DI/100000/43/215/2015 - Składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wynagrodzeń wypłacanych pełnoletnim uczestnikom staży będących uczniami szkół ponadgimnazjalnych.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku przedsiębiorcy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w (...) z dnia 11 lutego 2015 r., doręczonym dnia 19 lutego 2015 r. (uzupełnionym w dniu 24 marca 2015 r.) dotyczącym odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wynagrodzeń wypłacanych pełnoletnim uczestnikom staży będących uczniami szkół ponadgimnazjalnych.

Dnia 19 lutego 2015 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez przedsiębiorcę (...) Sp. z o.o. z siedzibą w (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca w treści wniosku wskazał, iż na mocy umów zawartych z Instytucjami Pośredniczącymi w ramach Priorytetu IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach, Działanie 9.2. Podniesienie atrakcyjności i jakości szkolnictwa zawodowego, Program Operacyjny Kapitał Ludzki realizuje projekty w ramach którego organizowane są staże zawodowe dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Celem staży jest praktyczna nauka zawodu. Prowadzone są one w zakładach pracy. Zgodnie z zapisami Szczegółowego Opisu Priorytetów POKL w projekcie zapisano, iż uczestnicy stażu za jego odbycie otrzymają stypendium stażowe. W budżetach projektów założono kwotę w wysokości (...) zł stanowiącą całkowity koszt kwalifikowalny przysługujący każdemu uczniowi za odbycie stażu w wymiarze (...) godzin. Kwota (...) zł na każdego uczestnika stażu jest całkowitą kwotą, którą dysponuje spółka w ramach realizacji projektu, a zatem kwota obejmuje wszystkie pochodne zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem. Każdorazowo przed rozpoczęciem realizacji staży są przygotowywane porozumienia trójstronne w sprawie realizacji stażu zawodowego w ranach ww. projektu, podpisane przez wnioskodawcę - strona kierująca, zakład pracy przyjmujący ucznia na staż zawodowy i ucznia - uczestnika stażu. Porozumienie określa m.in. zadania i obowiązki każdej ze stron oraz zasady wypłacania stypendium dla uczestnika stażu. Po odbyciu stażu uczniowie otrzymają stypendium stażowe w kwocie określonej w budżecie projektu, tj. w wysokości (...) zł, która to kwota stanowi całkowity koszt łącznie z wymaganymi prawem polskim pochodnymi.

Wątpliwość przedsiębiorcy budzi to, czy wynagrodzenie uczniów - uczestników staży (stypendium stażowe) objęte jest obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz ubezpieczeniem zdrowotnym.

We własnym stanowisku w sprawie przedsiębiorca wskazuje, że mając na względzie art. 6 ust. 1 pkt 9a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz treść pism wydanych przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 sierpnia 2014 r. (DUS-5081-66-MSz/14) oraz Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju z dnia 20 sierpnia 2014 r. (DZF-IV-82252-188-JSta/14) wskazujące, że stypendia stażowe wypłacane uczestnikom projektów realizowanych w ramach działania 9.2 POKL obywającym staże zawodowe, będącym osobami pełnoletnimi kontynuującymi naukę (za wyjątkiem słuchaczy szkół dla dorosłych i policealnych) nie podlegają obowiązkowi objęcia ubezpieczeniem społecznym.

W odniesieniu do kwestii dotyczącej wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne uczestników projektów realizowanych w ramach PO KL zgodnie z art. 83 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w przypadku nieobliczania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych przez płatnika, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307, z późn. zm.) od przychodów stanowiących podstawę wymiaru składki innych niż określone w ust. 2 tego artykułu, składkę na ubezpieczenie zdrowotne obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości 0,00 zł. Zatem, z uwagi na fakt nie pobierania zaliczek na podatek dochodowy od świadczeń wypłacanych uczestnikom projektów PO KL istnieje, zdaniem wnioskodawcy, podstawa do naliczania składki zdrowotnej, przy czym sama składka zdrowotna będzie wynosiła 0,00 zł. Równocześnie płatnik powinien ująć składki w wysokości 0,00 zł w deklaracji DRA.

W uzupełnieniu swojego wniosku, co nastąpiło pismem doręczonym dnia 24 marca 2015 r. spółka wskazała, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 137 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kwoty wypłaconych staży zwolnione są od podatku dochodowego od osób fizycznych. Jednocześnie przedsiębiorca poinformował, iż dopuszczalność skorzystania przez niego ze zwolnienia z obliczenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od stypendiów stażowych wypłacanych uczestnikom projektu nie budzi wątpliwości spółki i informacja ta winna być potraktowana przez Zakład jako element opisu stanu faktycznego. Nadto spółka poinformowała, że pełnoletni uczestnicy projektu otrzymujący stypendia, o których traktuje wniosek, nie posiadają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych (np. jako pracownicy, zleceniobiorcy etc.).

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko przedsiębiorcy zawarte we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji uznać należy za prawidłowe.

W myśl art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Doprecyzowanie zakresu przedmiotowego spraw, w których przedsiębiorca może żądać od Zakładu wydania pisemnej interpretacji nastąpiło w art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r. Zgodnie z tym przepisem Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Podkreślenia wymaga jednak fakt, iż zgodnie ze wskazaniami judykatury wydając interpretację organ nie ustanawia żadnej normy indywidualnej, lecz jedynie przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do określonej sprawy indywidualnej, której zakres przedmiotowy jest zakreślony stanem faktycznym przedstawionym przez pytającego we wniosku. Pełną wiedzę o stanie faktycznym organ czerpie wyłącznie z wniosku uprawnionego podmiotu nie posiadając kompetencji do jego weryfikowania w oparciu o posiadane informacje czy gromadzony materiał dowodowy. W toku tego postępowania organ nie pełni roli kontrolnej, nie dokonuje oceny zachowania lub zaniechania przedsiębiorcy pod kątem jego prawidłowości. Celem interpretacji jest umożliwienie przedsiębiorcy uzyskania informacji w przedmiocie obowiązków wiążących się z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne i uchronienie w ten sposób takiego przedsiębiorcy przed ryzykiem błędnego zastosowania przez niego danego przepisu.

Odnosząc się do problematyki podniesionej w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji wskazać należy, iż obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne spoczywa na płatniku składek i dotyczy osób, które podlegają tym ubezpieczeniom z uwagi na posiadanie odpowiedniego tytułu do tych ubezpieczeń.

Katalog takich osób określa art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Z przepisu tego wynika m.in., iż obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące, obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, od dnia nabycia prawa do stypendium do dnia utraty prawa do niego (art. 6 ust. 1 pkt 9a tej ustawy). Osoby te podlegają także obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu (art. 12 ustawy). Nie podlegają natomiast ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ustawy) ani obowiązkowo ani na zasadzie dobrowolności.

Podkreślenia wymaga przy tym, iż przepis art. 6 ust. 1 pkt 9a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie znajduje zastosowania wobec osób, kierowanych przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na staże w ramach projektów finansowanych ze środków Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet IX, Działanie 9.2. Program ten, jako dedykowany uczniom wszystkich szkół i placówek zawodowych (z wyjątkiem szkół dla dorosłych i szkół policealnych) nie powoduje obowiązku zgłoszenia tych osób do ubezpieczeń społecznych.

Jednocześnie w odniesieniu do ubezpieczenia zdrowotnego wskazać należy, iż zgodnie z art. 81 ust. 8 pkt 5a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób fizycznych pobierających stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące, niepodlegające ubezpieczeniu zdrowotnemu z innego tytułu; stanowi kwota odpowiadająca wysokości pobieranego stypendium.

Zgodnie natomiast z art. 83 ust. 2 przywołanej ustawy, w przypadku nieobliczania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych przez płatnika od przychodów stanowiących podstawę wymiaru składki zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 lipca 1991 r., o podatku dochodowym od osób fizycznych składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości 0 zł. W sytuacji więc, gdy tak jak wskazuje przedsiębiorca, nie dojdzie do pobrania zaliczki na podatek dochodowy od wartości stypendiów wypłacanych pełnoletnim uczniom-uczestnikom staży zawodowych odbywanych w ramach PO Kapitał Ludzki, podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne podlegać będzie obniżeniu do 0 zł.

Jednocześnie Zakład wskazuje, iż w trybie pisemnej interpretacji nie jest upoważniony do wypowiadania się w przedmiocie sposobu wypełniania dokumentacji ubezpieczeniowej, w tym deklaracji rozliczeniowych. Kwestie te mają charakter techniczny i nie wymagają interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek przedsiębiorcy do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne (a jedynie te przepisy mogą stanowić przedmiot interpretacji wydawanej w trybie art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w zw. z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Wnioskodawcy przysługuje natomiast w tym zakresie prawo do zwrócenia się do właściwej terytorialnie jednostki organizacyjnej Zakładu (ustalonej zgodnie z siedzibą spółki) z zapytaniem na zasadach ogólnych, regulowanych przepisami ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267 z późn. zm.). Zapytanie dokonane w tym trybie jest wolne od opłaty.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji,

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 3998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.