DI/100000/43/536/2016 - Brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu umowy zlecenia, w sytuacji gdy zleceniobiorca wykonuje także zlecenie na rzecz innego podmiotu.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584, z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121, z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku przedsiębiorcy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w (...) z dnia 12 maja 2016 r., doręczonym w dniu 13 maja 2016 r., uzupełnionym pismem z dnia 2 czerwca 2016 r., doręczonym w dniu 3 czerwca 2016 r., dotyczącym braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu umowy zlecenia, w sytuacji gdy zleceniobiorca wykonuje także zlecenie na rzecz innego podmiotu.

Dnia 13 maja 2016 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek z dnia 12 maja 2016 r. złożony przez przedsiębiorcę (...) Sp. z o.o. z siedzibą w (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 2 czerwca 2016 r., doręczonym w dniu 3 czerwca 2016 r.

Wnioskodawca na wstępie wskazuje, iż osoba fizyczna, która nie jest i nie będzie uczniem gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalnej, szkoły ponadpodstawowej lub studentem (dalej jako: "Zleceniobiorca") przedstawiła Wnioskodawcy dokumenty, z których wynika, że od dnia (...) 2016 r. będzie wykonywała na rzecz innego przedsiębiorcy umowę zlecenia w oparciu o ustaloną stawkę godzinową (dalej jako: "Umowa Zlecenia nr I"). Zgodnie z oświadczeniem Zleceniobiorcy w każdym miesiącu kalendarzowym trwania Umowy Zlecenia nr I będzie on otrzymywał wynagrodzenie nie mniejsze niż (...) zł brutto i z tytułu tej Umowy Zlecenia nr I będzie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Wnioskodawca zamierza zawrzeć z wyżej wymienioną osobą fizyczną umowę zlecenia, na podstawie której osoba ta od dnia (...) 2016 r. będzie świadczyła na rzecz Wnioskodawcy usługi w oparciu o ustaloną stawkę godzinową (dalej jako: "Umowa Zlecenia nr II"), a Zleceniobiorca oświadcza, że z tytułu Umowy Zlecenia nr II nie chce podlegać ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Zleceniobiorca za usługi wykonane na rzecz innego przedsiębiorcy w okresie (...) 2016 r. otrzyma wynagrodzenie w wysokości (...) zł brutto, ponieważ będzie świadczył usługi jedynie przez część miesiąca tj. przez (...). Natomiast za usługi wykonane na rzecz Wnioskodawcy w okresie (...) 2016 r. Zleceniobiorca otrzyma wynagrodzenie w wysokości (...) zł brutto.

Z uwagi na powyższe Wnioskodawca formułuje wątpliwość czy należne Zleceniobiorcy od Wnioskodawcy wynagrodzenie za miesiąc kalendarzowy (...) 2016 r. w kwocie (...) brutto będzie podlegało obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Przedstawiając własne stanowisko w sprawie, Przedsiębiorca poinformował, iż w jego ocenie wynagrodzenie Zleceniobiorcy za miesiąc kalendarzowy (...) 2016 r. w kwocie (...) zł brutto nie będzie podlegało obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, ponieważ Zleceniobiorca w tym okresie będzie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z umowy zlecenia zawartej z innym przedsiębiorcą, tj. z Umowy Zlecenia nr I, a podstawą wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie Umowy Zlecenia nr I osiągnie kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę przy uwzględnieniu wynikającej z art. 18 ust. 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121, z późn. zm.) (dalej jako: "Ustawa") zasady proporcjonalnego zmniejszenia podstawy wymiaru składek.

Uzasadniając swoje stanowisko, Wnioskodawca wskazuje iż zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 Ustawy obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Zgodnie natomiast z art. 18 ust. 3 Ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców ustala się zgodnie z art. 18 ust. 1 Ustawy, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie. Następnie wnioskodawca stwierdza, iż zgodnie z art. 18 ust. 1 Ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10 Ustawy, z zastrzeżeniem art. 18 ust. 1a i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12 Ustawy.

Dalej Spółka wskazuje, iż zgodnie z art. 9 ust. 2c Ustawy osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 Ustawy (czyli zleceniobiorca), której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a Ustawy, spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów. Jak stwierdza Przedsiębiorca, zasady tej nie stosuje się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, lub z innych tytułów osiąga kwotę określona w art. 18 ust. 4 pkt 5a Ustawy.

Następnie wnioskodawca wskazuje, iż zgodnie z art. 18 ust. 4 pkt 5a Ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe duchownych stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, zwana dalej "kwotą minimalnego wynagrodzenia", z zastrzeżeniem art. 18 ust. 9 i 10 Ustawy. Zgodnie zaś z art. 18 ust. 9 Ustawy za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu.

Wnioskodawca konkluduje, że skoro Zleceniobiorca będzie wykonywał na rzecz innego niż Wnioskodawca przedsiębiorcy usługi na podstawie umowy zlecenia w okresie (...) 2016 r. to nie ulega wątpliwości, że Zleceniobiorca będzie objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnemu i rentowym z tytułu Umowy Zlecenia nr I tylko przez część miesiąca. Zatem na podstawie art. 18 ust. 9 Ustawy należy zdaniem Wnioskodawcy zmniejszyć kwotę najniższej podstawy wymiaru składek dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych września 2016 r. i pomnożyć przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu: (...) zł: (...) dni (...) = (...)/l dzień; (...) zł x (...) dni = (...) zł.

Powyższe zdaniem Przedsiębiorcy oznacza, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe Zleceniobiorcy za miesiąc kalendarzowy (...) 2016 r. wyniesie (...) zł brutto, ponieważ będzie on objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnemu i rentowym tylko przez część miesiąca. Skoro kwotę (...) zł brutto Zleceniobiorca otrzyma tytułem wynagrodzenia z Umowy Zlecenia nr I za usługi wykonywane we (...) 2016 r., z której to umowy Zleceniobiorca będzie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, to w ocenie Wnioskodawcy należne Zleceniobiorcy od Wnioskodawcy wynagrodzenie za miesiąc kalendarzowy (...) 2016 r. w kwocie (...) zł brutto nie będzie podlegało obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

W związku z wątpliwościami Zakładu Ubezpieczeń Społecznych co do intencji Wnioskodawcy, pismem z dnia 24 maja 2016 r. wezwano do jednoznacznego wskazania czy przedsiębiorca występuje z wnioskiem w swojej indywidualnej sprawie - w zakresie braku obowiązku opłacania przez niego składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia, w sytuacji gdy zleceniobiorca wykonuje zlecenie na rzecz innego zleceniodawcy, czy też przedsiębiorca występuje z wnioskiem o ustalenie całokształtu sytuacji zleceniobiorcy i sfery jego obowiązków z zakresu podlegania ubezpieczeniom społecznym (a więc wolą wnioskodawcy jest ustalenie, z jakiego tytułu zleceniobiorca będzie podlegał obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i jakie będą dla niego wynikały z tego konsekwencje prawne).

W odpowiedzi na niniejsze wezwanie, Wnioskodawca wskazał, iż Spółka wystąpiła z wnioskiem w swojej indywidualnej sprawie - w zakresie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia, w sytuacji gdy zleceniobiorca wykonuje zlecenie na rzecz innego podmiotu, a także że Spółka opisała szczegółowo sytuację ubezpieczeniową zleceniobiorcy jedynie w celu należytego przedstawienia stanu faktycznego wniosku oraz wyeliminowania ewentualnych wątpliwości ZUS.

Mając na uwadze treść wniosku, jak również obowiązujące w tym przedmiocie przepisy prawa Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje.

Stanowisko przedsiębiorcy zawarte we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji uznać należy za nieprawidłowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Zgodnie z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 r., Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Na wstępie należy zaznaczyć, iż w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej Zakład nie kształtuje prawa, nie ustanawia żadnej normy indywidualnej, lecz przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne i jest związany okolicznościami przedstawionymi przez wnioskodawcę we wniosku.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej, oraz osobami z nimi współpracującymi (o ile nie są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych oraz studentami do ukończenia 26 roku życia).

Jak wynika z art. 9 ust. 2 cytowanej ustawy, osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniem emerytalnymi i rentowymi z kilku umów zlecenia, jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych, tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń, z zastrzeżeniem ust. 2c i 7.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 2c ww. ustawy, osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 (czyli zleceniobiorca), której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a, spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów. Zasady tej nie stosuje się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, lub z innych tytułów osiąga kwotę określoną w art. 18 ust. 4 pkt 5a.

Treść art. 18 ust. 4 pkt 5a stanowi natomiast, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe duchownych stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, zwana dalej "kwotą minimalnego wynagrodzenia", z zastrzeżeniem ust. 9 i 10.

Zgodnie zaś z brzmieniem § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 września 2015 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2016 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 1385), minimalne wynagrodzenie za pracę w 2016 r. wynosi 1850 zł.

Zatem w sytuacji gdy zleceniobiorca z tytułu pierwszej umowy zlecenia w danym miesiącu osiągnął przychód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w kwocie niższej niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę z tytułu kolejnej umowy zlecenia istnieje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Dla celów rozstrzygnięcia zbiegu tytułów, o którym mowa w art. 9 ust. 2c powołanej ustawy, konieczne jest bowiem posiadanie wiedzy o wysokości przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, który ubezpieczony faktycznie uzyska za dany miesiąc z tytułu poszczególnych umów zlecenia. W sytuacji podjęcia zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia w trakcie miesiąca kalendarzowego dla właściwej interpretacji art. 9 ust. 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie znajduje przepis art. 18 ust. 9 i 10 ustawy. Z tytułu wykonywania bowiem umowy zlecenia prawodawca nie przewidział kwoty najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - stanowi ją jak wskazał sam wnioskodawca w sytuacji odpłatności za jej wykonywanie w stawce godzinowej przychód z tytułu umowy zlecenia.

Brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu kolejnej umowy zlecenia można uznać za skuteczny jedynie w sytuacji gdy z tytułu pierwszej podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia osiągnie minimalne wynagrodzenie.

Zgodnie z jednoznaczną deklaracją wnioskodawcy, iż podstawa wymiaru składek zleceniobiorcy w danym miesiącu z tytułu pierwszej umowy zlecenia zawartej z innym podmiotem nie będzie co najmniej równa kwocie minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa powyżej, stwierdzić należy iż od przychodu osiągniętego przez zleceniobiorcę z tytułu kolejnej umowy zlecenia istnieje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.