DI/100000/43/621/2023 - Ustalenie istnienia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w okresie przebywania w areszcie śledczym

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1230), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za nieprawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku (...) złożonym w dniu 21 czerwca 2023 r. w przedmiocie braku obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w okresie przebywania w areszcie śledczym.

Dnia 21 czerwca 2023 r. wpłynął do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Wnioskodawca w treści wniosku wskazał, że wnosi o wydanie interpretacji prawnej dotyczącej konieczności odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne za okres przebywania w areszcie śledczym.

Wnioskodawca wskazał, że od lipca 2019 r. prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. W okresie od 6 czerwca 2022 r. do 15 czerwca 2023 r. przebywał w areszcie śledczym na mocy postanowienia Sądu. W okresie tym nie świadczył żadnych usług i nie osiągał żadnych dochodów. Nie posiada ustanowionego pełnomocnika, który w zaistniałej sytuacji mógłby zawiesić prowadzenie działalności gospodarczej. Wszelkie wpłaty na US i UZ jakie wpływały w wymienionym przez niego okresie były wykonywane przez mamę Wnioskodawcy, z którą nie miał żadnego kontaktu, wobec czego nie mógł poinstruować jej w tym przedmiocie.

Wnioskodawca wnosi o udzielenie informacji, w jaki sposób i w oparciu o jaką podstawę prawną - wobec jego przebywania w areszcie i jego zdaniem - z urzędu niepodleganiu ubezpieczeniom społecznym z zapewnionym ubezpieczeniem zdrowotnym ze strony aresztu - może wnosić o wsteczne uznanie okresu od 6 czerwca 2022 r. do 15 czerwca 2023 r. za okres nieskładkowy i zwrot wszystkich poniesionych w tym okresie kosztów z tytułu opłat na US i UŁ.

Zdaniem Wnioskodawcy w związku z przebywaniem w areszcie śledczym nie podlegał ubezpieczeniom społecznym. Nie miał możliwości jakiegokolwiek kontaktu z najbliższymi czy obrońcy co ułatwiłoby chociażby zawieszenie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, że prokurator prowadzący postępowania wielokrotnie odmówił Wnioskodawcy przysługującego prawa do widzenia z najbliższymi czy jego obrońcą. Tym samym zostały pogwałcone jego prawa zagwarantowano w związku z konwencjami jakie Rzeczpospolita ratyfikowała i zobowiązała się stosować. Oczywiście podjęto zostały odpowiednie kroki - włącznie z zawiadomieniem i skargą skierowaną do Europejskiego i Trybunału Praw Człowieka. Niemniej jednak wobec odebrania Wnioskodawcy prawa de zawieszenia działalności gospodarczej, w której jest jedynym zatrudnionym, nie miał możliwości zmiany deklaracji DRA i uznania okresu jego aresztowania jako okresu nieskładkowego.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku stwierdza co następuje;

Stanowisko wyrażono przez Wnioskodawcę we wniosku o wydanie Interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców uznać należy za nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisom art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców przedsiębiorca może złożyć de właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego Indywidualnej sprawie {interpretacja indywidualna). Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych (art. 34 ust. 2 ustawy}.

Natomiast w myśl art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym^ zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

W drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie, oceny stanowiska przedsiębiorcy w za krosie przedstawianej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Ocena stanowiska przedsiębiorcy dokonywana pod katem prawidłowości przyjętego przez wnioskodawcę rozumienia treści przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego zawartego w treści wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga, że granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jodynie ramy opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Wydając indywidualną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożono przez wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, że wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego/z darzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania decyzji.

Organ nie ma również obowiązku przedstawiania prawidłowego sposobu działania w danej sprawie.

Obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlega osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę. Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym uregulowano zostały w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. I tak, w myśl art. 6 ust. 1 tej ustawy prawodawca wskazał katalog podmiotów objętych obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych. Wyliczenie zawarto we wskazanym przepisie jest wyczerpujące i ma charakter zamknięty.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 12 ust. 1 w zw. z art. 13 ust. 4 powołanej ustawy, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności z wyłączeniem okresu na który wykonywanie działalności zastało zawieszone na podstawie art. 36a oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r.- Prawo przedsiębiorców. Natomiast, zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, na swój wniosek.

Jak wynika z treści wniosku Wnioskodawca nie dokonał zgłoszenia zawieszenia działalności gospodarczej w okresie przebywania w areszcie śledczym.

Należy podkreślić. Iż zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej oraz wznowienie wykonywania działalności gospodarczej następują na wniosek przedsiębiorcy, chyba że przepis odrębny stanowi inaczej (art. 24 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców).

Jak wskazuje Wnioskodawca za okres przebywania w areszcie śledczym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Mając powyższo na uwadze należy podkreślić, że niezgłoszenie zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej rodzi domniemanie, że jest ona prowadzona. To domniemanie można jednak obalić dowodząc, że pomimo nie zgłoszenia zawieszenia działalności nic była ona prowadzona. Ciężar jednak udowodnienia takiego faktu spoczywa na osobie_r która z tego faktu wywodzi skutki prawne.

Zakład w drodze interpretacji indywidualnej nie jest jednak uprawniony do tego, aby rozstrzygać o tym, czy pomimo nie zgłoszenia zawieszenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę działalność ta nie była prowadzona.

Wnioskodawca może w innym trybie tj. trybie ogólnym regulowanym przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego zwrócić się do właściwej terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o rozstrzygnięcie w drodze decyzji czy w spornym okresie podlegał lub nie podlegał ubezpieczeniom społecznym w ramach, którego możliwym będzie przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego lub dowodowego w celu ustalenia czy przedsiębiorca prowadził działalność gospodarczą i czy prawidłowo opłacił składki z tego tytułu.

Należy zwrócić uwagę na fakt, iż w ramach postępowania zmierzającego do wydania interpretacji w trybie art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorcy Zakład nie może prowadzić jakichkolwiek czynności dowodowych, czy też postępowania wyjaśniającego wynikiem, których byłoby rozstrzygnięcie, iż Wnioskodawca pomimo nie zawieszenia działalności gospodarczej faktycznie jej nie prowadził. Pełną wiedzę o stanie faktycznym lub zdarzeniu przyszłym organ czerpie wyłącznie z wniosku uprawnionego podmiotu nie posiadając kompetencji do jego weryfikowania w oparciu o posiadane Informacje czy gromadzony materiał.

W konsekwencji powyższych stanowisko Wnioskodawcy uznać należy za nieprawidłowe.

Równocześnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, iż nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, ponieważ ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie, na co wskazuje treść ww. art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W związku z czym w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego organ zawiadamia, iż każdorazowo w sprawie, która choćby w części dotyczy kwestii podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego i obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne, wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia podania do Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy opisu stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie ¡ej wydania. Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 34 ust. l i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...) Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.