DI/100000/43/411/2023 - Podleganie obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym i braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od wypłacanego w oparciu o art.176 k.s.h. wspólnikowi spółki

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia б marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.), w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku przedsiębiorcy. z dnia 17 kwietnia 2023 r., doręczonym dnia 27 kwietnia 2023 r. w przedmiocie braku tytułu podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym i braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od wypłacanego w oparciu o art. 176 Kodeksu spółek handlowych wspólnikowi spółki wynagrodzenia.

Dnia 27 kwietnia 2023 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez przedsiębiorcę o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 26 maja 2023 r., doręczonym dnia 31 maja 2023 r.

Na wstępie wniosku Wnioskodawca kieruje pytanie czy wynagrodzenie wypłacane wspólnikom z tytułu wykonywanych przez nich na rzecz spółki powtarzających się świadczeń niepieniężnych na podstawie umowy spółki w trybie przewidzianym art. 176 § 1 ustawy - Kodeks spółek handlowych będzie podlegać pod obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych i będzie skutkować obowiązkiem zgłoszenia wspólników przez Wnioskodawcę do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Wnioskodawca w treści wniosku wskazał, że prowadzi działalność gospodarczą w zakresie działalności związanej z oprogramowaniem (PKD: 62.01.Z), działalności związanej z doradztwem w zakresie informatyki (PKD: 62.02.Z), działalności związanej z zarządzaniem \ urządzeniami informatycznymi (PKD: 62.03.Z), pozostałą działalnością usługową w zakresie technologii informatycznych i komputerowych (PKD: 62.09.2), przetwarzania danych; zarządzania stronami internetowymi (hosting) i podobna działalność (PKD: 63.112), produkcji komputerów i urządzeń peryferyjnych (PKD: 26.20.Z), działalności związanej z produkcją filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych (PKD: 59.11.2), działalności post produkcyjnej związanej z filmami, nagraniami wideo i programami telewizyjnymi (PKD: 59.12.Z), działalności w zakresie nagrań dźwiękowych i muzycznych (PKD: 59.20.2), działalności w zakresie specjalistycznego projektowania (PKD: 74.10.2). Spółka jest zarejestrowana jako podatnik VAT czynny. Wspólnikami Wnioskodawcy posiadającymi po 50% udziałów, są dwie osoby fizyczne, posiadające wiedzę i doświadczenie w zakresie działalności związanej z oprogramowaniem i w zakresie technologii informatycznych i komputerowych. Wspólnicy Wnioskodawcy podjęli decyzję o wprowadzeniu do umowy spółki na podstawie art. 176 § 1 Kodeksu spółek handlowych, postanowień zobowiązujących obu wspólników do określonych powtarzających się świadczeń niepieniężnych. Wspólnicy Wnioskodawcy dokonali stosownej zmiany umowy spółki w formie aktu notarialnego, jednak zmiana ta (na dzień złożenia niniejszego wniosku) nie została wpisana do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.

Zgodnie z wprowadzoną przez wspólników Wnioskodawcy modyfikacją umowy spółki wspólnicy zobowiązani będą do wykonywania następujących powtarzających się świadczeń niepieniężnych: w zakresie własnych udziałów każdy ze wspólników zobowiązany będzie do świadczenia na rzecz Spółki i klientów Spółki w wymiarze minimum 40 godzin miesięcznie usług programistycznych i do administracji Infrastrukturą IT, w tym w szczególności poprzez: aktywny udział w spotkaniach projektowych związanych z rozwojem i zmianami systemów komputerowych, systemów oprogramowania i urządzeń technicznych dla klientów Spółki; projektowanie standardów dla architektury, komponentów i konfiguracji systemów komputerowych, oprogramowania i urządzeń technicznych dla klientów Spółki; prezentowanie zaprojektowanych rozwiązań technologii informatycznych klientom Spółki; budowanie procesów Integrujących dane pomiędzy systemami informatycznymi klientów Spółki; sporządzanie na potrzeby klientów Spółki dokumentacji technicznej dla systemów komputerowych, urządzeń technicznych, procesów automatyzacji ich wdrażania, integracji, konfiguracji; aktywny udział w zadaniach związanych z rozwojem i wprowadzaniem innowacji technicznych i organizacyjnych dla klientów Spółki; udzielanie pomocy klientom Spółki w użytkowaniu i usuwaniu usterek związanych z dostarczonym przez Spółkę sprzętem komputerowym, oprogramowaniem i urządzeniami technicznymi; rozwiązywanie problemów klientów Spółki w zakresie bieżącej obsługi technologii informatycznych, sprzętu komputerowego i urządzeń technicznych dostarczonych przez Spółkę; kontrolę wydajności i bezpieczeństwa systemów informatycznych; dokonywanie okresowej weryfikacji, nie rzadziej Jednak niż raz w miesiącu, stanu zabezpieczenia informatycznego Spółki i przestrzegania wymogów w zakresie bezpieczeństwa IT oraz sporządzania raportu z takiej weryfikacji.

Ustalony w umowie spółki obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych będzie obciążał udziały wspólników Wnioskodawcy. Świadczenia będą odpłatne i ekwiwalentne, tzn. spółka będzie dokonywała wypłat wynagrodzenia na rzecz wspólników na podstawie wystawionych przez nich rachunków/faktur VAT, według stawek przyjętych w obrocie (rynkowych}, których wysokość ustalana będzie na podstawie uchwały zgromadzenia Wspólników Spółki, przy czym w umowie spółki określona będzie jedynie minimalna wysokość wynagrodzenia za 1 godzinę świadczenia niepieniężnego wspólnika w wysokości) złotych brutto.

Planowane świadczenia wspólników na rzecz własnej spółki, polegające na wykonywaniu usług związanych z tworzeniem oprogramowania i działalnością w zakresie technologii informatycznych i komputerowych Spółka będzie wykorzystywała realizując usługi na rzecz swoich klientów. Z tytułu świadczonych usług związanych z tworzeniem oprogramowania i działalnością w zakresie technologii informatycznych i komputerowych Spółka będzie wystawiała na rzecz swoich klientów faktury, osiągając przychody.

Zgodnie z art. 176 § 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 1467 z późn. zm. j, wynagrodzenie wspólnika za takie świadczenia na rzecz spółki będzie wypłacane niezależnie od tego czy spółka (Wnioskodawca) będzie wykazywała zysk.

Czynności, które będą w umowie spółki wskazane jako czynności stanowiące świadczenia niepieniężne świadczone będą przez zobowiązanych do tego wspólników osobiście, a czynności te nie będą wykonywane pod niczyim kierownictwem. Podmiotem ponoszącym odpowiedzialność za wykonanie powtarzających się świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki, ale wobec osób trzecich i za rezultat tych czynności będzie spółka. Wspólnicy zobowiązani do wykonywania świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki uprawnieni będą do samodzielnego decydowania o miejscu, czasie I sposobie wykonania czynności, które określone będą w umowie spółki jako czynności stanowiące świadczenia niepieniężne. Ani spółka, ani żaden inny podmiot nie będzie mieć prawa do nakładania kar dyscyplinarnych związanych z wykonywaniem omawianych świadczeń na wspólnika. Umowa spółki nie będzie przewidywać urlopu lub podobnego rozwiązania.

Na wykonywanie czynności zawartych w umowie spółki nie będą podpisywane dodatkowe umowy.

Dochody wspólników zobowiązanych do powtarzających się świadczeń niepieniężnych będą opodatkowane jako dochody z innych źródeł na podstawie art. 10 ust. 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 1991 r. Nr 80, poz. 350 z późn. zm.), gdyż nie są one dochodami z umowy zlecenia ani z umowy o świadczenie usług zgodnie z art. 750 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.), lecz wynikają z art. 176 ustawy - Kodeks spółek handlowych, Wspólnicy otrzymujący wynagrodzenie za świadczenia niepieniężne, skumulują je z innymi dochodami osiągniętymi w roku podatkowym i wykażą je na formularzu PIT-36. Wspólnikom nie będą przysługiwać koszty uzyskania przychodu określone w art. 22 ust. 9 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

We własnym stanowisku w sprawie Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z katalogiem zawartym w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 z późn. zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu I rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są lub wykonują czynności określone w katalogu, z zastrzeżeniem art. 8 i 9 tejże ustawy. Katalog zawarty w art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi wyliczenie tytułów aktywujących obowiązek ubezpieczeniowy i w tym kontekście wskazać należy, że wyliczenie ma charakter katalogu zamkniętego. Katalog ten nie uwzględnia wynagrodzenia wspólników na podstawie artykuły 176 ustawy - Kodeks spółek handlowych. W tym kontekście należy mieć także na względzie, iż zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej. Wspólnicy spółki z uwagi na strukturę własnościową Spółki nie będą występować jako wspólnicy jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Wspólnikami spółki są dwie osoby fizyczne będące rezydentami, które posiadają udziały w równych częściach wynoszących po 50%.

Wspólnicy będą dodatkowo na podstawie powołania za wynagrodzeniem wykonywać czynności jako członkowie Zarządu spółki, jednak czynności te będą inne niż czynności wymienione jako powtarzające się świadczenia niepieniężne na rzecz spółki. Od wynagrodzenia członków Zarządu z tytułu powołania będą odprowadzane składki na ubezpieczenie zdrowotne.

W związku z powyższym Wnioskodawca kieruje pytanie czy wynagrodzenie wypłacane wspólnikom z tytułu wykonywanych przez nich na rzecz spółki powtarzających się świadczeń niepieniężnych na podstawie umowy spółki w trybie przewidzianym art. 176 § 1 ustawy - Kodeks spółek handlowych będzie podlegać pod obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowego i będzie skutkować obowiązkiem zgłoszenia wspólników przez Wnioskodawcę do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie z art. 176 ustawy - Kodeks spółek handlowych wspólnik może być zobowiązany do powtarzających się świadczeń niepieniężnych w umowie spółki. Osoby wykonujące swoje obowiązki na podstawie art. 176 ustawy - Kodeks spółek handlowych nie są ujęte w katalogu osób, które podlegają pod obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. W konsekwencji z tytułu wykonywania obowiązku powtarzających się świadczeń niepieniężnych wynikających z umowy spółki, na rzecz spółki, nie należy zgłaszać wspólników do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Uzupełniając wniosek pismem z dnia 26 maja 2023 r., doręczonym w dniu 31 maja 2023 r. Wnioskodawca wskazał, że świadczenia niepieniężne wykonywane przez wspólników na rzecz spółki będą miały charakter periodyczny, okresowy, tj. będą wykonywane co miesiąc, a więc regularnie co pewien czas. Świadczenia niepieniężne wykonywane przez wspólników na rzecz spółki nie będą miały natomiast charakteru ciągłego lub stałego-świadczenia wspólników nie będą realizowane bez przerwy, a przynajmniej bez uchwytnych przerw. Ponadto Wnioskodawca przedłożył umowę spółki wskazując jednocześnie, iż rodzaj i zakres powtarzających się świadczeń niepieniężnych wynikać będzie wyłącznie z przedmiotowej umowy, a wspólników nie będą łączyły ze spółką Inne umowy.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku, zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców uznać należy za nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). Natomiast w myśl art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne) o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

W drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie, oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek w związku z wykonywaniem powtarzających się świadczeń niepieniężnych. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Ocena stanowiska przedsiębiorcy dokonywana pod katem prawidłowości przyjętego przez wnioskodawcę rozumienia treści przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego zawartego w treści wniosku o wydanie Indywidualnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga, że granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Wydając Indywidualną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, że wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania decyzji.

Zasady podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu I rentowym oraz opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym określono w art. 6 wskazanej ustawy. W rezultacie dla rozstrzygnięcia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe istotne jest czy dana osoba posiada Jeden z tytułów do ubezpieczenia określonych wskazanym przepisem. Jednocześnie wyliczenie tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zawarte w powyższym artykule ma charakter katalogu zamkniętego i nie podlega wykładni rozszerzającej. Przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wiążą bezpośrednio zaistnienie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z posiadaniem tytułu rodzącego taki obowiązek.

Zgodnie z treścią art. 176 § 1 i 2 kodeksu spółek handlowych, jeżeli wspólnik ma być zobowiązany do powtarzających się świadczeń niepieniężnych, w umowie spółki należy oznaczyć rodzaj i zakres takich świadczeń. Wynagrodzenie wspólnika za takie świadczenia na rzecz spółki jest wypłacane przez spółkę także w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe nie wykazuje zysku. Wynagrodzenie to nie może przewyższać cen lub stawek przyjętych w obrocie. Przedmiotem nałożonego obowiązku może być wyłącznie powtarzające się świadczenie niepieniężne (art. 176 § 1 k.s.h.). "Powtarzające się" jest świadczenie, które jest periodyczne (okresowe), ale nie jest ani świadczeniem jednorazowym, ani mającym charakter ciągły lub stały. Zobowiązanie do powtarzających się świadczeń niepieniężnych jest wyjątkiem od zasady ograniczenia obowiązków wspólników do wniesienia wkładów (art. 3 k.s.h.). Jako wyjątek od zasady przepis art. 176 k.s.h. powinien być interpretowany zawężająco. Najczęściej obowiązek świadczenia ma związek zarówno z możliwościami faktycznymi, jak i prawnymi zobowiązanego wspólnika oraz związany jest z przedmiotem działalności spółki.

Jak wynika z treści wniosku i uzupełnienia świadczenia, o których mowa we wniosku są świadczeniami o charakterze ciągłym, stałym, a więc takim, który nie mieści się w dyspozycji art. 176 § 1 kodeksu spółek handlowych. Przytoczony w opisie zdarzenia przyszłego wniosku zakres, rodzaj i wymiar prac, do których zobowiązani są wspólnicy w połączeniu z przedmiotem działalności spółki wskazują, iż obowiązki wspólników są zadaniami o charakterze usługowym. Opisane we wniosku o interpretację czynności wspólników stanowią obowiązki charakterystyczne dla umowy o świadczenie usług, a więc umowy opisanej w art. 750 kodeksu cywilnego. W opisanym zdarzeniu przyszłym Wnioskodawca zmierza do posłużenia się regulacją art. 176 Kodeksu spółek handlowych do stworzenia mechanizmu wynagradzania wspólnika w sposób niezgodny z rat i o legis tej instytucji prawnej. Wspólnicy de facto (mając na uwadze charakter i zakres wykonywanych czynności), świadczą (lub mają świadczyć) na rzecz spółki usługi charakterystyczne dla cywilnoprawnych stosunków zobowiązaniowych.

Tym samym ma do nich zastosowanie art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zakresie obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oraz art. 18 ust. 3 tejże ustawy - w zakresie traktowania uzyskiwanego wynagrodzenia jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zatem w sytuacji przedstawionej w niniejszym wniosku płatnik składek ma obowiązek zgłosić osoby, o których mowa w przedmiotowym wniosku do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

Biorąc powyższe pod uwagę nie można uznać stanowiska Wnioskodawcy odnośnie braku tytułu podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu I rentowym i braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od wypłacanego w oparciu o art. 176 Kodeksu spółek handlowych wspólnikowi spółki wynagrodzenia za prawidłowe.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie Jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest więżąca dla Zakładu Ubezpieczeń. Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do właściwego Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.