DI/100000/43/1401/2015 - Wyłączenie prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku (...) prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą (...) z dnia 1 grudnia 2015 r., doręczonym dnia 8 grudnia 2015 r. w przedmiocie prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Dnia 8 grudnia 2015 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez (...) prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, że od (...) roku jest aplikantem adwokackim wpisanym na listę aplikantów prowadzoną przez Okręgową Radę Adwokacką w (...). Do (...) roku Wnioskodawca był zatrudniony w kancelarii prawnej na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony na stanowisku prawnika. Od (...) roku prowadzi jednoosobową pozarolniczą działalność gospodarczą. Świadczy usługi prawne na rzecz byłego pracodawcy.

W związku z treścią art. 18a ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2015.121 j.t.) (dalej: "Ustawa systemowa") Wnioskodawca nie korzysta z możliwości opłacania składek na preferencyjnych warunkach, tj. obliczonych w oparciu o podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w zadeklarowanej kwocie, nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Wysokość składek Wnioskodawca oblicza zgodnie z art. 18 ust. 8 Ustawy systemowej, tj. w oparciu o zadeklarowaną kwotę, nie niższą niż 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego na dany rok kalendarzowy.

W (...) roku Wnioskodawca przystąpi do egzaminu adwokackiego. Po uzyskaniu wpisu na listę adwokatów planuje w dalszym ciągu wykonywać usługi prawne, jako adwokat, na rzecz byłego pracodawcy.

Wnioskodawca powziął wątpliwości czy po uzyskaniu wpisu na listę adwokatów, aż do czasu upływu 24 miesięcy kalendarzowych od rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej, tj. do (...) roku, Wnioskodawca będzie mógł opłacać składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w tzw. preferencyjnej wysokości, tj. od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Zdaniem wnioskodawcy, po uzyskaniu wpisu na listę adwokatów, aż do czasu upływu 24 miesięcy kalendarzowych od rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej tj. do oku, będzie on mógł opłacać składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w tzw. preferencyjnej wysokości, tj. od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Wnioskodawca wskazał, iż rozpoczynając prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej w r. wykonywał podobne czynności (obowiązki aplikanta adwokackiego), co na podstawie umowy o pracę. W związku z tym, zgodnie z art. 18a ust. 2 pkt 2 Ustawy systemowej, opłacanie składek ubezpieczeniowych na preferencyjnych warunkach, tj. obliczonych w oparciu o podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w zadeklarowanej kwocie, nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, nie było możliwe. W przypadku pozytywnego złożenia egzaminu adwokackiego w (...) r.

Wnioskodawca będzie kontynuował współpracę z byłym pracodawcą. Jednak zakres czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę ulegnie zmianie i będzie odpowiadał obowiązkom adwokata. W ocenie Wnioskodawcy, w takiej sytuacji nie można mówić o zbieżności obowiązków i świadczonej pracy przez aplikanta adwokackiego (czy to w formie umowy o pracę, czy w ramach własnej działalności gospodarczej) i adwokata. Biorąc pod uwagę cel aplikacji adwokackiej, a także obowiązki i uprawnienia aplikanta adwokackiego, wynika z nich zdaniem wnioskodawcy zasadnicza różnica pomiędzy czynnościami wykonywanymi przez adwokata w ramach świadczenia przez niego pomocy prawnej, a czynnościami wykonywanymi przez aplikanta adwokackiego. Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 10 kwietnia 2013 r. (II UZP 2/13).

Dlatego w ocenie Wnioskodawcy, po uzyskaniu wpisu na listę adwokatów, aź do czasu upływu 24 miesięcy kalendarzowych od rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej, tj. do (...) roku, będzie on mógł opłacać składki ubezpieczeniowe obliczone w oparciu o podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w zadeklarowanej kwocie, nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji uznać należy za nieprawidłowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Wprowadzony artykułem 7 ustawy z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Dz.U. z 2012, poz. 1342) art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, iż Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.), w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zgodnie z (obowiązującym od sierpnia 2005 r.) art. 18a. ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy, tj. osób prowadzących działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych prowadzących działalność gospodarczą, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Z kolei dyspozycja treści ust. 2 art. 18a powołanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazuje, iż powyższy przepis nie ma zastosowania do osób, które:

* prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność;

* wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Z powyższego wynika, iż prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia ma osoba rozpoczynająca działalność gospodarczą, która nie prowadzi i nie prowadziła pozarolniczej działalności w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych oraz nie wykonuje działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Prawa do deklarowania jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia nie nabędzie więc w świetle cytowanych wyżej przepisów m.in. osoba, która prowadzi działalność gospodarczą i odprowadza składki na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego na dany rok kalendarzowy.

W związku ze stwierdzeniem wnioskodawcy, iż od prowadzi jednoosobową pozarolniczą działalność gospodarczą i odprowadza z tego tytułu składki na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego na dany rok kalendarzowy, stanowisko zaprezentowane przez przedsiębiorcę w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji uznać należało za nieprawidłowe.

Należy podkreślić, iż w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmiennie od trybu na zasadach ogólnych regulowanych przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego nie ma żadnych uprawnień do prowadzenia postępowania dowodowego czy wyjaśniającego. W postępowaniu tym organ nie może zbierać dowodów i poddawać ich ocenie, orzeka jedynie w oparciu o wskazany w treści wniosku stan faktyczny.

W trybie wydawania pisemnych interpretacji brak jest możliwości dokonywania oceny konkretnych działań przedsiębiorcy pod kątem prawidłowości lub nieprawidłowości danego postępowania, organ nie ma również obowiązku przedstawiania prawidłowego sposobu działania w danej sprawie. Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest, na gruncie ww. ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zobligowany jedynie do oceny przedstawionego przez przedsiębiorcę stanowiska - dokonanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisów prawa mających zastosowanie na tle zaistniałego stanu faktycznego.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego w (...). Wydziału Ubezpieczeń Społecznych. Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.