięć lat z tym, że pierwsza wypłata mogła nastąpić po udokumentowanym przepracowaniu dwudziestu lat - nie koniecznie w (...)

Każda następna wypłata nagrody jubileuszowej - po okresie następnych 5 lat - była wyższa o 100% podstawy.

Obecnie Zarząd Spółdzielni i organizacje związkowe przyjęły porozumienie o likwidacji nagród jubileuszowych z uwzględnieniem wypłaty rekompensat z tytułu ich likwidacji i jednoczesnym zobowiązaniem pracowników do świadczenia pracy przynajmniej do dnia nabycia faktycznych uprawnień do nagrody jubileuszowej.

Zapis porozumienia w sprawie likwidacji nagród jubileuszowych i wypłaty rekompensat brzmi:

W przypadku niedotrzymania ww. deklaracji pracownik zobowiązuje się do zwrotu w całości otrzymanej przed czasem nagrody jubileuszowej".

Świadczenie należne pracownikom za pozostały okres 2,5 roku zostało uwzględnione w wynagrodzeniu zasadniczym i bezspornie stanowi element będący podstawą naliczania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Wnioskodawca podkreśla, że rekompensaty nie zostały jeszcze wypłacone.

Zdaniem Wnioskodawcy rekompensaty z tytułu likwidacji nagród jubileuszowych są wyłączone z podstawy naliczania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

W uzasadnieniu własnego stanowiska w sprawie Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych osiągany z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Wnioskodawca podkreśla, że obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne reguluje z kolei ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zgodnie z zapisami powyższej ustawy do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne, stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Oba powyższe przepisy należy rozpatrywać z związku z art. 12 ust.u.p.d.o.f. mówiącym, że przychodami ze stosunku pracy są wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, rożnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

W ocenie Wnioskodawcy biorąc jednak pod uwagę przepis § 2 ust. 1 pkt 1 - rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wyłączone są nagrody jubileuszowe, które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat. Przepisy Rozporządzenia nie odnoszą się wprost do rekompensat z tytułu likwidacji nagród jubileuszowych, ale zdaniem Wnioskodawcy § 2 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia ma zastosowanie także do tego świadczenia, gdyż stanowi ono rozliczenie praw nabytych do nagród jubileuszowch pracowników wypłacanych w okresach pięcioletnich.

Powyższe rozumienie wskazanego wyżej przepisu zdaniem Wnioskodawcy potwierdzają interpretacje indywidualne wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku (np. DI/100000/43/409/2016, DI/100000/43/650/2017), gdzie ZUS wyjaśnia, iż "decydujące znaczenie w kontekście zwolnienia tego typu świadczeń pieniężnych z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ustawodawca przypisał periodycznemu (nie częstszemu niż co 5 lat) nabywaniu przez pracownika prawa do ich uzyskania na podstawie wewnętrznych przepisów obowiązujących u pracodawcy. Bez znaczenia prawnego pozostaje natomiast fakt daty wypłacenia tych świadczeń pracownikowi (wypłata tych świadczeń może nastąpić więc w okresie krótszym niż 5 lat od dnia uzyskania przez pracownika poprzedniej nagrody jubileuszowej). Tym samym, rozstrzygając możliwość wyłączenia rekompensaty, odszkodowania spod obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, należy wziąć zdaniem Wnioskodawcy pod uwagę łącznie dwie przesłanki wypłata tego świadczenia następuje w związku z likwidacją nagród jubileuszowych, a dotychczas obowiązujące zasady przyznawania i wypłaty tych nagród jubileuszowych przewidywały, że nie przysługiwały one częściej niż co 5 lat".

W ocenie Wnioskodawcy wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nagród jubileuszowych pozwala wyłączyć je również z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

W piśmie z dnia 17 sierpnia 2018 r. stanowiącym odpowiedź na wezwanie Zakładu do uzupełnienia wniosku przedsiębiorca wskazał, że regulacje wewnętrzne obowiązujące u Wnioskodawcy dotyczące nagród jubileuszowych wyraźnie stanowią, że nagroda jubileuszowa przysługuje pracownikowi nie częściej niż co 5 lat.

Ponadto, w piśmie z dnia 18 września 2018 r. stanowiącym odpowiedź na ponowne wezwanie Zakładu do uzupełnienia wniosku Wnioskodawca oświadczył, że jednorazowe rekompensata z tytułu likwidacji nagród jubileuszowych, o której mowa we wniosku stanowi przychód w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 200 z późn. zm.) osiągane przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Mając na uwadze treść wniosku, jak również obowiązujące w tym przedmiocie przepisy prawa Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje.

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców uznać należy za prawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 1949), jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Jak podniesiono powyżej, podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników nie stanowią przychody wymienione w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Pośród tych przychodów, w § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia, wymienia się nagrody jubileuszowe (gratyfikacje), które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat. Przepis ten, jak zauważył wnioskodawca, znajduje również zastosowanie w sytuacji, gdy pracodawca likwidując w zakładowym układzie zbiorowym pracy lub regulaminie wynagradzania instytucję nagród jubileuszowych, przewiduje możliwość wypłaty świadczeń pieniężnych mających charakter rekompensaty za rezygnację z przyznawania nagród jubileuszowych.

Z powyższego wywieść należy, iż decydujące znaczenie w kontekście zwolnienia tego typu świadczeń pieniężnych z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne ustawodawca przypisał periodycznemu (nie częstszemu niż co 5 lat) nabywaniu przez pracownika prawa do ich uzyskania na podstawie wewnętrznych przepisów obowiązujących u pracodawcy. Bez znaczenia prawnego pozostaje natomiast fakt daty wypłacenia tych świadczeń pracownikowi (wypłata tych świadczeń może nastąpić więc w okresie krótszym niż 5 lat od dnia uzyskania przez pracownika poprzedniej nagrody jubileuszowej).

Tym samym, rozstrzygając możliwość wyłączenia jednorazowych rekompensat spod obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, należy wziąć pod uwagę łącznie dwie przesłanki - wypłata rekompensat następuje w związku z likwidacją nagród jubileuszowych, a dotychczas obowiązujące zasady przyznawania i wypłaty tych nagród jubileuszowych przewidywały, że nie przysługiwały one częściej, niż co 5 lat.

Jednocześnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2018 r., 1510 ze zm.) wynika, iż do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Tym samym powyższe znajdzie zastosowanie również w odniesieniu do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany łub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do właściwego Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostką, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.