DI/100000/43/828/2016 - Ustalenie możliwości nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracowników wartości pakietów opieki medycznej oraz pakietów grupowego ubezpieczenia oferowanych pracownikom przez pracodawcę po cenach niższych niż detaliczne.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku (...) z dnia 25 lipca 2016 r. złożonym w dniu 27 lipca 2016 r., dotyczące nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracowników wartości pakietów opieki medycznej oraz pakietów grupowego ubezpieczenia oferowanych pracownikom przez pracodawcę po cenach niższych niż detaliczne.

W dniu 27 lipca 2016 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek (...) z dnia 25 lipca 2016 r. o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż jest pracodawcą, który zamierza oferować swoim pracownikom na zasadzie dobrowolności możliwość skorzystania z następujących programów:

- Pakiet opieki medycznej,

- Pakiet Grupowego Ubezpieczenia.

Partycypacja w każdym z pakietów będzie polegała na umożliwieniu pracownikowi nabycia usług objętych pakietami. Możliwość wyboru ww. pakietów będzie uregulowana w Regulaminie wynagradzania spółki, który będzie zawierał następujące zasady:

* współfinansowanie pakietów przez pracownika i pracodawcę,

* dostępność pakietów dla pracowników będzie się odbywać po cenie niższej niż detaliczna.

Decyzja o wyborze poszczególnego pakietu będzie należeć do pracownika. Składka miesięczna pakietu ma być współfinansowana przez spółkę i pracownika. W przypadku pakietów dot. opieki medycznej, a także ubezpieczenia, koszty będą rozkładać się w następujący sposób: 10% kosztu pakietu będzie ponosił pracownik a 90% spółka. Różnica, którą będzie opłacała za pracownika spółka, będzie stanowić przychód pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 2236) podstawy wymiaru składek nie stanowią korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagrodzeniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji. Spółka zwraca się z pytaniem, czy powyższa regulacja znajdzie zastosowanie w przedstawionym zdarzeniu przyszłym.

Zdaniem wnioskodawcy wyżej opisane warunki wskazują, że pakiety, które będą udostępniane pracownikom spółki na podstawie Regulaminu wynagradzania, spełniają wymogi określone w § 2 ust. 1 pkt 26 ww. rozporządzenia.

W rezultacie należy uznać, że różnicę (wartość współfinansowanej przez pracodawcę części składki na tzw. pakiety), którą będzie opłacała za pracownika spółka, nie będzie stanowiła podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) oraz ubezpieczenie zdrowotne otrzymujących go pracowników.

Konstrukcja § 2 ust. 1 pkt 26 ww. rozporządzenia wskazuje, że aby móc zastosować wskazane wyłączenie, dana korzyść musi stanowić przychód pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy oraz dodatkowo prawo do uzyskania korzyści musi wynikać z przepisów układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, przewidujących partycypację pracownika w poniesieniu kosztów nabycia tych świadczeń. Ponadto dana korzyść musi przybrać formę niepieniężną (formę zakupu po cenach niższych niż detaliczne artykułu lub usługi). Opisane przez spółkę pakiety spełniają powyższe kryteria.

Spółka zauważa, iż jej stanowisko znajduje odzwierciedlenie w interpretacjach właściwych organów ZUS, których fragmenty przytacza we wniosku.

Mając na uwadze treść wniosku, jak również obowiązujące w tym przedmiocie przepisy prawa Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 2236), jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Zgodnie z przywołanym przez wnioskodawcę § 2 ust. 1 pkt 26 ww. rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z podstawy wymiaru składek na ww. ubezpieczenia wyłączone są korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.

Wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, określonych kategorii przychodów zawarte w ww. rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi wyjątek od ogólnej zasady, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przychód, dlatego przepisy te muszą być interpretowane ściśle.

W świetle powyższego składki na ubezpieczenia społeczne nie powinny być naliczane od przychodu pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy stanowiącego korzyść materialną wynikającą z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegającą na umożliwieniu pracownikowi skorzystania z artykułów, przedmiotów lub usług jedynie za częściową odpłatnością.

Jak zauważył wnioskodawca, częściowa odpłatność polega w tym przypadku na partycypowaniu pracownika (choćby symbolicznym) w pokryciu kosztów zakupu niektórych artykułów, przedmiotów lub usług, w efekcie pracownik uzyskuje je odpłatnie, ale po cenie niższej niż ta, którą musiałby uiścić w przypadku samodzielnego nabycia dóbr - po cenie niższej niż ich cena detaliczna.

W przypadku więc, gdy wartość określonego świadczenia stanowić będzie przychód pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, zaś prawo do uzyskania korzyści wynikać będzie z postanowień przepisów o wynagradzaniu przewidujących partycypację pracownika (choćby symboliczną) w poniesieniu kosztów nabycia tych świadczeń, to kwota taka nie będzie podlegać uwzględnieniu w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w oparciu o § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia nie będzie natomiast podlegało świadczenie o charakterze uznaniowym. Przyznanie świadczenia o charakterze uznaniowym zależy bowiem od woli pracodawcy i z racji jego uznaniowości nie stanowi on składnika wynagrodzenia. Brak jest zapisów dotyczących obiektywnych kryteriów, których spełnienie powodowałoby powstanie po stronie pracodawcy obowiązku przyznania takiego świadczenia, a po stronie pracownika roszczenia o jego przyznanie. Takie świadczenie, z racji jego uznaniowości, nie stanowi składnika wynagrodzenia, a pracownik nie ma roszczenia o jego przyznaniu.

Tym samym, w odniesieniu do świadczenia o charakterze uznaniowym nie będzie miała zastosowania dyspozycja treści § 2 ust. 1 pkt 26 ww. rozporządzenia, która dotyczy kategorii tych świadczeń co do których pracownicy mają prawo wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, i mają roszczenie o jego przyznanie/wypłatę.

Jak wynika z Załącznika (...) Do Regulaminu Wynagradzania z dnia 1 października 2014 r. "Świadczenia dodatkowe - zależne od decyzji pracownika", który przedstawił wnioskodawca, przyznanie przez pracodawcę pakietu opieki medycznej oraz pakietu grupowego ubezpieczenia miałoby mieć charakter uznaniowy - to wyłącznie pracodawca będzie decydował o możliwości korzystania z programów, a zaoferowanie danego pakietu lub pakietów, czas ich trwania oraz świadczenia, składające się na pakiet/pakiety zależą wyłącznie od uznania pracodawcy.

Wobec oświadczenia wnioskodawcy, iż kwota dofinansowania przez pracodawcę do pakietu medycznego i pakietu grupowego ubezpieczenia będzie stanowiła przychód pracowników ze stosunku pracy oraz, biorąc pod uwagę, że świadczenia te będą miały charakter uznaniowy i pracownikom nie będzie przysługiwało roszczenie o ich wypłatę stanowisko wnioskodawcy wskazujące, iż wartość pakietów opieki medycznej i pakietu grupowego ubezpieczenia dofinansowanych przez wnioskodawcę jego pracownikom będzie wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uznać należy za nieprawidłowe.

Jednocześnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) wynika, iż do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Tym samym, w rzeczonym przypadku, wyłączenie przewidziane w rozporządzeniu w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie znajdzie zastosowania również w odniesieniu do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.