DI/100000/43/181/2017 - Ryczałty za nocleg wypłaconych kierowcom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę w okresie przebywania w podróży służbowej poza terytorium kraju a podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1829 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 963 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku (...) prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) z dnia 30 stycznia 2017 r. doręczonym dnia 6 lutego 2017 r. uzupełnionym dnia 3 marca 2017 r. w sprawie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne opisanych ryczałtów za nocleg wypłacanych kierowcom w okresie przebywania w zagranicznej podróży służbowej.

W dniu 6 lutego 2017 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku wpłynął wniosek (...) prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 27 lutego 2017 r. doręczonym dnia 3 marca 2017 r.

Wnioskodawca w treści złożonego wniosku wskazał, iż prowadzi działalność gospodarczą polegającą na transporcie drogowym towarów. Wykorzystuje w tej działalności ciągniki siodłowe, których kabiny przystosowane są do odpoczynku kierowców. Działalność ta prowadzona jest na terenie kraju, jak również poza granicami Polski.

Wnioskodawca ma zamiar w (...) wypłacać kierowcom jeżdżącym za granicę kraju należności z tytułu podróży służbowych, w tym też ryczałty za noclegi, które odbywają się w kabinie pojazdu. Odpowiednie regulacje w tym zakresie Wnioskodawca ma zamiar umieścić w Zakładowym Regulaminie Wynagradzania. Kwoty wypłacanych diet i ryczałtów za noclegi kierowców poza granicami kraju będą tam określone kwotowo i nie będą one wyższe niż określone w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej.

Wnioskodawca wskazał, że w dniu 24 listopada 2016 r. Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok w sprawie K 11/15 dotyczący ustalenia konstytucyjności przepisów nakładających obowiązek zwrotu kosztów podróży służbowych kierowcom realizującym przewozy międzynarodowe na zasadach określonych w przepisach Kodeksu Pracy. W konsekwencji TK uznał, iż art. 21a ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców w związku z art. 77 (5) § 2, 3 i 5 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy są niezgodne z przepisami art. 2 Konstytucji RP. Inaczej ujmując, przepisy nakładające obowiązek zwrotu kosztów podróży służbowych w postaci ryczałtów za noclegi w przewozach międzynarodowych wprowadzone przepisami ustawy o czasie pracy kierowców zostały uznane za niekonstytucyjne.

Wnioskodawca wskazał, że w związku z tym. że wyrok TK w powyższej sprawie wzbudza wiele wątpliwości (...) wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych celem udzielenia informacji w następującym zakresie:

Wnioskodawca podkreślił, że w odpowiedzi Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, powołując się na stanowisko Trybunału Konstytucyjnego, że uregulowanie należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem przez kierowców podróży służbowej wymaga stworzenia odrębnych przepisów dla tej grupy pracowników, uwzględniającej specyfikę ich pracy. Zadanie to nie należy do kompetencji Zakładu. Dlatego też po wprowadzeniu "nowych" przepisów w tym zakresie, Zakład będzie mógł zająć stanowisko czy mają one jakikolwiek wpływ na ww. przepisy prawa regulujące sposób ustalania podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne tej grupy pracowników.

Jednocześnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych podkreślił, że:

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników - w tym odbywających podróż służbową stanowi zgodnie z art. 18 ust. 1 i 2, art. 20 ust. 1, art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 nr 963) przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych osiągany z tytułu pozostawania w stosunku pracy.

W podstawie wymiaru składek nie uwzględnia się natomiast przychodów wymienionych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. nr 2236).

Rozporządzenie to w § 2 ust. 1 pkt 15 wyłącza z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe m. in, diety i inne należności wypłacane pracownikom z tytułu podróży służbowej. Określa również wysokość tego zwolnienia tj.: do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraj u oraz poza granicami kraju.

Wskazane wyżej przepisy prawa powszechnie obowiązującego stanowią normę określającą sposób ustalania podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników.

Tym samym wskazane przez (...) orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego nie ma bezpośredniego wpływu na ustalanie podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników. W związku z przedstawionym powyżej stanem faktycznym Wnioskodawca wniósł o wydanie interpretacji indywidualnej co do zdarzenia przyszłego i określenie, czy wypłacane kierowcom ryczałty za noclegi poza granicami kraju do wysokości kwot określonych przez Zakładowy Regulamin Wynagradzania, nie wyższe niż określone w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej według obecnego stanu prawnego nie będą podlegały ubezpieczeniom społecznym.

We własnym stanowisku w sprawie Wnioskodawca wskazał, że biorąc pod uwagę wyrok Trybunału Konstytucyjnego oraz wyjaśnienia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych uważa, że należności wypłacane kierowcom z tytułu podróży służbowych (ryczałty za noclegi) nie będą podlegały w obecnym stanie prawnym "oskładkowaniu" (ubezpieczeniom społecznym).

Jak podkreśla Wnioskodawca powyższe stanowisko uzasadnione jest cytowanym wyżej wyjaśnieniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przekazanym

oraz tym, że wyrok TK w powyższej sprawie spowodował, że praktycznie można uznać, iż wracamy do stanu prawnego sprzed nowelizacji. Przed wejściem w życie uznanych za niekonstytucyjne przepisów, wprowadzonych ustawą z dnia 12 lutego 2010 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. 43 poz. 246 z 2010 r.) kwestia zwrotu kosztów podróży służbowych nie była odrębnie uregulowana dla kierowców, zatem zastosowanie miały przepisy ogólne określone w przepisach art. 77 (5) § 2, 3 i 5 Kodeksu Pracy.

Wnioskodawca dalej wskazał, że art. 18 § 1 Kodeksu Pracy umożliwia pracodawcom stosowanie w stosunku do pracowników regulacji bardziej korzystnych niż obowiązujące przepisy prawa. Z kolei zgodnie z art. 21 pkt 16 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są diety i inne należności za czas:

- do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub w przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz. warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju.

Wnioskodawca w konkluzji podkreślił, iż w chwili obecnej (po wyroku TK) przedsiębiorca może wg własnej oceny ustalić warunki zwrotu kosztów podróży służbowej i wypłacać kierowcom określone świadczenia pieniężne, jednak nie ma w tym zakresie bezwzględnego obowiązku. Do czasu wydania nowych przepisów w ustawie o czasie pracy kierowców odnośnie zasad naliczania zwrotu kosztów podróży służbowych przewoźnicy mają zatem całkowitą swobodę w umownym ustalaniu powyższych kwestii.

Wnioskodawca wskazał, że w związku z tym, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników - w tym odbywających podróż służbową stanowi zgodnie z art. 18 ust. 1 i 2, art. 20 ust. 1, art. 4 pkt 9 ustawy) z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r. Nr 963) przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych osiągany z tytułu pozostawania w stosunku pracy, a w podstawie wymiaru składki nie uwzględnia się przychodów wymienionych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. nr 2236) uważam swoje stanowisko za całkowicie uzasadnione.

W piśmie z dnia 27 lutego 2017 r. stanowiącym uzupełnienie wniosku przedsiębiorca wskazał, iż jego intencją jest uzyskanie pisemnej interpretacji w przedmiocie interpretacji przepisów związanych z wyłączeniem z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przyznanego kierowcom ryczałtu za noclegi.

Ponadto, Wnioskodawca wskazał, że kwoty wypłacanych ryczałtów będą stanowiły przychód pracowników zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednakże na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz U. z 2015 r. nr 2236) przychody te nie wchodzą do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jak również na podstawie art. 21 pkt 16 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwalnia się je z opodatkowania (do wysokości określonej w odrębnych przepisach).

Wnioskodawca wskazał też, że pracodawca nie zapewnia też kierowcom bezpłatnych noclegów, a fakt wyposażenia kabin ciągników siodłowych w miejsce do spania zgodnie z linią orzecznictwa sądowego (łącznie z wyrokiem SN w składzie siedmiu sędziów) nie spełnia wymogów w tym zakresie.

Mając na uwadze treść wniosku, jak również obowiązujące w tym przedmiocie przepisy prawa Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji uznać należy za prawidłowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej, lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne, lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Nadmienić w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanego przez przedsiębiorcę rozumienia treści przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o opis zdarzenia przyszłego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu zdarzenia przyszłego. Wydając pisemną interpretację Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę we wniosku oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie zdarzenia przyszłego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu (np. w toku czynności kontrolnych) ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez wnioskodawcę, w tym dotyczących charakteru zawartej umowy, obciąża jedynie przedsiębiorcę.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych podkreśla, iż w trybie niniejszej decyzji nie bada i nie dokonuje oceny, czy pracownicy Wnioskodawcy odbywają podróże służbowe, nie weryfikuje również innych okoliczności przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego wniosku takich jak np. analiza wyjaśnień Zakładu udzielonych w sprawie innego podmiotu.

Zakład nie rozstrzyga również o tym, czy Wnioskodawca może swobodnie ustalać warunki zwrotu kosztów podróży służbowej, a przede wszystkim warunki zwrotu ryczałtu za nocleg, o którym mowa we wniosku, w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 listopada 2016 r. sygn. akt K 11/15, a także czy w świetle tego orzeczenia wyposażenie kabin ciągników siodłowych w miejsce do spania nie spełnia wymogu zapewnienia bezpłatnego noclegu.

Zagadnienia dotyczące ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne regulowane są za pośrednictwem przepisów ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 2236 ze zm.).

Stosownie do treści art. 18 ust. 1 i ust. 2, art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ww. ustawy z oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 2032 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Wskazać należy przy tym, że w myśl powołanego powyżej art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w ściśle zakreślonym katalogu spraw. Kwestia kwalifikacji określonego świadczenia jako przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz wskazania źródła takiego przychodu, nie mieści się w ustawowo określonym zakresie, gdyż sprawy te w myśl przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 201) należą do wyłącznej kompetencji organów podatkowych. W konsekwencji, w niniejszej decyzji Zakład dokonał interpretacji przepisów sfery ubezpieczeń społecznych, opierając się na zawartym w piśmie z 27 lutego 2017 r. wskazaniu Wnioskodawcy, że opisane świadczenie stanowi dla pracowników przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Katalog przychodów niestanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został zawarty w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 15 tego rozporządzenia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie uwzględnia się diet i innych należności z tytułu podróży służbowej pracownika - do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju.

Powyżej wskazany przepis prawa wyłącza z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe świadczenia wypłacane pracownikowi z tytułu przebywania w podróży służbowej przy założeniu, że są one wypłacane do wysokości określonej w rozporządzeniu z 29 stycznia 2013 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 167). Natomiast w myśl § 16 ust. 2 tego rozporządzenia, w razie nieprzedłożenia rachunku za nocleg, pracownikowi przysługuje ryczałt w wysokości 25% limitu określonego w poszczególnych państwach w załączniku do rozporządzenia.

Należy podkreślić, iż zwrotu kosztów, o których mowa w § 16 ww. rozporządzenia nie stosuje się, jeżeli pracodawca lub strona zagraniczna zapewniają pracownikowi bezpłatny nocleg.

Zasady pracy kierowców wykonujących przewóz drogowy zostały uregulowane w ustawie z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 1155 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 2 pkt 7 wskazanej ustawy pod pojęciem podróży służbowej rozumie się - każde zadanie służbowe polegające na wykonywaniu, na polecenie pracodawcy przewozu drogowego poza miejscowość siedziby pracodawcy, na rzecz którego kierowca wykonuje swoje obowiązki, oraz Innego miejsce prowadzenia działalności przez pracodawcę, a także wyjazdu poza wskazaną miejscowość w celu wykonania przewozu drogowego. Stosownie natomiast do art. 21a tej ustawy kierowcy w podróży służbowej, przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem tego zadania służbowego, ustalane na zasadach określonych w przepisach art. 77⁵ § 3-5 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1666 z późn. zm.).

We wskazanym przez Wnioskodawcę orzeczeniu z 24 listopada 2016 r. Trybunał Konstytucyjny uznał, że przepis prawa (art. 21a ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r., o czasie pracy kierowców), który stwierdza, że kierowcy w podróży służbowej, przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem tego zadania służbowego, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do kierowców wykonujących przewozy w transporcie międzynarodowym. Ponadto w ocenie Trybunału uregulowanie należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem przez kierowców podróży służbowej wymaga stworzenia odrębnych przepisów dla tej grupy pracowników, uwzględniających specyfikę ich pracy.

Zauważyć należy, że to wskazane powyżej przepisy prawa powszechnie obowiązującego (tj. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe) stanowią normę określającą sposób ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników. Tym samym powołane przez Wnioskodawcę orzeczenie Trybunału nie ma bezpośredniego wpływu na ustalanie podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników.

Podnieść należy przy tym, że wydając decyzję w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej Zakład nie dokonuje interpretacji przepisów ustawy o czasie pracy kierowców oraz wskazanego przez Wnioskodawcę orzeczenia, a jedynie wypowiada się co do wpływu powyższego na istnienie lub brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

W konsekwencji, jeżeli pracodawca z uwagi na niezapewnienie bezpłatnych noclegów wypłaca pracownikowi (kierowcy) należność tytułem ryczałtu za nocleg w wysokości nie przekraczającej kwot wynikających z rozporządzenia w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej, kwota tego ryczałtu nie podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne tego pracownika.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.