DI/100000/43/729/2016 - Opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu akcji spółki matki nabytych przez pracownika w ramach programu akcyjnego.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 121 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku przedsiębiorcy (...) w (...) z dnia 22 czerwca 2016 r. doręczonym w dniu 27 czerwca 2016 r. uzupełnionym dnia 22 lipca 2016 r. w przedmiocie dotyczącym braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu akcji spółki matki nabytych przez pracownika w ramach programu akcyjnego.

Dnia 27 czerwca 2016 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku, wpłynął wniosek złożony przez (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 14 lipca 2016 r. doręczonym dnia 22 lipca 2016 r.

Wnioskodawca wskazuje, że jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, należącą do zagranicznej grupy kapitałowej spółek. Grupa oferuje menadżerom spółek - córek możliwość uczestnictwa w programie akcyjnym, polegającym na oferowaniu wybranym pracownikom możliwości nabycia po preferencyjnej cenie (tj. za częściową odpłatnością) akcji amerykańskiej spółki - matki notowanych na giełdzie papierów wartościowych w (...) spółka nie jest bezpośrednim właścicielem polskiej spółki, lecz posiada jedynie udziały w podmiocie posiadającym z kolei udziały w spółce polskiej. Założeniem programu akcyjnego jest m.in. to, że pomimo formalnego przeniesienia własności akcji spółki - matki (poprzez zapisanie ich na wyodrębnionym rachunku papierów wartościowych uczestnika programu), akcje te nie mogą być przedmiotem sprzedaży ani zamiany na akcje na okaziciela przez uczestnika programu przed upływem (...) od momentu nieodpłatnego nabycia/objęcia akcji. Tym samym obrót tymi akcjami jest przez pewien czas wyłączony.

Wnioskodawca pozostaje w stosunku pracy z osobą fizyczną, będącą jednocześnie członkiem zarządu spółki (Wnioskodawcy) i osobą uprawnioną do nabycia ww. akcji spółki-matki. Wnioskodawca podkreśla, że umowa o pracę zawarta przez wnioskodawcę z jej menadżerem, ani wewnątrzzakładowe przepisy prawa pracy nie zawierają uprawnienia dla pracowników do żądania od wnioskodawcy objęcia ich programem akcyjnym. Wszelkie decyzje dotyczące przyznania poszczególnym osobom prawa do objęcia programem akcyjnym są podejmowane jednostronnie przez spółkę-matkę. Wnioskodawca nie uczestniczy w procesie nabycia bądź wydawania akcji. Po objęciu menadżera wnioskodawcy programem akcyjnym spółka-matka, powołując się na opinię swego doradcy podatkowego, poleciła polskiej spółce-córce (jako płatnikowi) rozliczenie za swego menadżera (jako ubezpieczonego podatnika) podatku od dochodu z tytułu nieodpłatnego nabycia/objęcia akcji, kwalifikując ten dochód jako otrzymany w chwili nabycia akcji w związku z pozostawaniem wnioskodawcy w stosunku pracy z polską spółką-córką. Co za tym idzie, od tego przychodu odprowadzono składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne z tytułu łączącego strony stosunku pracy. Wnioskodawca powziął jednak wątpliwości co do prawidłowości takiego postępowania. Wątpliwości te są tym bardziej uzasadnione, że interpretacją indywidualną z dnia 3 lutego 2016 r. Dyrektor Izby Skarbowej w (...) (nr (...)) uznał, że tego rodzaju przychód nie jest uznawany za przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W ocenie Wnioskodawcy, w przedstawionej wyżej sytuacji, brak jest obowiązku obliczania i opłacania przez płatnika składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne z tytułu nabycia przez jego pracownika prawa do uzyskania akcji podmiotu trzeciego, jakim jest spółka-matka płatnika.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm. - dalej zwaną też "ustawą o PIT"). Z kolei art. 12 ustawy o PIT definiuje pojęcie przychodu ze stosunku służbowego i stosunku pracy. W niniejszym przypadku brak jest podstaw do uznania przychodu uzyskanego przez wnioskodawcę z tego tytułu za przychód ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ustawy o PIT z uwagi na fakt, że stosunek pracy powstaje i istnieje jedynie pomiędzy spółką-córką (jako pracodawcą) a jej menadżerem (jako pracownikiem), natomiast pracownik Wnioskodawcy nie jest jednocześnie pracownikiem spółki (spółki-matki), która mu te akcje przyznała i ponosi koszty tej transakcji. W ocenie Wnioskodawcy, w sytuacji, gdy koszty związane z nabyciem akcji w spółce zagranicznej ponosi spółka zagraniczna, a pracodawca w związku z tym nie dokonuje żadnych świadczeń na rzecz swoich pracowników, to wydatki takie będą stanowiły przychody dla pracowników spółki polskiej z innych źródeł niż przychód ze stosunku pracy. Przesłanką zakwalifikowania danego przychodu do źródła określonego jako "stosunek pracy" jest to, aby przychód stanowił wynagrodzenie w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy, czyli musi wiązać się z wykonywaniem określonej pracy na rzecz podmiotu wypłacającego to świadczenie. A zatem świadczenie otrzymane od podmiotu trzeciego, które nie wynika ze stosunku pracy, nie może stanowić podstawy do uznania jako pochodzącego ze stosunku pracy.

Wnioskodawca wskazał, iż powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych. Przykładowo, zgodnie z wyrokiem NSA z dnia 27 kwietnia 2011 r. (sygn. akt II FSK 1410/10) "okoliczność, że beneficjentami przyznania opcji na akcje są pracownicy spółki krajowej, nie uzasadnia jeszcze twierdzenia, że uzyskanie wzmiankowanych akcji jest świadczeniem ze stosunku (prawnego) pracy łączącego spółkę krajową z jej pracownikami. (...) Związki gospodarcze czy kapitałowe łączące spółkę krajową ze spółką zagraniczną nie są wystarczającą podstawą do uznania, że wartości lub prawa uzyskiwane od spółki zagranicznej są świadczeniami ze stosunku pracy zawartego i realizowanego ze spółką krajową." Nie będzie to zatem dla pracownika Wnioskodawcy przychód ze stosunku pracy, gdyż nabycie akcji podmiotu zagranicznego (akcji spółki-matki) nie wynikają ze stosunku pracy łączącego pracownika z zatrudniającą go polską spółką-córką. Tym bardziej, że spółka-córka nie uczestniczy w żaden sposób w zakupie akcji, ustalaniu ich ceny, wydaniu akcji i zapłacie za akcje. Ewentualny przychód ze świadczenia częściowo odpłatnego nie będzie uzyskany od pracodawcy pracownika, lecz podmiotu trzeciego (zob. również wyrok NSA z dnia 9 grudnia 2011 r., sygn. akt II FSK 1113/10).

Wobec powyższego w ocenie wnioskodawcy nie jest prawnie możliwe uwzględnienie w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika jakichkolwiek należności, które nie stały się przychodem ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o PIT. Tym samym płatnik, jako polska spółka-córka nie będzie miał z tytułu nabycia przez jego pracownika akcji spółki-matki żadnych obowiązków określonych przez ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych, w szczególności obowiązków płatnika składek na ubezpieczenia społeczne.

W piśmie z dnia 14 lipca 2016 r. stanowiącym uzupełnienie do wniosku przedsiębiorca wskazał, iż nabycie/objęcie przez pracownika wnioskodawcy akcji spółki matki w ramach programu akcyjnego nie stanowi przychodu pracownika ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.)

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej, lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne, lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie, zaś w ust. 2, że wniosek o wydanie interpretacji może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych.

Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Nadmienić w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga, iż procedując nad wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego. Wydając pisemną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie stanu faktycznego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu (np. w toku czynności kontrolnych) ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez wnioskodawcę, obciąża jedynie przedsiębiorcę.

Stanowisko przedsiębiorcy zawarte we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, uznać należy za prawidłowe.

Składki na ubezpieczenia społeczne odprowadza się po ustaleniu takiego obowiązku, w sytuacji istnienia tytułu podlegania tym ubezpieczeniom od podstawy wymiaru składek.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej są pracownikami.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 2236), jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych. Zgodnie zaś z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Dla rozstrzygnięcia, więc czy dany przychód stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, a w konsekwencji czy powstaje obowiązek opłacania składek m.in. na te ubezpieczenia, decydujące znaczenie ma, czy dla celów podatkowych zostanie on zakwalifikowany jako przychód pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Rzeczony przychód w sytuacji opisanej we wniosku nie został przez wnioskodawcę zakwalifikowany jako przychód pracowników z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

W związku z powyższym stanowisko wnioskodawcy wskazujące, że z tytułu korzyści, o których mowa we wniosku nie istnieje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne uznać należy za prawidłowe, nie jest bowiem prawnie możliwe uwzględnienie w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników należności, które nie stały się przychodem ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pamiętać należy, co wyżej zostało wskazane, iż zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.