DI/100000/43/226/2016 - Możliwość wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników kwot diet i innych należności, jakie pracownicy otrzymują w związku z odbywaniem podróży służbowych - do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku (...) z dnia 16 lutego 2016 r., doręczonym dnia 24 lutego 2016 r., uzupełnionym dnia 29 marca 2016 r., w przedmiocie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników kwot diet i innych należności, jakie pracownicy otrzymują w związku z odbywaniem podróży służbowych - do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju.

Dnia 24 lutego 2016 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 16 lutego 2016 r. doręczonym dnia 29 marca 2016 r.

Wnioskodawca wskazał, iż od momentu powstania w (...) prowadzi działalność w przedmiocie wykonywania robót budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, w tym montaż rusztowań i ich demontaż oraz sprzedaż towarów.

Dla prowadzenia działalności gospodarczej wnioskodawca zatrudnia montażystów rusztowań w ramach umowy o pracę, w których określa miejsce ich pracy jako siedziba spółki oraz obszar powiatu (...) (czasami (...)). Montażyści zasadniczo jednak od (...) roku nie wykonują pracy w miejscach określonych w umowie o pracę jako miejscach pracy, ale przede wszystkim w krajach Unii Europejskiej, a to w związku z nawiązaniem współpracy przez wnioskodawcę z kontrahentami z Państw Unii Europejskiej i (...), którzy nie dysponowali montażystami, ale jedynie sprzętem rusztowaniowym. Zlecenia pochodzące od firm budowlanych są rozdzielane przez administrację spółki przy uwzględnieniu lokalizacji poszczególnych brygad. W tym celu spółka korzysta z internetowej bazy zleceń. Prace te z reguły trwają od (...) do (...) tygodni, w okresach przerw pomiędzy montażem rusztowań za granicą pracownicy powracają do Polski i korzystają z urlopów wypoczynkowych lub bezpłatnych. W tych okresach pracownicy jedynie sporadycznie wykonują pracę określoną w umowie o pracę. W związku z wyjazdami do pracy za granicą oraz pracą poza powiatem wnioskodawca wystawia pracownikom delegacje służbowe i wypłaca im diety i ryczałt za nocleg w zależności od miejsca wykonywania pracy. Przed wyjazdem za granicę pracownicy są informowani o miejscu wykonywania zlecenia oraz dokonują poboru zaliczki, z której muszą rozliczyć się po powrocie.

Wnioskodawca nalicza pracownikom składki na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych tylko od kwoty wynagrodzeń za pracę wynikające z umowy o pracę. Wnioskodawca nie wlicza tym samym do podstawy wymiaru składek przychodu z tytułu wypłaconych diet i kosztów noclegu dla pracowników zatrudnionych przez spółkę za granicą,

W ostatnim czasie w przedsiębiorstwie wnioskodawcy przeprowadzono kontrolę skarbową oraz kontrolę Państwowej Inspekcji Pracy. Zakresem kontroli objęto zagadnienia prawnej ochrony stosunku pracy, ze szczególnym uwzględnieniem prawidłowości naliczania i wypłacania należności z tytułu podróży służbowych. Przeprowadzona kontrola dotyczyła również prawidłowości rozliczania podatku dochodowego od osób fizycznych, gdzie nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości.

Dalej wnioskodawca wskazał, iż zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121; dalej także ustawa o s.u.s.) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-2 i pkt 18a, a więc między innymi pracowników, stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. 1a i 2, ust. 4 pkt 12 i ust. 12.

Stosowanie do treści art. 20 ust. 1 ustawy o s.u.s. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadku stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenie rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3.

Artykuł 4 pkt 9 ustawy o s.u.s. jako przychód definiuje przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wpłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczenia w naturze bądź ich ekwiwalent, bez względu na źródło finansowania tych wpłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenie pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Zgodnie natomiast z art. 68 ust. 1 ustawy o s.u.s. do zakresu działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należy między innymi:

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że kwoty diet i innych należności z tytułu podróży służbowych pracownika stanowią przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych osiąganych przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, a co za tym idzie, podlegają zwolnieniu z opodatkowania, co wynika również z protokołu kontroli skarbowej sporządzonego przez właściwy Urząd Skarbowy. W tej sytuacji, skoro diety i inne świadczenia z tytułu podróży służbowych, na podstawie przeprowadzonej kontroli skarbowej, zwolniono z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to zostały one również zwolnione z wliczania do podstawy wymiaru składek.

W piśmie z dnia 16 lutego 2016 r. doręczonym dnia 29 marca 2016 r. stanowiącym uzupełnienie do wniosku przedsiębiorca wskazał, iż kwalifikacja podatkowa wskazanych we wniosku nie budzi wątpliwości przedsiębiorcy, zaś jedyna wątpliwość zasadza się na dopuszczalności wyłączenia wartości tych świadczeń z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Wypłacane przez Spółkę na rzecz pracowników świadczenia zostały zakwalifikowane przez Urząd Skarbowy, w toku przeprowadzonego postępowania kontrolnego, jako diety z tytułu podróży służbowych będące przychodem w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku od osób fizycznych osiąganym przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, który na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 ww. ustawy jest wolny od podatku dochodowego od osób fizycznych. Stwierdzić zatem należy, iż składniki te stanowią przychód.

Ponadto, wnioskodawca stosuje limity, o których mowa w § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakłada Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył, co następuje:

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej uznać należy za prawidłowe.

Nadmienić w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Organ rentowy wydając pisemną interpretację nie odnosi się w żaden sposób do kwestii przychodu z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy czy też kwestii zakwalifikowania danych świadczeń jako diet z tytułu podróży służbowych, ani nie przesądza, iż pracownicy świadczą pracę poza granicami kraju w ramach podróży służbowej czy też oddelegowania, gdyż nie leży to w jego kompetencjach. Zakład w żaden sposób nie ocenia i nie kwestionuje ustaleń poczynionych w tym zakresie przez właściwe organy.

Jednocześnie oświadczenia wnioskodawcy w tym zakresie Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznaje za element stanu faktycznego, który nie podlega weryfikacji.

Powyższe wynika z charakteru pisemnej interpretacji, której celem jest wyjaśnienie treści przepisów prawa, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w oparciu o opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Organ procedujący w tym trybie nie posiada jakichkolwiek kompetencji do przeprowadzania postępowania wyjaśniającego (dowodowego) i opiera się na treści przedstawionego opisu stanu faktycznego. Wydając pisemną interpretację, Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do opisu stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie, zaś w ust. 2, że wniosek o wydanie interpretacji może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych.

Natomiast w myśl art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób będących m.in. pracownikami (art. 6 ust. 1 wskazanej ustawy) stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem:

* przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 2236),

* wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

W myśl § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 2236) podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowią diety i inne należności z tytułu podróży służbowej pracownika - do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju.

Powołany przepis wyłącza z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe diety i inne należności z tytułu podróży służbowej pracownika. Świadczenia te nie podlegają uwzględnieniu w podstawie wymiaru składek na te ubezpieczenia wyłącznie do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi z tytułu podróży służbowej.

Aktem prawnym regulującym wysokość oraz warunki ustalania należności z tytułu podróży służbowej pracownika jest obowiązujące od dnia 1 marca 2013 r. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 167).

Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, z tytułu podróży krajowej oraz podróży zagranicznej, odbywanej w terminie i miejscu określonym przez pracodawcę, pracownikowi przysługują:

W związku z powyższym, w sytuacji, gdy spółka ponosi koszty związane z należnymi pracownikom dietami i innymi należnościami z tytułu podróży służbowej przewidzianymi dla krajowych i zagranicznych podróży służbowych, nie będą one podlegały wliczeniu do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników na ww. zasadach - z uwzględnieniem limitów wynikających z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej. Nadwyżka ponad ww. limity każdorazowo podlega składkom na ubezpieczenia społeczne. W takim przypadku kwotę nadwyżki pracodawca ma obowiązek doliczyć pracownikowi do jego pozostałych przychodów (podlegających obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenia społeczne), a następnie od łącznej wartości naliczyć mu ww. składki.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy 2 dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.