DI/100000/43/397/2014 - Obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r., o swobodzie działalność: gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku stanowisko zawarte we wnioski z dnia 20 marca 2014 r. doręczonym dnia 25 marca 2014 t. uzupełnionym dnia 5 maja 2014 r. przez przedsiębiorcę (...) o wydanie pisemnej interpretacji uznaje za nieprawidłowe w przedmiocie braku obowiązku odprowadzanie składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zawartych z członkami zarządu spółki kontraktów menedżerskich, które są wykonywane w ramach prowadzonej przez te osoby działalność: gospodarczej, w sytuacji kiedy kontrakty te są jedynym źródłem dochodów dla tych osób, jak j w sytuacji gdy jeden z członków zarządu uzyskuje oprócz dochodów z kontraktu inne dochody z działalności gospodarczej.

Dnia 25 marca 2014 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez przedsiębiorcę (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 28 kwietnia 2014 r. doręczonym dnia 5 maja 2014 r.

Wnioskodawca wskazał, iż zawarł ze wszystkimi członkami zarządu umowy - kontrakt menedżerski. Każdy z członków zarządu wykonuje swoje usługi jako osoba prowadząca działalność gospodarczą - działalność w zakresie usług zarządczych. Działalność ta, w każdym przypadku objęta jest wpisem do ewidencji działalności gospodarczej. Każdy z członków zarządu otrzymuje wynagrodzenie z tego tytułu w wysokości wyższej od obowiązującej tę osobę najniższej podstawy i wymiaru składek dla osób prowadzących działalność gospodarczą.

Członkowie zarządu z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, co do zasady nie uzyskują innych dochodów oprócz dochodów z tytułu zawartych kontraktów menedżerskich. Każdy z członków zarządu dokonał zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZUA. Jako tytuł ubezpieczenia został wskazany kod:

W piśmie z dnia 28 kwietnia 2014 r. doręczonym dnia 5 maja 2014 r. stanowiącym uzupełnienie do wniosku przedsiębiorca wskazał, iż trzech z czterech członków zarządu spółki nie uzyskuje innych dochodów oprócz dochodów z tytułu zawartych kontraktów menedżerskich które są wykonywane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej. Natomiast jeden z członków zarządu oprócz dochodów z tytułu kontraktu menedżerskiego dodatkowo uzyskuje inne przychody w ramach tej samej pozarolniczej działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wyraża stanowisko, iż na spółce nie ciąży obowiązek obliczania rozliczania i przekazywania składek na ubezpieczenia społeczne od wypłacanych członkom zarządu spółki wynagrodzeń z tytułu świadczenia przez nich usług zarządzania. W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w sposób jasny regulują zakres, podstawę oraz obowiązki spoczywające na przedsiębiorcach. W ocenie wnioskodawcy również przepisy art. 16 i 17 tej ustawy jasno wskazują, iż osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, z tytułu tej działalności zobowiązane są samodzielnie obliczać i odprowadzać z własnych środków składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz ewentualnie ubezpieczenie chorobowe. Uzasadnienia swojego stanowiska wnioskodawca upatruje w treści art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 8 ust. 6, art. 16 ust. 4 pkt 1 oraz art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Ponadto, wnioskodawca uważa, że podobnie jak w przypadku ubezpieczenia społecznego należy uznać, że na spółce nie ciąży obowiązek obliczania, rozliczania i przekazywania składek na ubezpieczenie zdrowotne od wypłaconych członkom zarządu spółki wynagrodzeń z tytułu świadczenia przez nich usług zarządzania.

Uzasadnienia swojego stanowiska w tym zakresie wnioskodawca upatruje w treści art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c, art. 81 ust. 2; art. 84 ust. 1 oraz art. 85 i 86 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko przedsiębiorcy zawarte we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji należy uznać za nieprawidłowe w przedmiocie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zawartego z członkami zarządu spółki kontraktu menedżerskiego, wykonywanego w ramach prowadzonej przez te osoby działalności gospodarczej, w sytuacji kiedy kontrakt ten jest jedynym źródłem dochodów tych osób, jak i w sytuacji gdy jeden z członków zarządu uzyskuje oprócz dochodów z kontraktu inne dochody z działalności gospodarczej.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlega osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę. Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym uregulowane zostały w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.).

W art. 6 ust. 1 tej ustawy ustawodawca wskazał katalog podmiotów objętych obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych. Wyliczenie zawarte we wskazanym przepisie jest wyczerpujące i ma charakter zamknięty.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in. osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby prowadzące pozarolnicza działalność, natomiast zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych.

Należy również wyjaśnić, iż co do zasady umowa o zarządzanie spółką jest w istocie umową nienazwaną o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia.

W sytuacji gdy osoba świadcząca usługi zarządzania w ramach działalności gospodarczej uzyskuje przychody z działalności wykonywanej osobiście to umowa kontraktu menedżerskiego jest tytułem do ubezpieczeń społecznych, a nie jest umową wykonywaną w ramach działalności gospodarczej. Taka sytuacja ma miejsce w przypadku, gdy jedynym przedmiotem działalności jest świadczenie usług tego typu na rzecz innego podmiotu, przy czym prowadzący działalność nie uzyskuje jakichkolwiek innych przychodów poza tymi wynikającymi z zawartej umowy o zarządzanie. Z tego powodu nieadekwatne jest powołanie się przez Wnioskodawcę na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2008 r. (I UK 138/2008), bowiem został wydany w innej sprawie, w oparciu o inny stan faktyczny, w którym prowadzący działalność oprócz umowy o zarządzanie spółką świadczył w ramach swej działalności inne usługi także niezwiązane z doradztwem gospodarczym (obejmujące wynajmowanie pomieszczeń) uzyskując z tego tytułu przychód. Zakład stoi na stanowisku, iż przywołane orzeczenia wiążą jedynie strony i inne organy w tej konkretnej sprawie, w której zostały wydane i nie znajdują przełożenia do stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji.

Osoba zarządzająca z tytułu wykonywania kontraktu menedżerskiego stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 12 ust. 3 w związku z art. 13 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - w okresie od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia wykonywania zarządu do dnia jej rozwiązania lub wygaśnięcia, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu wypadkowemu.

Ubezpieczenie chorobowe jest dla tej osoby dobrowolne o czym stanowi art. 11 ust. 2 wskazanej ustawy.

W sytuacji, gdy w ramach posiadanego wpisu do ewidencji działalności gospodarczej dana osoba osiąga przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (w rozumieniu przepisów podatkowych) i równocześnie osiąga przychody na podstawie kontraktu menedżerskiego (przychody z działalności wykonywanej osobiście), to wówczas następuje zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych uprawniający przedsiębiorcę do dokonania wyboru tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (działalność gospodarcza lub kontrakt menedżerski) w przypadkach gdy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu umowy o zarządzanie (kontraktu menedżerskiego) jest równa lub wyższa od obowiązującej tę osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność. Jeśli natomiast z tytułu umowy o zarządzenie spółką podstawa wymiaru składek byłaby niższa od obowiązującej tę osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, podlegać ona będzie obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym z tytułu działalności gospodarczej. Osoba taka dobrowolnie, na swój wniosek, może być objęta ubezpieczeniami społecznymi z tytułu kontraktu menedżerskiego. Powyższe wynika z treści zapisu art. 9 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W przypadku więc, gdy menadżer uzyskuje w ramach prowadzonej działalności gospodarczej oprócz przychodów z tytułu zawartej umowy o świadczenie usług zarządzania (kontaktu menedżerskiego) także inne przychody, zaś podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu umowy o zarządzanie lub kontraktu menedżerskiego jest równa lub wyższa od obowiązującej tę osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność - tak jak ma to miejsce w przypadku jednego z członków zarządu spółki w przedstawionym przez przedsiębiorcę w piśmie stanowiącym uzupełnienie do wniosku - to osoba ta może dokonać wyboru tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (działalność gospodarcza lub umowa o zarządzanie spółką), a więc również pozostać przy opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne z działalności gospodarczej.

Jeśli osoba taka dokona wyboru tytułu do ubezpieczeń społecznych i wskaże jako tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych kontrakt menedżerski, to w świetle powyższych przepisów po stronie podmiotu, z którym został zawarty kontrakt powstanie obowiązek opłacania i rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne za taką osobę (jak za zleceniobiorcę).

Zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy składki na ubezpieczenia emerytalne zleceniobiorców finansują z własnych środków, w równych częściach, ubezpieczeni i płatnicy składek.

Z kolei dyspozycja art. 17 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za ubezpieczonych, o których mowa w art. 16 ust. 1-3, 5, 6 i 9-12, a więc m.in. za zleceniobiorców obliczają, rozliczają i przekazują co miesiąc do Zakładu w całości płatnicy składek. W przypadku umowy zlecenia są to zleceniodawcy.

Zgodnie z ust. 2 cytowanego wyżej przepisu płatnicy składek, o których mowa w ust. 1, obliczają części składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe finansowane przez ubezpieczonych i po potrąceniu ich ze środków ubezpieczonych przekazują do Zakładu

W świetle powyższych stanowisko wnioskodawcy, iż w opisanym przez niego stanie faktycznym nie jest zobowiązany do opłacania i rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne od wypłaconych członkom zarządu spółki wynagrodzeń z tytułu świadczenia przez nich usług zarządzania, i to zarówno w sytuacji, gdy osoby te nie uzyskują innych dochodów Z działalności gospodarczej oprócz kontraktu menedżerskiego, jak i w sytuacji gdy jeden z członków zarządu uzyskuje dodatkowo inne dochody z działalności oprócz dochodów z kontraktu uznać należało za nieprawidłowe.

Na marginesie należy podkreślić, iż Zakład w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie dokonuje interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Jednoznacznie ujęty zakres przedmiotowy wniosków o wydanie pisemnych interpretacji uniemożliwia Zakładowi rozstrzyganie kwestii podatkowych.

Przedmiotem interpretacji mogą być bowiem jedynie te przepisy, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Natomiast zgodnie z art. 10a ust. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej zasady i tryb udzielania interpretacji przepisów prawa podatkowego reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.).

Jednocześnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych zawiadamia; iż zgodnie z art. 66 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 267) nie jest właściwy rzeczowo do rozstrzygania w zakresie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne - w tym zakresie wnioskodawca winien zwrócić się do właściwego miejscowo Dyrektora Oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia, Zgodnie bowiem z art. 109 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r" Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.), Dyrektor Oddziału Wojewódzkiego Funduszu rozpatruje indywidualne sprawy z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego, zaś do indywidualnych spraw z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego zalicza się między innymi sprawy dotyczące obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Zgodnie z kolei z treścią art. 66 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego odrębne podanie złożone zgodnie z zawiadomieniem, o którym mowa w art. 66 § 1, w terminie czternastu dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego - Wydziału Ubezpieczeń Społecznych w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.