Nowość DI/100000/43/201/2024 - Ulga na start. Preferencyjny ZUS

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r., poz. 236) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 z późn. zm.). Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku (...) złożonym dnia 19 lutego 2024 r. w przedmiocie:

- niepodlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej,

- prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Dnia 19 lutego 2024 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek (...) o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców. Wniosek został uzupełniony pismem złożonym w dniu 15 marca 2024 r. oraz w dniu 18 marca 2024 r. poprzez uiszczenie dodatkowej opłaty w wysokości 40 zł.

Wnioskodawca w treści wniosku wskazał, że od 2 lutego 2024 r. prowadzi swoją pierwszą jednoosobową działalność gospodarczą i chciałby zapytać czy powinien podlegać pod pełne składki ZUS na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne (kod 0510) czy może skorzystać z preferencyjnych składek oraz ulgi na start, w sytuacji gdy w ramach tej jednoosobowej działalności gospodarczej świadczy usługi na rzecz spółki (...), w której jest jednocześnie mniejszościowym udziałowcem (posiada ok. (...) akcji). Ze spółką (...) w okresie poprzedzającym 2 lutego 2024 r. Wnioskodawca nie był związany umową o pracę, natomiast do końca 2023 r. był związany umową o pracę ze spółką która jest powiązana ze spółką (...) umową licencyjną na oprogramowanie.

Wnioskodawca w ramach umowy o pracę ze spółką (...) wykonywał takie obowiązki jak: pobieranie danych z systemów zewnętrznych oraz przygotowywanie danych pod kątem ich analizy, opracowywanie sposobów łączenia danych, praca nad tworzeniem i implementacją modeli uczenia maszynowego, przeprowadzanie analiz danych i raportów z badań. Natomiast umowa ze spółką dotyczy takich obowiązków jak: projektowanie i tworzenie algorytmów uczenia maszynowego/sztucznej inteligencji, budowane mikroserwisów, tworzenie testów automatycznych, oprogramowania, prowadzenie analiz danych i tworzenie raportów oraz dokumentacji.

We własnym stanowisku w sprawie Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z informacjami zawartymi na stronie www.biznes.gov.pl z ulgi na start mogą skorzystać osoby, które podejmują działalność gospodarczą po raz pierwszy i nie wykonują działalności na rzecz byłego pracodawcy. Oba te warunki zdaniem Wnioskodawcy są spełnione, gdyż wcześniej nie prowadził działalności gospodarczej i nie był związany umową o pracę ze spółką (...) dla której obecnie świadczy usługi w ramach kontraktu B2B.

Uzupełniając wniosek pismem złożonym w dniu 15 marca 2024 r. Wnioskodawca wskazał, że:

Wnioskodawca w ramach umowy o pracę ze spółką (...) wykonywał takie obowiązki jak: pobieranie danych z systemów zewnętrznych oraz przygotowywanie danych pod kątem ich analizy, opracowywanie sposobów łączenia danych, praca nad tworzeniem i implementacją modeli uczenia maszynowego, przeprowadzanie analiz danych i raportów z badań.

Natomiast umowa ze spółką dotyczy takich obowiązków jak: projektowanie i tworzenie algorytmów uczenia maszynowego/sztucznej inteligencji, budowanie mikroserwisów, tworzenie testów automatycznych, oprogramowania, prowadzenie analiz danych i tworzenie raportów oraz dokumentacji. Zdaniem Wnioskodawcy przysługuje mu prawo do korzystania z preferencyjnych składek oraz ulgi na start, gdyż spełnione są następujące warunki:

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku stwierdza co następuje:

Stanowisko przedsiębiorcy przedstawione we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczące prawa do niepodlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej oraz prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej uznać należy za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych (art. 34 ust. 2 ustawy).

Natomiast w myśl art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Dodatkowo Zakład wskazuje, iż w drodze niniejszej decyzji dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego.

Obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlega osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę. Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym uregulowane zostały w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. I tak, w art. 6 ust. 1 tej ustawy prawodawca wskazał katalog podmiotów objętych obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych. Wyliczenie zawarte we wskazanym przepisie jest wyczerpujące i ma charakter zamknięty. Zgodnie z art. 6- ust. 1 pkt 5, art. 12 ust. 1 w zw. z art. 13 ust. 4 powołanej ustawy, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa oraz przepisów ustawy 2 dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Natomiast, zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące pozarolniczy działalność podlegają ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, na swój wniosek.

Stosownie do treści art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców przedsiębiorca będący osoby fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje jy ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nic wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej.

Z powyższego wynika, że w sytuacji gdy osoba rozpoczynająca wykonywanie działalności gospodarczej podejmuje ją po raz pierwszy lub podejmuje ją ponownie, ale od zakończenia poprzedniej działalności lub od dnia jej ostatniego zawieszenia upłynął okres co najmniej 60 miesięcy, a w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nic wykonuje na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywała w ramach stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności, przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia lej działalności, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, o których stanowi powyżej powołany art. 6 ust. 1 pkt 5 i powiązany z nim art. 12 ust. 1.

Powyższa 6 miesięczna ulga jest uprawnieniem i nic jest obowiązkowa, a więc to od przedsiębiorcy zależy, czy z niej skorzysta. W przypadku rezygnacji z ww. ulgi do czego prowadzący działalność ma prawo zgodnie z art. 18 ust. 2 Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca nie będzie mógł skorzystać z tego uprawnienia ani wstecz, ani na bieżąco (jeśli nie upłynęło jeszcze 6 miesięcy), kolejny raz będzie mógł skorzystać z ww. ulgi dopiero po upływie 60 miesięcy kalendarzowych od dnia jej zakończenia bądź zawieszenia.

Natomiast w odniesieniu do osób rozpoczynających prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej prawodawca na mocy art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przyznał uprawnienie polegające na możliwości opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne 1 rentowe przez okres pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej od podstawy wymiaru składek stanowiącej zadeklarowaną kwotę nie niższą jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Przepis ten bowiem stanowi, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. B ust. 6 pkt 1, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nic niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Możliwość ta jednak, jak stanowi art. 18 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie ma zastosowania w odniesieniu do osób które;

Prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru składek, w wysokości o której mowa w art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, będzie każdorazowo zależało od spełnienia obu ww. przesłanek.

Zgodnie z pierwszą z przesłanek, prawo do opłacania składek od podstawy nic niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia nie posiadają osoby, które już prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły działalność pozarolniczą w rozumieniu wskazanej ustawy, do których zalicza się: osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych; działalność twórczą lub artystyczną, działalność gospodarczą w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne bądź z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych; wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej; akcjonariusza prostej spółki akcyjnej wnoszącego do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usługi, komplementariusza w spółce komandytowo-akcyjnej oraz osobę prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkolę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900). Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność nie uważa się w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby fizycznej, o której mowa w art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że wyłącznie fakt nie prowadzenia działalności pozarolniczej w żadnej z określonych w art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych form, w okresie ostatnich 60 miesięcy przed dniem rozpoczęcia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej wskazanej w art. 8 ust. 6 pkt 1 tejże ustawy, umożliwia przedsiębiorcy skorzystanie z prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne na zasadach określonych w art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z drugą z przesłanek zawartą w art. 18a ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, aby osoba rozpoczynająca prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej miała prawo do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, niezbędne jest aby nie wykonywała na rzecz byłego pracodawcy w ramach działalności gospodarczej czynności tożsamych do uprzednio (w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym) wykonywanych w ramach stosunku pracy. Powyższe oznacza, iż zakres czynności świadczonych na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy na rzecz którego wykonywana jest działalność nie może choćby częściowo pokrywać się z zakresem obowiązków wykonywanych w ramach stosunku pracy. Przez zwrot "czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności* należy rozumieć czynności powierzone, przez pracodawcę i wykonywane przez pracownika w ramach stosunku pracy.

Należy zaznaczyć, że wystarczy, aby zakres wykonywanej przez daną osobę działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy tylko w części pokrywał się z czynnościami wykonywanymi w ramach łączącego ją uprzednio z tym pracodawcą stosunku pracy, żeby osoba rozpoczynająca prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej nie miała prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia. Dopiero, gdy wykonywana praca w ramach prowadzonej działalności ma zupełnie inny charakter, niż zakres czynności wykonywanych w okresie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę - osoba prowadząca działalność może skorzystać z preferencyjnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Należy pamiętać, że warunek nie wykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy dotyczy nie tylko pierwszego dnia prowadzenia działalności, ale całego 24- miesięcznego okresu. Oznacza to, że od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy (także wtedy, gdy moment ten wystąpi np., po upływie kilku miesięcy od rozpoczęcia prowadzenia działalności) następuje utrata prawa do deklarowania do podstawy wymiaru kwoty niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Ponownie prawo to zyskuje się od dnia zaprzestania wykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy.

Zgodnie z art. l8aa ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, składki od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia opłacają również osoby, którym upłynął 6 miesięczny okres zwolnienia z obowiązku ubezpieczeń społecznych, o którym mowa w art. 18 ustawy - Prawo przedsiębiorców oraz osoby, które zrezygnowały z ww. zwolnienia przed upływem 6 miesięcy, o ile spełniają podane wyżej warunki.

Wnioskodawca w przedmiotowym wniosku oraz pismem z dnia 15 marca 2024 r. stanowiącym jego uzupełnienie wskazał, że jest to jego pierwsza działalność gospodarcza, jako przedsiębiorca nie współpracuje, ani nie będzie współpracował ze swoim poprzednim pracodawcą oraz nie prowadził wcześniej żadnej działalności pozarolniczej.

Zatem w przedmiotowej sprawie zachodzą przesłanki uprawniające przedsiębiorcę do niepodlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej oraz prawo do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Reasumując, po wykorzystaniu wskazanej 6-miesięcznej ulgi przewidzianej w art. 18 ustawy - Prawo przedsiębiorców przedsiębiorca będzie mógł korzystać przez okres 24 miesięcy kalendarzowych z prawa do opłacania składek społecznych od 30% kwoty minimalnej płacy, o ile oczywiście będzie spełniał wymagane warunki.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.