DI/100000/43/574/2015 - Obliczanie składek na ubezpieczenie zdrowotne w przypadku dokonywania przez bank wypłaty świadczenia emerytalno-rentowego pochodzącego z zagranicy.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 672 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015, poz. 121) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku z dnia 7 maja 2015 r. złożonym w dniu 13 maja 2015 r. przez (...) w sprawie dotyczącej obliczania składek na ubezpieczenie zdrowotne w przypadku dokonywania przez banie wypłaty świadczenia emerytalno-rentowego pochodzącego z zagranicy.

Dnia 13 maja 2015 r. wpłynął do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku wniosek z dnia 7 maja 2015 r. (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazuje, Bank na gruncie ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), dalej: u.p.d.o.f.; oraz ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) dalej: UoŚOZ; dokonując wypłaty rent i emerytur, pochodzących z zagranicy, wstępuje w obowiązki płatnika skutkujące m.in. koniecznością obliczenia, pobrania odprowadzenia do właściwych organów odpowiednio zaliczki na podatek i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Na gruncie przepisów u.p.d.o.f. Bank zobowiązany jest do naliczenia i odprowadzenia zaliczki na podatek z uwzględnieniem, w myśl art. 35 ust. 3 u.p.d.o.f., postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, zawartej z państwem, z którego pochodzi emerytura i renta.

Na gruncie UoŚOZ Bank zobowiązany jest natomiast, w myśl art. 75 ust. 1 UoŚOZ, do zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego beneficjenta otrzymującego zagraniczne świadczenie emerytalno-rentowe w terminie do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek ubezpieczenia lub zaistniały zmiany dotyczące tego obowiązku. Od dnia 1 stycznia 2015 r. w przypadku świadczeń pochodzących z innego państwa członkowskiego UE lub EFTA, na mocy art. 75 ust. 1a UoŚOZ Bank kieruje do Oddziału Wojewódzkiego Funduszu zapytanie dotyczące podlegania przez beneficjenta ubezpieczeniu zdrowotnemu w Rzeczypospolitej Polskiej i w przypadku wystąpienia ww. przesłanki dokonuje, w trybie art. 75 ust. 1b UoŚOZ, zgłoszenia beneficjenta do ubezpieczenia zdrowotnego, tj. w terminie do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym Bank otrzymał od Oddziału Wojewódzkiego Funduszu informację potwierdzającą podleganie danej osoby ubezpieczeniu zdrowotnemu w Rzeczypospolitej Polskiej z tytułu pobierania polskiej emerytury lub renty.

Poza obowiązkiem zgłoszenia beneficjenta do ubezpieczenia zdrowotnego, Bank zobowiązany jest, na mocy art. 85 ust. 9 UoŚOZ, do obliczenia i pobrania z kwoty emerytury lub renty składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Generalna zasada, zawarta w art. 79 ust. 1 UoŚOZ wskazuje, iż składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% podstawy wymiaru składki, którą w myśl art. 81 ust. 8 pkt 2 UoŚOZ, jest kwota emerytury, renty pomniejszona o kwotę spłaty nadpłaty świadczenia, z wyłączeniem dodatków, zasiłków, świadczeń pieniężnych i ryczałtu energetycznego, ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla oraz deputatu węglowego albo kwota uposażenia pobieranego w stanie spoczynku lub uposażenia rodzinnego, kwota uposażenia pobieranego po zwolnieniu ze służby lub świadczenia pieniężnego o takim samym charakterze.

W art. 83 UoŚOZ sformułowane zostały reguły, wskazujące sposób postępowania płatnika w przypadku, gdy:

* obliczona zgodnie z art. 79 i 81 UoŚOZ składka na ubezpieczenie zdrowotne jest wyższa od zaliczki na podatek obliczonej zgodnie z przepisami u.p.d.o.f. - art. 83 ust. 1 UoŚOZ,

* płatnik, zgodnie z u.p.d.o.f., nie oblicza zaliczki na podatek - art. 83 ust. 2 UoŚOZ,

* wypłacane przez płatnika świadczenie znajduje się w zamkniętym katalogu świadczeń, od których pomimo braku naliczania i poboru przez płatnika zaliczki na podatek dochodowy, płatnik zobowiązany jest do poboru składki na ubezpieczenie zdrowotne - art. 83 ust. 3 UoŚOZ.

Wobec powyższego Bank powziął wątpliwość, czy w sytuacji, gdy w myśl przepisów u.p.d.o.f., w związku z postanowieniami właściwych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których jedną ze stron jest Rzeczypospolita Polska, osiągany przez beneficjenta przychód podlega opodatkowaniu wyłącznie w kraju pochodzenia świadczenia, a beneficjent podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu w Rzeczypospolitej Polskiej z tytułu pobierania polskiej emerytury lub renty, Bank zobowiązany jest do poboru składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Wnioskodawca kieruje następujące pytanie.

Czy w przypadku dokonywania przez Bank wypłaty zagranicznego świadczenia emerytalno-rentowego pochodzącego z zagranicy, dla którego w myśl zapisów właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, świadczenie takie podlega opodatkowaniu w kraju jego pochodzenia i Bank na mocy u.p.d.o.f. nie będzie dokonywał naliczenia zaliczki na podatek, dla wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne od takiego świadczenia właściwa będzie zasada zawarta w art. 83 ust. 3 pkt 4 UoŚOZ.

W ocenie (...) w opisanym stanie faktycznym reguły wynikające z art. 83 ust. 1 i art. 83 ust. 2 UoŚOZ nie znajdują zastosowania i Bank dokonując wypłaty zagranicznych świadczeń emerytalno-rentowych podlegających opodatkowaniu wyłącznie w kraju pochodzenia pomimo, iż nie oblicza zaliczki na podatek, ma obowiązek odprowadzenia od przychodów z renty, emerytury z zagranicy składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

Znowelizowany i obowiązujący w takiej treści od dnia 1 stycznia 2011 r. przepis art. 83 UoSOZ formułuje regułę, zgodnie z którą w przypadku nieobliczania przez płatnika zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od przychodów stanowiących podstawę wymiaru składki, zgodnie z przepisami u.p.d.o.f., składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości 0 zł.

W myśl art. 35 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 35 ust. 3 oraz art. 32 ust. 1-1c u.p.d.o.f. do poboru zaliczek miesięcznych jako płatnicy są obowiązane osoby prawne i ich jednostki organizacyjne, które dokonują wypłaty rent i emerytur z zagranicy przy czym, zasady ustalania tych zaliczek regulują przepisy ogólne (art. 32 ust. 1-1c) z zastrzeżeniem właściwym dla rent i emerytur z zagranicy, gdzie stosuje się postanowienia umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, zawartej z państwem, z którego pochodzą te emerytury i renty.

Zdaniem Wnioskodawcy, w opisanym stanie faktycznym, nie zostają spełnione przesłanki aktywujące zastosowanie postanowień:

* art. 83 ust. 1 UoŚZ - ponieważ Wnioskodawca nie oblicza zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych,

* art. 83 ust. 2 UoŚOZ - ponieważ wypłacane przez Bank świadczenia kwalifikują się do kategorii przychodów, określonych w ustępie 3 w zamkniętym katalogu.

Tym samym, w ocenie Wnioskodawcy, w przypadku wypłacanych przez Bank rent i emerytur zagranicznych kwalifikowanych na podstawie u.p.d.o.f., w związku z postanowieniami właściwych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, do przychodów niepodlegających opodatkowaniu w Polsce, gdzie brak powstania obowiązku naliczenia zaliczki na podatek, ze względu na zapis art. 83 ust. 3 pkt 4 UoŚZ od przychodu z renty i emerytury zagranicznej winna być pobrana składka na ubezpieczenie zdrowotne.

W zamkniętym katalogu określonym w art. 83 ust. 3 UoŚZ w wymienionych sześciu przypadkach, nie można obniżyć składki na ubezpieczenie zdrowotne do wysokości zaliczki na podatek, ani nie można obniżyć składki do wysokości 0 zł. Oznacza to, że pomimo braku zaliczki na podatek dochodowy od wspomnianych przychodów istnieje obowiązek odprowadzenia od tych przychodów składki na ubezpieczenie zdrowotne (składka na ubezpieczenie zdrowotne nie jest obniżona do wysokości zaliczki lub do wysokości 0 zł i tym samym odprowadzana jest w pełnej wysokości, tj. w wysokości 9% tegoż przychodu).

Niezależnie, Wnioskodawca podkreśla, iż w jego ocenie, w sprawie niniejszej interpretacji nie jest właściwym Narodowy Fundusz Zdrowia, gdyż nie budzi wątpliwości fakt podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu osób osiągających przychód z tytułu renty, emerytury z zagranicy, gdy przychód podlega opodatkowaniu wyłącznie w kraju pochodzenia świadczenia, a beneficjent podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu w Rzeczypospolitej Polskiej z tytułu pobierania polskiej emerytury lub renty.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku, zważył co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Wprowadzony art. 7 ustawy z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Dz. U. z 2012 r. poz. 1342) art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, iż Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Stanowisko przedstawione przez przedsiębiorcę we wniosku z dnia 7 maja 2015 r. doręczonym dnia 13 maja 2015 r., dotyczące obliczania składek na ubezpieczenie zdrowotne w przypadku dokonywania przez bank wypłaty zagranicznego świadczenia emerytalno-rentowego pochodzącego z zagranicy należy uznać za prawidłowe.

Zgodnie z przywołanym przez wnioskodawcę art. 75 ust. 1, ust. 1a i ust. 1b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) osoby pobierające emeryturę lub rentę zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego jednostka organizacyjna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych określona w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, właściwa do wydania decyzji w sprawach świadczeń, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, właściwy organ emerytalny lub instytucja wypłacająca emeryturę lub rentę albo bank dokonujący wypłaty emerytury lub renty z zagranicy do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek ubezpieczenia lub zaistniały zmiany dotyczące tego obowiązku. W przypadku dokonywania wypłaty emerytury lub renty z innego państwa członkowskiego, bank kieruje do oddziału wojewódzkiego Funduszu, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby otrzymującej takie świadczenie, zapytanie dotyczące podlegania przez tę osobę ubezpieczeniu zdrowotnemu w Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku, o którym mowa w ust. 1a, zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego następuje do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym bank otrzymał od oddziału wojewódzkiego Funduszu informację potwierdzającą podleganie danej osoby ubezpieczeniu zdrowotnemu w Rzeczypospolitej Polskiej z tytułu pobierania polskiej emerytury lub renty.

Przepis art. 83 ww. ustawy traktuje z kolei o prawie obniżenia składki na ubezpieczenie zdrowotne do wysokości zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych należnej za określony miesiąc od danego ubezpieczonego bądź do zera.

I tak, w przypadku gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczona przez płatnika, o którym mowa w art. 85 ust. 1-13 (np. przez pracodawcę, zleceniodawcę, organ rentowy, urząd pracy), jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych obliczonej przez tego płatnika zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej zaliczki (ust. 1). W przypadku nieobliczania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych przez płatnika, od przychodów stanowiących podstawę wymiaru składki, zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości 0 zł (ust. 2).

Zgodnie z art. 83 ust. 3 pkt 4 ww. ustawy zasada obniżenia składki na ubezpieczenie zdrowotne do wysokości zaliczki na podatek dochodowy bądź do zera nie obowiązuje, gdy podstawę obliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi przychód ubezpieczonego zwolniony od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów międzynarodowych, od którego płatnik nie oblicza zaliczki na ten podatek, w stosunku do pracowników i osób pobierających emeryturę lub rentę, osób w stanie spoczynku pobierających uposażenie lub uposażenie rodzinne oraz osób pobierających uposażenie po zwolnieniu ze służby lub świadczenie pieniężne o takim samym charakterze.

W opisanym przypadku składkę na ubezpieczenie zdrowotne oblicza się zgodnie z przepisami art. 79 i 81. W wymienionym przypadku nie można więc obniżyć składki na ubezpieczenie zdrowotne do wysokości zaliczki na podatek bądź do zera. Oznacza to, że pomimo braku zaliczki na podatek dochodowy od wspomnianych przychodów istnieje obowiązek odprowadzenia od tych przychodów składki na ubezpieczenie zdrowotne (składka na ubezpieczenie zdrowotne nie jest obniżona do zera i tym samym odprowadzana jest w pełnej wysokości, tj. w wysokości 9% tegoż przychodu).

W tym miejscu należy podkreślić, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie bada charakteru poszczególnych świadczeń, nie posiada kompetencji do identyfikacji płatności zagranicznych jako emerytury lub renty, jak również tytułu, z jakiego są wypłacane. Wydając pisemną interpretacje organ rentowy nie odnosi się również do problematyki podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, wszystkie wymienione okoliczności uznając za nie podlegające weryfikacji elementy stanu faktycznego.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.