DI/100000/43/242/2016 - Podleganie ubezpieczeniom społecznym przez osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia i kontraktu menedżerskiego, które nabyły pełne prawo do pobierania emerytury oraz renty rodzinnej i jednocześnie zatrudnione są u innego pracodawcy na podstawie umowy o pracę.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584, z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121, z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku przedsiębiorcy (...) z siedzibą w (...) z dnia 22 lutego 2016 r., doręczonym w dniu 26 lutego 2016 r. (uzupełnionym pismem z dnia 23 marca 2016 r., doręczonym w dniu 31 marca 2016 r. oraz pismem z dnia 18 kwietnia 2016 r., doręczonym dnia 21 kwietnia 2016 r.) w kwestii podlegania ubezpieczeniom społecznym przez osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia i kontraktu menedżerskiego, które nabyły pełne prawo do pobierania emerytury oraz renty rodzinnej i jednocześnie zatrudnione są u innego pracodawcy na podstawie umowy o pracę.

Dnia 26 lutego 2016 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez przedsiębiorcę (...) z siedzibą w (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wniosek został uzupełniony pismami z dnia 23 marca 2016 r., (doręczone dnia 31 marca 2016 r.) oraz z dnia 18 kwietnia 2016 r. (doręczone dnia 21 kwietnia 2016 r.).

Wnioskodawca wskazuje, że zatrudnia na umowy zlecenia i kontrakt menedżerski osoby będące na emeryturze (posiadające pełne uprawnienia do emerytury oraz renty rodzinnej). Osoby te są zatrudnione w innej firmie na ¹/₄ etatu i z tego też tytułu opłacają składki na ubezpieczenie społeczne.

Wnioskodawca przedstawił także własne stanowisko w sprawie, stwierdzając, iż jego zdaniem biorąc pod uwagę powyżej opisaną sytuację, zgodnie z art. 9 ust. 4a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - pracownicy zatrudnieni na umowę zlecenia i kontrakt menadżerski podlegają tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu.

W związku z wezwaniem do uzupełnienia braków stanu faktycznego wniosku, spółka przedstawiła następujące informacje:

W odpowiedzi na kolejne wezwane do uzupełnienia braków wystosowane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w celu jednoznacznego wskazania czy osoby zatrudniane przez wnioskodawcę na podstawie umów zlecenia i kontraktów menadżerskich otrzymują z tytułu umowy o pracę w wymiarze ¹/₄ etatu u innego pracodawcy miesięcznie kwotę wynagrodzenia równą lub wyższą minimalnemu wynagrodzeniu, wnioskodawca poinformował:

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko przedsiębiorcy zawarte we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, w zakresie przedstawionego zdarzenia przyszłego, uznać należy za nieprawidłowe.

W myśl art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Doprecyzowanie zakresu przedmiotowego spraw, w których przedsiębiorca może żądać od Zakładu wydania pisemnej interpretacji nastąpiło w art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r. Zgodnie z tym przepisem Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Podkreślenia wymaga jednak fakt, iż zgodnie ze wskazaniami judykatury, wydając interpretację organ nie ustanawia żadnej normy indywidualnej, lecz jedynie przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do określonej sprawy indywidualnej, której zakres przedmiotowy jest zakreślony stanem faktycznym przedstawionym przez pytającego we wniosku. Pełną wiedzę o stanie faktycznym organ czerpie wyłącznie z wniosku uprawnionego podmiotu nie posiadając kompetencji do jego weryfikowania w oparciu o posiadane informacje. W toku tego postępowania organ nie pełni roli kontrolnej, nie dokonuje oceny zachowania lub zaniechania przedsiębiorcy pod kątem jego prawidłowości. Celem interpretacji jest umożliwienie przedsiębiorcy uzyskanie informacji w przedmiocie obowiązków wiążących się z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne i uchronienie w ten sposób takiego przedsiębiorcy przed ryzykiem błędnego zastosowania przez niego danego przepisu.

W odniesieniu do umowy kontraktu menedżerskiego należy wskazać, że może mieć ona charakter umowy o pracę lub umowy zlecenia. W sytuacji, gdy umowa taka jest wykonywana jako umowa o świadczenie usług, do której stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego o umowie zlecenia, osoba wykonująca taką umowę podlega ubezpieczeniom społecznym na zasadach przewidzianych dla zleceniobiorców

Na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem art. 6 ust. 4 niniejszej ustawy.

Zgodnie z brzmieniem art. 9 ust. 4a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, mające ustalone prawo do emerytury lub renty podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli równocześnie nie pozostają w stosunku pracy, z zastrzeżeniem art. 9 ust. 2c i 4b niniejszej ustawy.

Artykuł 9 ust. 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, iż osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia, spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów. Zasady tej nie stosuje się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, lub z innych tytułów osiąga kwotę minimalnego wynagrodzenia.

Z kolei przepis art. 9 ust. 4b ustawy stanowi, iż zleceniobiorcy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli umowa agencyjna, umowa zlecenia lub inna umowa o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowa o dzieło, została zawarta z pracodawcą, z którym pozostają równocześnie w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonują pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy.

Przepis art. 9 ust. 4a wraz z dodanym doń zastrzeżeniem w postaci ust. 2c ma zastosowanie przy ustalaniu obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zleceniobiorcy uprawnionego do emerytury lub renty, który jednocześnie wykonuje pracę na podstawie umowy o pracę zawartej z innym podmiotem, niż zleceniobiorca, a także nie wykonuje na podstawie umowy zlecenia pracy na rzecz pracodawcy, z tym że w pierwszej kolejności uwzględnia się podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy.

Reasumując, jeżeli zleceniobiorca uprawniony do emerytury lub renty jednocześnie wykonuje umowę o pracę (a umowa ta nie jest zawarta z pracodawcą, ani nie jest wykonywana na jego rzecz), to dla rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym znaczenie ma wysokość podstawy wymiaru składek z tytułu umowy o pracę w przeliczeniu na pełen miesiąc.

W związku z jednoznacznym stwierdzeniem wnioskodawcy, stanowiącym uzupełnienie stanu faktycznego wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, iż osoby zatrudnione przez niego na podstawie umowy zlecenia oraz tzw. kontraktu managerskiego, osiągają z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w wymiarze ¹/₄ etatu u innego pracodawcy wynagrodzenie w wysokości 500 zł, czyli niższe niż minimalne wynagrodzenie, które w 2016 r. wynosi 1850 zł, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 11 września 2015 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2016 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 1385) przyjąć należy, iż wyżej wymienione osoby podlegać będą obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z tytułu umowy zlecenia.

W myśl art. 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych powyższe rozważania mają także zastosowanie do obowiązkowego podlegania ubezpieczeniu wypadkowemu, gdyż zgodnie z brzmieniem ww. przepisu uzależnione jest ono od podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Ubezpieczenie chorobowe dla tych osób jest dobrowolne (art. 11 ust. 2 ww. ustawy).

Równocześnie, biorąc pod uwagę treść przywołanego powyżej art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie. W związku z tym, w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23) organ zawiadamia, iż w przedmiotowej sprawie wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia odrębnego podania do Dyrektora (...) Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w (...). Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.