DI/100000/43/254/2014 - Pakiety medyczne a podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku z dnia 19 lutego 2014 r. doręczonym dnia 25 lutego 2014 r. (...) dotyczącym nieuwzględniania w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne wartości pakietów medycznych finansowanych przez pracodawcę przysługujących pracownikowi za okres przebywania na urlopie wychowawczym.

Dnia 25 lutego 2014 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż jako pracodawca objął pracowników opieką medyczną wykupując pakiet usług medycznych, za który uiszcza opłatę w formie abonamentu. Świadczenie to nie jest obligatoryjne, a pracownikowi nie przysługuje względem pracodawcy roszczenie o jego wypłatę. Objęcie pracowników opieką medyczną nie zostało ujęte w regulaminie wynagradzania. Pracownicy z wyjątkiem osób zatrudnionych na okres próbny, są obejmowani dobrowolnie abonamentem nie ponosząc żadnej odpłatności z tego tytułu. Wartość abonamentu medycznego przypadającego na jednego pracownika jest ustalona na kwotę 40 zł. Kwota ta jest doliczana do przychodu pracownika i podlega opodatkowaniu oraz stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

W ocenie spółki, wartość pakietów medycznych sfinansowanych przez pracodawcę, przysługujących pracownikowi za okres przebywania na urlopie wychowawczym nie podlega oskładkowaniu.

Przebywanie na urlopie wychowawczym stanowi odrębny tytuł do ubezpieczeń. Świadczenia przekazane pracownikowi korzystającemu z urlopu wychowawczego, przysługujące mu w czasie korzystania z urlopu, nie stanowią podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych z tytułu stosunku pracy. Prawo do tych świadczeń nie przysługuje bowiem za okres świadczenia pracy, tylko odpowiednio z racji przebywania na urlopie wychowawczym, a więc odrębnego od stosunku pracy tytułu do ubezpieczeń.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku stwierdza, co następuje:

Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji w części dotyczącej nieuwzględniania w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne wartości pakietów medycznych finansowanych przez pracodawcę przysługujących pracownikowi za okres przebywania na urlopie wychowawczym uznać należy za prawidłowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Jednocześnie zgodnie z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne. Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Źródłem istnienia obowiązku ubezpieczeń społecznych jest posiadanie tytułu do objęcia tymi ubezpieczeniami. Ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne co do zasady możliwe jest więc wyłącznie wówczas, gdy dana osoba posiada tytuł do ubezpieczeń lub gdy przychód osiągany przez tę osobę pozostaje w bezpośrednim związku z takim tytułem.

Podkreślenia wymaga, iż przebywanie na urlopie wychowawczym stanowi odrębny od umowy o pracę tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. W tym okresie pracownik nie podlega pracowniczym ubezpieczeniom społecznym (art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Okres urlopu wychowawczego jest bowiem okresem przerwy w ubezpieczeniu pracowniczym. Tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych jest korzystanie z urlopu wychowawczego, jeżeli osoba ta nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, tak wynika z dyspozycji art. 6 ust. 1 pkt 19 w związku z art. 9 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osoby przebywające na urlopach wychowawczych ustalane są wyłącznie od podstaw wynikających z art. 18 ust. 5b i ust. 14 ww. ustawy, za wyjątkiem przychodów ze stosunku pracy należnych za wcześniejszy okres świadczenia pracy (np. zaległe wynagrodzenie, premie, nagrody roczne) wypłacanych w okresie urlopu wychowawczego. W takim przypadku wymienione przychody stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ze stosunku pracy, gdyż są one należne za okres wykonywania pracy. Inne świadczenia opłacane przez pracodawcę za okres urlopu wychowawczego (a więc okresu nieświadczenia pracy) nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, gdyż prawo do tych świadczeń nie przysługuje za okres świadczenia pracy.

Konkretyzując, z treści art. 18 ust. 5b i 14 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w przypadku osób przebywających na urlopie wychowawczym stanowi kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, na dany rok kalendarzowy, z tym, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym nie może być wyższa niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy i nie może być niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie może być wyższa niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od trzeciego miesiąca następnego kwartału.

Osoby przebywające na urlopie wychowawczym nie podlegają z tego tytułu ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu (art. 11 ust. 1 i 2 oraz art. 12 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Zatem, wartość dodatkowych świadczeń rzeczowych (w tym przypadku w postaci pakietów medycznych) uzyskanych przez pracowników w okresie przebywania przez nich na urlopie wychowawczym nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy, ponieważ prawo do tych świadczeń nie przysługuje za okres świadczenia pracy, tylko z racji przebywania na urlopie wychowawczym.

Powyższe ma zastosowanie również w odniesieniu do składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Zgodnie bowiem z art. 81 ust. 10 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób korzystających z urlopu wychowawczego niepodlegających obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu jest kwota odpowiadająca wysokości specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych.

Jednocześnie wobec brzmienia ww. art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, iż wydając pisemną interpretacje organ nie posiada kompetencji do wypowiadania się w kwestii obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, gdyż ustawodawca takiej możliwości nie przewidział. Równocześnie kwestia ta - wobec braku odrębnych regulacji w przedmiocie ustalenia podstawy wymiaru składek na ww. fundusze dla osób przebywających na urlopie wychowawczym - wymaga rozstrzygnięcia celem jednoznacznego wyjaśnienia wątpliwości spółki w tym zakresie, w związku z czym w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego Zakład Ubezpieczeń Społecznych zawiadamia, iż w kwestii obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia podania do Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.