DI/100000/43/794/2015 - Wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników banku przebywających na urlopach macierzyńskich wartości abonamentów medycznych finansowanych przez pracodawcę w związku z posiadaniem odrębnego od pracowniczego tytułu do ubezpieczeń społecznych.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r., o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje stanowisko zawarte we wniosku (...) z dnia 1 lipca 2015 r. doręczonym dnia 9 lipca 2015 r. za prawidłowe w części dotyczącej wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób przebywających na urlopach macierzyńskich wartości abonamentów medycznych finansowanych przez pracodawcę w związku z posiadaniem odrębnego od pracowniczego tytułu do ubezpieczeń społecznych.

Dnia 9 lipca 2015 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek z dnia 1 lipca 2015 r. (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z obowiązującymi przepisami wewnętrznymi wszystkim pracownikom Banku przysługuje nieodpłatna, dodatkowa (poza wymaganą przepisami Kodeksu Pracy), opieka medyczna według zróżnicowanych pakietów świadczeń, dedykowanych poszczególnym grupom pracowników.

Przepis wyraźnie wskazuje, że pracownicy Banku zachowują prawo do opieki medycznej również w trakcie długotrwałych, usprawiedliwionych nieobecności w pracy, w tym m.in. z tytułu: choroby, opieki, urlopu macierzyńskiego, urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego, korzystania z zasiłku rehabilitacyjnego. Opieka medyczna realizowana jest przez dostawcę usług medycznych na podstawie umowy zawartej z Bankiem.

Wartość pakietów medycznych stanowi po stronie pracownika przychód ze stosunku pracy, w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji wartość świadczenia Etanowi podstawę wymiaru składek na poszczególne rodzaje ubezpieczeń społecznych oraz na ubezpieczenie zdrowotne.

Na tle tak sformułowanego stanu faktycznego wnioskodawca powziął wątpliwość, czy wartość abonamentu medycznego (nieodpłatnej opieki medycznej, finansowanej w całości przez Bank), w miesiącu w którym pracownik przebywał na urlopie macierzyńskim, wychowawczym, bezpłatnym lub korzystał ze zwolnienia lekarskiego z tyt. choroby/ lub opieki świadczenia rehabilitacyjnego, stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

We własnym stanowisku w sprawie wnioskodawca wskazuje.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Za przychody ze stosunku pracy zgodnie z art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f. uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Stosownie do dyspozycji § 2 ust. 1 pkt 24 ww. rozporządzenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie stanowią składniki wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego opiekuńczego świadczenia rehabilitacyjnego, w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku.

Wnioskodawca zwraca uwagę, iż w podstawie wymiaru składek uwzględnia się:

a) wynagrodzenia zasadnicze,

b) wynagrodzenia za godziny nadliczbowe,

c) różnego rodzaju dodatki, nagrody,

d) ekwiwalenty za niewykorzystany urlop,

e) świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika,

f) wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

W konsekwencji wartość abonamentu medycznego sfinansowanego przez pracodawcę, jak i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane przez pracowników stanowią dla nich przychód ze stosunku pracy.

Wnioskodawca podnosi, iż w czasie korzystania z urlopu macierzyńskiego lub wychowawczego pracownicy mają odrębny od stosunku pracy tytuł do ubezpieczenia a podstawę wymiaru składek stanowi odpowiednio kwota zasiłku macierzyńskiego stosownie do art. 18 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych lub - w odniesieniu do urlopów wychowawczych - kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy, zgodnie z brzmieniem art. 18 ust. 5b i 14 ww. ustawy (podstawa ta nie może być wyższa niż kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz nie może być niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia). Podkreśleniu wymaga, iż w czasie korzystania z urlopu macierzyńskiego lub wychowawczego pracownik nie podlega pracowniczym ubezpieczeniom emerytalnym i ubezpieczeniu rentowemu (art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy).

Wnioskodawca zwraca uwagę, iż źródłem istnienia obowiązku ubezpieczeń emerytalnych i ubezpieczenia rentowego jest posiadanie tytułu do objęcia tymi ubezpieczeniami. Ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe co do zasady możliwe jest więc wyłącznie wówczas, gdy dana osoba posiada tytuł do ubezpieczeń lub gdy przychód osiągany przez tę osobę pozostaje w bezpośrednim związku z takim tytułem.

Zatem, zdaniem wnioskodawcy wartość dodatkowych świadczeń rzeczowych uzyskanych przez pracowników w okresie pobierania przez nich zasiłku macierzyńskiego nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, ponieważ prawo do tych świadczeń nie przysługuje za okres świadczenia pracy, tylko z racji przebywania na urlopie macierzyńskim i pobierania z tego tytułu zasiłku macierzyńskiego.

Analogicznie, pobieranie składek jest również nienależne w odniesieniu do pracowników korzystających z urlopu bezpłatnego z uwagi na to, że abonament jest opłacany przez pracodawcę za okres urlopu bezpłatnego a nie za okres świadczenia pracy (w okresie urlopu bezpłatnego pracownik nie podlega, ani ubezpieczeniom społecznym ani ubezpieczeniu zdrowotnemu).

Wnioskodawca zwraca jednocześnie uwagę, iż w myśl § 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyłączone są te przychody stanowiące składniki wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagrodzeniu o ile są one wypłacane za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku.

Z powyższych przepisów wywieść należy, iż przychody pracownika ze^ stosunku pracy, które uzyskuje on w okresie pobierania wynagrodzenia za czas choroby są wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jedynie wówczas, gdy z przepisów wewnętrznych regulujących kwestie wynagradzania pracowników wynika jednoznacznie prawo pracownika do tych świadczeń za ten okres.

Mając na uwadze, iż przysługujące pracownikom uprawnienie do abonamentu medycznego w okresie długotrwałych, usprawiedliwionych nieobecności w pracy, w tym m.in. z tytułu: choroby, urlopu macierzyńskiego, urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego, korzystania z zasiłku rehabilitacyjnego zostało uregulowane w przepisach wewnętrznych Banku, stan faktyczny opisany we wniosku zdaniem wnioskodawcy spełnia dyspozycję przepisu § 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia.

W konsekwencji Bank mając na uwadze powyższe stoi na stanowisku, iż nieodpłatne świadczenie w postaci abonamentu medycznego przyznane pracownikom w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego, wychowawczego, bezpłatnego oraz w czasie nieobecności z tyt. choroby, opieki i świadczenia rehabilitacyjnego, nie będzie stanowić podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, bowiem z przepisów wewnętrznych Banku dotyczących standardów opieki medycznej dla pracowników Banku wynika wprost uprawnienie do abonamentu medycznego za ww. okres.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku stwierdza, co następuje:

Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji uznać należy za prawidłowe w części dotyczącej wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób przebywających na urlopach macierzyńskich wartości abonamentów medycznych finansowanych przez pracodawcę w związku z posiadaniem odrębnego od pracowniczego tytułu do ubezpieczeń społecznych. Niniejsza interpretacja odnosi się jedynie do sytuacji osób przebywających na urlopach macierzyńskich (pobierających zasiłek macierzyński). Będący przedmiotem rozpoznania wniosek DI/100000/43/794/2015 dotyczy również osób przebywających na urlopie wychowawczym, urlopie bezpłatnym, pobierających świadczenie rehabilitacyjne, wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy, zasiłek chorobowy i zasiłek opiekuńczy, jednak nie został opłacony w tym zakresie. Zgodnie z art. 10 ust. 6 i ust. 7 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wniosek o wydanie interpretacji podlega opłacie w wysokości 40 zł, którą należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku. W razie nieuiszczenia opłaty w terminie wniosek pozostawia się bez rozpatrzenia. Jednocześnie w przypadku wystąpienia w jednym wniosku o wydanie interpretacji odrębnych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych pobiera się opłatę od każdego przedstawionego we wniosku odrębnego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Jednocześnie zgodnie z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Źródłem istnienia obowiązku ubezpieczeń społecznych jest posiadanie tytułu do objęcia tymi ubezpieczeniami. Ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne co do zasady możliwe jest więc wyłącznie wówczas, gdy dana osoba posiada tytuł do ubezpieczeń lub gdy przychód osiągany przez tę osobę pozostaje w bezpośrednim związku z takim tytułem.

Za okres urlopu macierzyńskiego, pracownikowi przysługuje zasiłek macierzyński (art. 29 ust. 5 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 159). Podkreślenia wymaga, iż pobieranie zasiłku macierzyńskiego stanowi odrębny od umowy o pracę tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. W tym okresie pracownik nie podlega pracowniczym ubezpieczeniom społecznym (art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Z treści art. 18 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w przypadku ubezpieczonych pobierających zasiłek macierzyński stanowi kwota tego zasiłku.

Zatem, wartość dodatkowych świadczeń rzeczowych (w tym przypadku w postaci abonamentu medycznego (nieodpłatnej opieki medycznej finansowanej w całości przez bank) uzyskanych przez pracowników w okresie pobierania przez nich zasiłku macierzyńskiego nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy, ponieważ prawo do tych świadczeń nie przysługuje za okres świadczenia pracy, tylko z racji pobierania zasiłku macierzyńskiego.

Należy również zaznaczyć, iż powyższe decyduje również o tym, iż, wbrew twierdzeniom wnioskodawcy, nie znajdzie tu zastosowania § 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, gdyż decydujące znaczenie ma tu fakt odmiennego od pracowniczego tytułu do ubezpieczeń.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.