DI/100000/43/20/2016 - Brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zawieranych z pracownikami umów o przeniesienie praw autorskich do projektów.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584, z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121, z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku przedsiębiorcy Sp. z o.o. z siedzibą w (...) z dnia 30 grudnia 2015 r., doręczonym w dniu 8 stycznia 2016 r. (uzupełnionym pismem z dnia 5 lutego 2016 r., doręczonym 10 lutego 2016 r.). w przedmiocie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zawieranych z pracownikami umów o przeniesienie praw autorskich do projektów.

Dnia 8 stycznia 2016 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez przedsiębiorcę (...) Sp. z o.o. z siedzibą w (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 5 lutego 2016 r., doręczonym 10 lutego 2016 r.

Wnioskodawca w treści swojego wniosku wskazał, iż zajmuje się projektowaniem i wykonawstwem stoisk targowych dla różnych podmiotów, na różnych targach/wystawach, zarówno w kraju, jak i poza granicami Polski. Spółka zatrudnia pracowników na podstawie umów o pracę (w tym m.in. członków zarządu). Spółka w ramach prowadzonej działalności wykorzystuje projekty stoisk targowych, które to projekty są objęte prawami autorskimi (dalej: projekty).

Jak zaznaczył Wnioskodawca, w zakresie obowiązków części pracowników nie leży przygotowywanie projektów. Występują jednak sytuacje, gdzie pracownicy spółki do których obowiązków nie leży przygotowywanie projektów (w tym przede wszystkim członkowie zarządu) oferują spółce przeniesienie praw autorskich do przygotowanych przez nich projektów do których pracownicy ci posiadają te prawa. Spółka podejmuje decyzję czy chce dany-projekt nabyć, czy też nie. Jeżeli spółka zdecyduje się nabyć dany projekt, to wówczas podpisywana jest umowa o przeniesienie praw autorskich do projektów stoisk, w którym to pracownik oświadcza, iż samodzielnie wykonał oryginalne projekty wykonawcze stoisk targowych oraz, że przysługujące mu autorskie prawa osobiste i majątkowe do projektów nie są w żaden sposób ograniczone lub obciążone prawami osób trzecich oraz że projekty te nie naruszają praw osób trzecich. Natomiast spółka zastrzega sobie swobodę modyfikowania projektów w zależności od bieżących potrzeb zamawiającego. W szczególności Spółka ma prawo do modyfikacji dotyczących oznaczeń indywidualizujących każdorazowego właściciela/zamawiającego stoiska targowego. Wnioskodawca jest również uprawniony do wykorzystywania projektów, w tym jego fragmentów, we wszelkich działaniach, w jakikolwiek sposób. Wnioskodawca jest uprawniony w szczególności do produkcji wszelkiego rodzaju materiałów wykorzystujących projekty lub jego fragmenty.

Wątpliwości wnioskodawcy budzi zagadnienie czy z tytułu podpisania umów o przeniesienie praw autorskich z własnymi pracownikami spółka zobowiązana jest do odprowadzenia składek na ubezpieczenia społeczne.

W ocenie spółki, w przypadku nabycia praw autorskich od własnych pracowników nie wystąpi obowiązek naliczania i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia wypłacanego z tytułu zawarcia umów o przeniesienie praw autorskich do projektów.

Przedstawiając własne stanowisko wnioskodawca wskazał, iż zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym zostały określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.; dalej: "usos"). Katalog tytułów podlegających opodatkowaniu określony został w art. 6 usos (w zw. z art. 11 i 12 usos). Przepis ten zawiera szeroki katalog podmiotów, które podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. W katalogu tym nie zostało jednak wskazane, aby osoby z którymi zostały zawarte umowy o przeniesienie praw autorskich podlegały ubezpieczeniom społecznym. Również art. 8, który rozszerza krąg osób klasyfikowanych, jako "pracownicy" (podlegający ubezpieczeniom społecznym) nie przewiduje, aby osoby z którymi zostały podpisane umowy o przeniesienie praw autorskich, uznawane były na podstawie ww. przepisu, jako "pracownicy" podlegający obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Wnioskodawca wskazuje następnie, iż w jego ocenie nie można utożsamiać umowy o przeniesienie praw autorskich z umową o dzieło. Jak nadmienia przedsiębiorca, cechą charakterystyczną umowy o dzieło jest bowiem wykonanie dzieła na zamówienie zamawiającego (co wynika wprost z art. 627 kodeksu cywilnego). Natomiast każdy twórca ma prawo do korzystania z utworów i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu (art. 17 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.). Rozporządzenie utworem oznacza również przeniesienie praw majątkowych do danego utworu na rzecz innego podmiotu.

Jak stwierdził wnioskodawca nie oznacza to jednak, że w każdym przypadku przeniesienie praw majątkowych następuje na podstawie umowy o dzieło. Oczywiście w obrocie gospodarczym mogą wystąpić takie sytuacje, gdzie w ramach wykonywania umowy o dzieło dochodzi do wytworzenia utworu chronionego prawami autorskimi, ale musi to wynikać z określonych okoliczności potwierdzonych stosowną umową, z której wynikać będzie, iż utwór został wykonany na zlecenie zamawiającego. W sytuacji gdy dana osoba (w tym również pracownik) wykonuje określony utwór we własnym zakresie (a nie na podstawie zlecenia dokonanego przez zamawiającego), a następnie przenosi prawa autorskie na rzecz innego podmiotu (w tym również pracodawcy), to w takiej sytuacji nie mamy do czynienia z "umową o dzieło", a zatem nie powstanie tytuł do objęcia osoby przenoszącej na spółkę prawa autorskie, obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi. Z tą drugą sytuacją mamy do czynienia w spółce - prawa autorskie do przenoszonych dzieł nie są efektem zlecenia, a zatem spółka nie zawiera z pracownikami umów o dzieło, z tytułu zawarcia których powstałby obowiązek do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

W odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia braków stanu faktycznego, w piśmie z dnia 5 lutego 2016 r., doręczonym 10 lutego 2016 r., wnioskodawca wskazał iż charakter zawieranych przez niego umów nie budzi jego wątpliwości i są to umowy o przeniesienie praw autorskich, a nie umowy o dzieło.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje.

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej uznać należy za prawidłowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 r., Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Jak słusznie wskazał wnioskodawca, artykuły 6 - 6b ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ustanawiają katalog osób objętych obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi, natomiast art. 8 ust. 2a niniejszej ustawy wskazuje na rozszerzony krąg podmiotów objętych pojęciem pracownika w stosunku do tego pojęcia w rozumieniu znanym z prawa pracy. Wśród tych podmiotów ustawodawca nie wymienia osób zawierających samoistną umowę o przeniesienie praw autorskich.

Wnioskodawca w opisie stanu faktycznego jednoznacznie wskazał, iż do obowiązków niektórych pracowników nie należy przygotowywanie projektów, natomiast w określonych sytuacjach oferują oni spółce przeniesienie praw autorskich do stworzonych przez siebie projektów. W piśmie uzupełniającym wniosek, przedsiębiorca wskazał także w sposób jednoznaczny, że umowy jakie zawiera z wyżej wymienionymi pracownikami są umowami o przeniesienie praw autorskich, a nie umowami o dzieło. W związku z tym, należy zgodzić się z wysnutą przez wnioskodawcę tezą, iż umowa o przeniesienie praw autorskich, jeśli występuje samoistnie, na gruncie wykładni wyżej wymienionych przepisów nie stanowi tytułu do podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.