DI/100000/43/57/2024 - Preferencyjne składki na ubezpieczenia społeczne

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku złożonym dnia 10 stycznia 2024 r. dotyczące prawa do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Dnia 10 stycznia 2024 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek (...) wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Wnioskodawczym w treści wniosku wskazała, że od sierpnia 2010 r. jest zatrudniona na umowę o pracę u pracodawcy X na stanowisku związanym z jej pierwszym kierunkiem studiów, w zakresie nauk społecznych. Poza świadczeniem stosunku pracy okazjonalnie, w ramach dodatkowo zawieranych umów zleceń, w czasie wolnym od pracy, Wnioskodawczym wykonywała usługi polegające na prowadzeniu szkoleń. Dającym zlecenie był jej pracodawca, a beneficjentami - osoby spoza kręgu pracowników. Prowadzenie tych szkoleń nigdy nie było wykonywane w ramach stosunku pracy i nie mieściło się w zakresie jej obowiązków pracowniczych.

Wnioskodawczyni w lipcu 2020 r. ukończyła drugi kierunek studiów - prawo, a od stycznia 2021 r. rozpoczęła aplikację radcowską. Równolegle, w czerwcu 2021 r. rozpoczęła urlop macierzyński, a od września 2022 r. rozpoczęła urlop wychowawczy, na którym nadal przebywa,

W styczniu 2023 r. Wnioskodawczyni założyła jednoosobową działalność gospodarczą, w której przeważa działalność prawnicza (69.10.2). Zgodnie z art. 18 Prawo przedsiębiorców przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed, dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodząca w zakres wykonywanej działalności gospodarcze) nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej.

Wnioskodawczyni dodaje, że skorzystała z tzw. ulgi na start przez pierwsze 6 miesięcy działalności, a obecnie, w ramach 24-miesięcznego okresu przewidzianego w ustawie, korzysta z możliwości odprowadzania składek na preferencyjnych warunkach.

Podkreślenia wymaga także fakt, że przedmiot jej obecnej działalności gospodarczej nie pokrywa się przedmiotowo z zakresem pracy wykonywanej dotychczas na rzecz pracodawcy, w ramach stosunku pracy, pracodawca nigdy nie zatrudniał Wnioskodawczyni na stanowisku prawnika lub innym stanowisku, związanym z działalnością prawniczą.

Obecnie, przebywając nadal na urlopie wychowawczym oraz prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą, Wnioskodawczyni otrzymała od pracodawcy propozycje przeprowadzenia kil ku szkoleń, w ramach działalności gospodarczej. Dającym zlecenie - Jak poprzednio - byłby jej pracodawca (u którego nadal zamierza kontynuować urlop wychowawczy), zaś beneficjentami - osoby spoza kręgu pracowników. Wnioskodawczyni szkolenia te chce rozliczyć w ramach działalności gospodarczej, Działalność gospodarcza posiada stosowny kod PKD (85.59.B Pozostałe pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowane).

Wnioskodawczyni w związku i planowanym prowadzeniem szkoleń w warunkach opisanych powyżej ma kilka pytań i zwraca się z prośbą o interpretację indywidualną jej sytuacji tj. czy:

We własnym stanowisku w sprawie Wnioskodawczyni wskazała, że zgodnie z art. 18 Prawo przedsiębiorców przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje Ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia je) ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzec; byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej. Przedsiębiorca może zrezygnować z uprawnienia, o którym mowa w ust. 1, przez dokonanie zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych.

Z kolei art. 18a ust. 1 podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Przepisy ust. 1 nie mają zastosowania do osób, które:

W myśl art. 184. Kodeksu pracy prawo do zasiłku macierzyńskiego) za okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego przysługuje zaciek macierzyński na zasadach określonych w ustaw e z dnia 25 czerwca 1999 r., o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

We własnym stanowisku w sprawie Wnioskodawczym wskazała, że analizując przywołane wyżej przepisy, stoi na stanowisku, że w jej sytuacji nie zachodzą przesłanki uzasadniające pozbawienie jej prawa do odprowadzania składek ZUS na preferencyjnych warunkach, w sytuacji podjęcia się od stycznia 2024 r. prowadzenia szkoleń w ramach działalności gospodarczej, gdzie zleceniodawcą i płatnikiem faktur będzie pracodawca. Za ostatni miesiąc wykonywania czynności na rzecz pracodawcy uznać należy czerwiec 2021 r., do dnia rozpoczęcia przez Wnioskodawczynię urlopu macierzyńskiego. Przebywając na urlopie macierzyńskim Wnioskodawczym nie wykonywała żadnych czynności na rzecz pracodawcy (ani w ramach stosunku pracy, ani w ramach umowy cywilnoprawnej). W tym okresie nie otrzymywała wynagrodzenia za pracę, lec? zasiłek macierzyński.

Wnioskodawczym dodaje, źe od września 2022 r. przebywa na urlopie wychowawczym, a więc nadal nie wykonuje żadnych czynności na rzecz pracodawcy i nie otrzymuje żadnego wynagrodzenia. Oznacza to, że w opisanej sytuacji nie zachodzi tożsamość czasowa, o której mowa w art. 18 Prawa przedsiębiorców tj. przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym - co w jej sytuacji należy odczytywać jako styczeń 2023 r., do dnia założenia działalności gospodarczej oraz cały rok 2022 r).

Wnioskodawczym jest również zdania, że nie zachodzi tożsamość przedmiotowa, odnosząca się do czynności wykonywanych w ramach stosunku pracy w latach sierpień 2010-21 czerwca 2021 r. oraz czynności, których wykonanie jest planowane w 2024 r., na rzecz byłego pracodawcy, w zakresie odnoszącym się do prowadzenia szkoleń.

Biorąc pod uwagę opisany stan faktyczny, Wnioskodawczym prosi o interpretację indywidualną oraz potwierdzenie stanowiska bądź przedstawienie montowanie stanowiska przeciwnego.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku stwierdza co następuje:

Stanowisko przedsiębiorcy przedstawione we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczące prawa do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej uznać należy za prawidłowe.

Zgodnie i przepisem art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (Interpretacja indywidualna), Wniosek o wydanie Interpretacji indywidualnej może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych (art. 34 ust. 2 ustawy).

Natomiast w myśl art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1993 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje Indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r., Prawo przedsiębiorców w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne. Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Stosownie do treści art. 6 ust. 1 pkt 5, tej ustawy, osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa oraz przepisów ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.

W myśl natomiast art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne 1 rentowe osób prowadzących działalność gospodarczą w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Stosownie do ustępu 2 pkt 1 i 2 tego artykułu, z opłacania składek od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia nie mogą skorzystać osoby, które: prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność a także wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej,

Jednocześnie zgodnie z art. 18aa ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, przepis art. 18a ust. 1 stosuje się również do przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, którzy kontynuują działalność gospodarczą po upływie okresu, o którym mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. W takim przypadku okres 24 miesięcy kalendarzowych liczy się od dnia objęcia ubezpieczeniami na zasadach określonych w art. 18a ust. 1 i art. 36.

Mając na uwadze brzmienie powyżej wskazanych przepisów zauważyć należy, że art. 18a ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych uzależnia możliwość skorzystania przez przedsiębiorcę z opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu prowadzonej działalności od podstawy wymiaru w wysokości nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia, od spełnienia przesłanki niewykonywania w ramach prowadzonej działalności na rzecz byłego pracodawcy czynności tożsamych do uprzednio (w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym) wykonywanych w ramach stosunku pracy.

Powyższe oznacza, iż zakres czynności świadczonych na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy na rzecz którego wykonywana jest działalność nie może choćby częściowo pokrywać się z zakresem obowiązków wykonywanych w ramach stosunku pracy. Przez zwrot "czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności" należy rozumieć czynności powierzone przez pracodawcę i wykonywane przez pracownika w ramach stosunku pracy. Należy zaznaczyć w tym miejscu, że wystarczy aby zakres wykonywanej przez daną osobę działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy choćby w części pokrywał się z czynnościami wykonywanymi w ramach łączącego ją uprzednio z tym pracodawcą stosunku pracy, żeby osoba rozpoczynająca prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej nie miała prawa do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w trybie art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych tj. od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia. Dopiero, gdy wykonywana w ramach prowadzonej działalności praca ma zupełnie inny charakter, niż zakres czynności świadczonych w okresie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę osoba prowadząca działalność może skorzystać z preferencyjnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Dla określenia przesłanek dopuszczalności skorzystania z uprawnienia przewidzianego w art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie jest wystarczający sam fakt pozostawania w stosunku pracy, a faktyczne wykonywanie powierzonych przez pracodawcę czynności (obowiązków) przez pracownika na konkretnym stanowisku pracy,

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawczym od czerwca 2021 r. przebywała na urlopie macierzyńskim, a od września 2022 r. do chwili obecnej przebywa na urlopie wychowawczym zaś w styczniu 2023 r. Wnioskodawczyni założyła jednoosobową działalność gospodarczą. Natomiast prowadzenie szkoleń nigdy nie było wykonywane w ramach stosunku pracy i nie mieściło się w zakresie jej obowiązków pracowniczych.

Sformułowanie dotyczące "wykonywania czynności", zawarte w art. 18a ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, należy Intepretować zgodnie z Ich literalnym brzmieniem, czyli utożsamiać z faktyczną realizacją, wykonaniem czynności w ramach stosunku pracy, a nie jedynie ograniczeniem się do samego potwierdzenia istnienia stosunku pracy pomiędzy pracownikiem, a byłym pracodawcą.

Zatem w przedmiotowej sprawie brak jest przesłanki wykonywania na rzecz pracodawcy w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym faktycznie pracy w ramach trwającego stosunku pracy z uwagi na nieobecność Wnioskodawczym spowodowaną przebywaniem na urlopie macierzyńskim oraz urlopie wychowawczym.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawczym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej na podstawie umowy zlecenia będzie świadczyć usługi szkoleniowe na rzecz byłego pracodawcy, jednak w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie będzie ona wykonywać czynności na rzecz byłego pracodawcy, które wykonywała będąc u niego zatrudniona na podstawie umowy o pracę.

Zatem w przedmiotowej sprawie zachodzą przesłanki uprawniające przedsiębiorcę do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Mając na uwadze powyższe orzeczono Jak w sentencji

Decyzja dotyczy opisu stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszło przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja me jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjne) ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.