DI/100000/43/519/2019

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r. poz. 646 z późn. zm.), w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 300 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku przedsiębiorcy (...) z siedzibą w (...) z dnia 20 maja 2019 r., złożonym w dniu 23 maja 2019 r. w przedmiocie braku obowiązku podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez zleceniobiorcę - emeryta zatrudnionego na podstawie umowy o pracę przez podmiot trzeci.

Dnia 23 maja 20l9 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez przedsiębiorcę (...) z siedzibą w (...) o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Wnioskodawca w treści wniosku wskazał, że pracodawca zgłosił do ubezpieczenia zdrowotnego Zleceniobiorcę posiadającego ustalone prawo do emerytury na podstawie jego oświadczenia, że jest zatrudniony w innej firmie na umową o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. W trakcie zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia Zleceniobiorca zmienił wymiar etatu w innej firmie na 1/4 etatu, podstawa wymiaru składek była poniżej minimalnego wynagrodzenia.

We własnym stanowisku w sprawie Wnioskodawca wskazał, że opierając się na wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 24 maja 2017 r. Sygn. akt III AUa 61/17, który uznał, że apelacja w związku z wyrokiem sądu przeciwko interpretacji ZUS jest zasadna, nie zmieniał schematu podlegania składkom ZUS. Zleceniobiorca pomimo zmniejszenia etatu i nie osiągania wynagrodzenia minimalnego podlega jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż zawarł umowę o pracę z podmiotem trzecim i ma ustalone prawo do emerytury. Zdaniem Sądu Apelacyjnego wprowadzona z dniem 1 stycznia 2016 r. zmiana w ustawie o ubezpieczeniach społecznych nie zmienia sposobu oskładkowania emerytów w przypadku kiedy mają zawartą umowę o pracę z podmiotem trzecim (niezależnie od osiągniętej podstawy wymiaru składek) "wprowadzenie ust. 2c do ustawy systemowej nie zmieniło uregulowania w sposób szczególny oskładkowania zleceniobiorców - emerytów, które ma miejsce na podstawie przepisu art. 9 ust. 4a i 4b. Od 1 stycznia 2016 r. przepis ten pozostał w niezmienionym brzmieniu, a w związku z tym nie ma podstaw do tego, by nadawać mu inne znaczenie niż takie, jakie przypisywane było do niego przed tą datą. Tym samym, w dalszym ciągu uznać należy, że zleceniobiorca - emeryt będzie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu umowy - zlecenia, o ile nie pozostaje równocześnie w stosunku pracy z innym pracodawcą. Wg Sądu Apelacyjnego pozostawienie w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych art. 9 ust. 4a-4b przez ustawodawcę stwierdza różnicę między zleceniobiorcami emerytami, a pozostałymi zleceniobiorcami. Tą różnicą jest zapis "jeżeli równocześnie nie pozostają w stosunku pracy". Gdyby uznać, że poprzez wprowadzenie odesłania do ust. 2c ustawodawca wprowadził konieczność obowiązkowych składek emerytalno - rentowych emeryta w przypadku nie osiągania minimalnego wynagrodzenia na umowę o pracę w innej firmie, zdaniem Sądu zniknę aby jedyna różnica między zleceniobiorcami posiadającymi prawo do emerytury, a pozostałymi zleceniobiorcami. W takiej sytuacji ust. 4a okazałby się zbędny, a to przeczy zasadzie racjonalności. Sąd Najwyższy w postanowieniu z 24 lutego 2006 r. (sygn. akt I KZP 53/05) uznał, że żaden z fragmentów przepisu nie może być zbędny.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku, zważył co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna).

Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Należy również zauważyć, że zgodnie z art. 34 ust. 3 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca we wniosku o wydanie interpretacji przedstawia zaistniały stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe oraz własne stanowisko w sprawie. Z przepisu tego wynika wymóg kompleksowości opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego dokonanego przez wnioskodawcę - Zakład Ubezpieczeń Społecznych nic może bowiem w trybie wydawania interpretacji indywidualnej prowadzić postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Stanowisko wyrażone przez Wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców w przedmiocie braku obowiązku podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez zleceniobiorcę - emeryta zatrudnionego na podstawie umowy o pracę przez podmiot trzeci, uznać należy za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 i 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in. pracownikami oraz osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Zgodnie z obowiązującym od 1 stycznia 2016 r. art. 9 ust. 4a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zleceniobiorcy mający ustalone prawo do emerytury lub renty podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli równocześnie nie pozostają w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2c i 4b.

Przepis art. 9 ust. 2c ustawy stanowi, iż zleceniobiorca, którego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a (tj. kwoty minimalnego wynagrodzenia), spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów. Zasady tej nie stosuje się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia lub z innych tytułów osiąga kwotę minimalnego wynagrodzenia.

Natomiast przepis art. 9 ust. 4b ww. ustawy wskazuje, iż zleceniobiorcy mający ustalone prawo do emerytury lub renty podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli umowa zlecenia została zawarta z pracodawcą, z którym pozostają równocześnie w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonują pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy.

W opisie stanu faktycznego zawartym we wniosku Wnioskodawca wskazuje, iż podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorcy Wnioskodawcy z. tytułu umowy o pracę zawartej z podmiotem trzecim jest w danym miesiącu niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia. Oznacza to, iż w opisanym stanie faktycznym emeryt zatrudniony na podstawie umowy o pracę przez podmiot trzeci podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu zawartej umowy zlecenia, gdyż wynagrodzenie ww. osoby z tytułu umowy o pracę jest w danym miesiącu niższe od kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Warto podkreślić, iż stanowisko Zakładu w tym przedmiocie zostało poparte przez Sąd Najwyższy. W wyroku SN z dnia 21 marca 2019 r., sygn. II UK 548/17, zostało podkreślone, iż "ocena sytuacji prawnej zleceniobiorcy uprawnionego do emerytury lub renty pozostającego w stosunku pracy dokonywana z uwzględnieniem regulacji art. 9 ust. 2c powinna "wyprzedzać" ocenę dokonywaną wyłącznie na podstawie art. 9 ust. 4a. W praktyce z możliwością zastosowania zasady, w myśl której zleceniobiorca uprawniony do emerytury lub renty pozostający w stosunku pracy nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonywania umowy zlecenia, będziemy mieli zatem do czynienia wtedy, gdy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu pozostawania w stosunku pracy osiągnie kwotą określoną w art. 18 ust. 4 pkt 5a (to znaczy kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę), na co jednoznacznie wskazuje brzmienie zdania drugiego art. 9 ust. 2c in fine, które nie określa przecież wymienionych tam "innych tytułów", a zatem obejmuje także osoby pozostające w stosunku pracy. Natomiast, gdy podstawa wymiaru składek z tytułu pozostawania w stosunku pracy będzie niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, zleceniobiorca uprawniony do emerytury lub renty pozostający w stosunku pracy będzie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym również z tytułu wykonywania umowy zlecenia".

Nadto biorąc pod uwagę treść przywołanego wyżej przepisu art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stwierdzić należy, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie, w związku z czym w oparciu o art. 66 § 1 i 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2Ol8 r" poz. 2096 z późn. zm.) zawiadamia, iż w przedmiotowej sprawie wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia podania odpowiednio do właściwego miejscowo Dyrektora Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy opisu stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. l i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do właściwego Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.