DI/100000/43/1290/2016 - Możliwość nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne rekompensat wypłaconych pracownikom w związku z rozwiązaniem umowy o pracę.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1829) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku przedsiębiorcy (...) z siedzibą w (...) z dnia 14 listopada 2016 r., złożonym w dniu 23 listopada 2016 r. w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne rekompensat wypłaconych pracownikom w związku z rozwiązaniem umowy o pracę.

Dnia 23 listopada 2016 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek z dnia 14 listopada 2016 r. złożony przez przedsiębiorcę (...) z siedzibą w (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca w treści wniosku wskazał, że w dniu (...) r. nastąpiło przejęcie kontroli nad Spółką przez podmiot (...) w miejsce dotychczasowego właściciela jakim był (...). W konsekwencji, część dotychczasowych pracowników Spółki może zostać objęta zwolnieniami z pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy.

W związku z powyższym, Spółka chciałaby wypłacać pracownikom podwyższone odprawy tytułem rekompensaty za utratę pracy. Zasady wypłaty rekompensat, są obecnie przedmiotem negocjacji ze Związkami Zawodowymi.

Wnioskodawca zamierza dobrowolnie zobowiązać się do wypłacania pracownikom w ramach rekompensaty, dodatkowych świadczeń pieniężnych obejmujących:

1. Rekompensatę odpowiadającą dwukrotności wynagrodzenia należnego za obowiązujący pracownika okres wypowiedzenia, liczoną tak jak wynagrodzenie za urlop, co oznacza, że pracownik, którego obowiązuje:

równowartość jednego wynagrodzenia,

Przedmiotowa rekompensata wypłacona zostanie do 10 dnia miesiąca, następującego po ustaniu stosunku pracy.

2. Rekompensatę odpowiadającą rozliczeniu premii rocznej za dany rok obrotowy, naliczoną proporcjonalnie za miesiące, w których pracownik faktycznie pracował w danym roku obrotowym i za które nie otrzymał premii. W roku obrotowym (...), trwającym od (...) do r. będzie to okres od (...) r. do (...) zwolnienia pracownika ze świadczenia pracy. Przedmiotowa rekompensata wypłacona będzie w wysokości stanowiącej równowartość (...) % maksimum premii możliwej do osiągnięcia na zajmowanym przez pracownika stanowisku i zgodnie z przypisanymi do stanowiska celami premiowymi. Wskazana rekompensata nie będzie należna za okres zwolnienia ze świadczenia pracy.

Przedmiotowa rekompensata wypłacona zostanie do 10 dnia miesiąca, następującego po ustaniu stosunku pracy.

3. Rekompensatę odpowiadającą ostatecznemu rozliczeniu premii rocznej za dany rok obrotowy, w wysokości stanowiącej równowartość /o maksimum premii możliwej do osiągnięcia na zajmowanym przez pracownika stanowisku i zgodnie z przypisanymi do stanowiska celami premiowymi, naliczoną proporcjonalnie za dwukrotność obowiązującego pracownika okresu wypowiedzenia, a mianowicie:

Przedmiotowa rekompensata wypłacona zostanie do 10 dnia miesiąca, następującego po ustaniu stosunku pracy.

4. Rekompensatę odpowiadającą kwocie stanowiącej równowartość innych świadczeń, które zgodnie z umową o pracę pracownik otrzymywał w okresie zatrudnienia, a do których utracił prawo w związku z wypowiedzeniem umowy o pracę, takich jak:

Przedmiotowa rekompensata wypłacona zostanie do 10 dnia miesiąca, następującego po ustaniu stosunku pracy.

Wnioskodawca podkreśla, iż wypłaty przedmiotowych rekompensat nie wynikają z przepisów prawa, w szczególności z ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2016 r. poz. 1474).

Dodatkowo, przedsiębiorca wskazuje, iż wskazane rekompensaty będą stanowić przychód pracowników w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.).

Wobec powyższego wnioskodawca kieruje pytanie czy rekompensaty opisane w punktach od 1 do 4 powyżej w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, które Spółka zamierza wypłacić pracownikowi z tytułu rozwiązania stosunku pracy, z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, będą korzystać z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia składkowego.

We własnym stanowisku w sprawie wnioskodawca wskazał, że zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu m.in. zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Jednocześnie, w świetle art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych "podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe".

Dodatkowo zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1793 z późn. zm.) "do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne (...), stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe..."

Tym samym, w przypadku gdy dany element wynagrodzenia stanowi podstawę naliczenia składki na ubezpieczenie emerytalne, co do zasady stanowi również podstawę naliczenia składki na ubezpieczenie chorobowe, rentowe oraz zdrowotne. Przedmiotowa zasada dotyczy również wszelkich zwolnień z podstawy wymiaru składek.

Dalej przedsiębiorca dodaje, że stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

W związku z powyższym, jako, że rekompensaty wskazane w punktach od 1 do 4 powyżej w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, jakie Spółka zamierza wypłacić/przekazać pracownikom będą podlegać opodatkowaniu zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o PIT, co do zasady na podstawie ww. przepisów przedmiotowe rekompensaty powinny również stanowić podstawę naliczenia składek na ubezpieczenia społeczne oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Spółka wskazuje, że katalog przychodów niestanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, który został zawarty w § 2 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia składkowego, zgodnie z którym podstawy wymiaru składek nie stanowią przychody z tytułu "odpraw, odszkodowań i rekompensat wypłacanych pracownikom z tytułu wygaśnięcia łub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy".

Zdaniem wnioskodawcy, z literalnego brzmienia ww. przepisu wynika, iż analizowane zwolnienie ma zastosowanie, jeżeli spełnione są łącznie następujące okoliczności:

(1) osobie posiadającej status pracownika (zatrudnienie na podstawie umowy o pracę) wypłacana jest odprawa, odszkodowanie lub rekompensata,

(2) wypłata jest dokonywana z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy.

W analizowanych okolicznościach sprawy nie budzi wątpliwości, iż rekompensaty wskazane w punktach od 1 do 4 powyżej w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym będą wypłacane pracownikom, których wiąże ze Spółką umowa o pracę. A więc należy dojść do wniosku, iż warunek

(1) wskazany powyżej zostanie spełniony.

Jednocześnie, w odniesieniu do warunku

(2) wskazać należy, że § 2 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia składkowego znajdzie zastosowanie jedynie wówczas, gdy wypłata odprawy, odszkodowania lub rekompensaty, będzie w bezpośrednim oraz nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy. Tym samym, z konstrukcji wskazanego przepisu wynika, że jedną z przesłanek w kontekście wyłączenia określonego świadczenia z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne jest istnienie nierozerwalnej więzi pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy, a powstaniem roszczenia pracownika o wypłatę określonego świadczenia (niezależnie od nazwy świadczenia, przy czym w omawianym przypadku będą to rekompensaty wskazane w punktach od 1 do 4 powyżej w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym). O braku takiej więzi można mówić wówczas, gdy w danej sytuacji możliwe jest uzyskanie przez pracownika takiego samego świadczenia (odprawy, zadośćuczynienia, odszkodowania, rekompensaty) także w przypadku trwania jego stosunku pracy. Konkludując, jedyną przyczyną wypłaty przez pracodawcę takiej rekompensaty powinno być zatem ustanie zatrudnienia.

Mając na uwadze powyższe oraz fakt, iż zgodnie z wolą Spółki, rekompensaty wskazane w punktach od 1 do 4 powyżej w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym mają być wypłacone pracownikom w związku z rozwiązaniem stosunku pracy, w analizowanych okolicznościach spełniony jest także warunek (2) pozwalający na zastosowanie wyłączenia z podstawy wymiaru składek, określonego w § 2 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia składkowego.

Wnioskodawca podkreśla, iż powyższe wyłączenie zostało skonstruowane w sposób ogólny, bez wskazania na przykład konkretnych przepisów prawa pracy, przyznających prawo do takich świadczeń. Tym samym, w ocenie wnioskodawcy katalog świadczeń wyłączonych z podstawy wymiaru składek zawarty w komentowanym przepisie ma charakter otwarty, a powyższe wyłączenie nie dotyczy tylko odpraw, odszkodowań czy rekompensat przysługujących na podstawie przepisów powszechnie obowiązujących, ale również wynikających z indywidualnych porozumień zawieranych między pracodawcą a pracownikiem (w sytuacjach przewidzianych w umowie o pracę lub w porozumieniach zawieranych między pracodawcą a konkretnym pracownikiem).

Nie ma zatem znaczenia czy wypłacane pracownikom świadczenia przysługują im na podstawie przepisów prawa pracy, ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, układów zbiorowych pracy, czy też są ustalane na podstawie umowy z konkretnym pracownikiem lub indywidualnych porozumień zawieranych ze zwalnianymi pracownikami.

Dodatkowo, przedsiębiorca wskazuje, iż wylistowanie sytuacji, kiedy takie wypłaty mogą być wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, tj. obejmujących wypłaty z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy, jest tylko przykładowym katalogiem, który w praktyce jest katalogiem otwartym, a więc obejmującym wszystkie inne sytuacje, w których dochodzi do wypłaty wskazanych świadczeń pod warunkiem, iż wypłata jest dokonywana z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy.

W konsekwencji więc, składkom na ubezpieczenia społeczne nie podlegają zarówno świadczenia wskazane bezpośrednio w przepisach i w wysokości wynikającej z przepisów powszechnie obowiązujących, jak i przyznane pracownikom dobrowolnie przez pracodawcę w drodze układów zbiorowych, porozumień czy też w oparciu o indywidualną umowę/porozumienie, czy ugodę zawartą z konkretnym pracownikiem w sytuacjach, kiedy dochodzi do rozwiązania lub wygaśnięcia umowy o pracę.

W ocenie wnioskodawcy w analizowanym przypadku znajdzie zastosowanie wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne kwoty rekompensat wskazanych w punktach od 1 do 4 powyżej w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, wypłaconych pracownikom. Przedmiotowe rekompensaty - stanowiące dla pracownika przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak wskazano w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, będą należne pracownikom wyłącznie w sytuacji gdy dojdzie do wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn wyłącznie leżących po stronie pracodawcy, (a więc obejmą sytuację specyficznie wylistowaną w § 2 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia składkowego).

Przedsiębiorca wskazuje, że w konsekwencji w przedmiotowym przypadku zostanie spełniona przesłanka wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i tym samym w ocenie Spółki rekompensaty wskazane w punktach od 1 do 4 powyżej w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym wypłacane pracownikom zgodnie z treścią wypowiedzenia lub porozumienia, z tytułu utraty pracy, nie będą stanowić podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Wnioskodawca pragnie również zaznaczyć, iż stosownie do brzmienia przepisu § 2 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia składkowego, zastosowanie przewidzianego w nim wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne nie jest uwarunkowane wysokością należnego pracownikowi świadczenia. Należy bowiem podkreślić, iż w przedmiotowym przepisie ustawodawca nie wprowadził żadnych ograniczeń kwotowych, a jedynym warunkiem jego zastosowania jest wskazana powyżej przesłanka związku wypłacanego świadczenia, z rozwiązaniem stosunku pracy.

Przedsiębiorca dodaje, iż w doktrynie prawa pracy przyjmuje się argumentację, zgodnie z którą w przypadku porozumień zbiorowych, regulaminów lub indywidualnych umów o pracę, dopuszcza się ustalenie wyższej niż ustawowa wysokość odprawy lub przyznanie dodatkowego świadczenia z tytułu rozwiązania umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika (Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 lipca 2009 r., sygn. akt I PK 41/09).

Wobec powyższego przepisy Rozporządzenia składkowego nie uzależniają możliwości zastosowania wyłączenia z podstawy składek na ubezpieczenia społeczne od wysokości kwot danego świadczenia, bez znaczenia w omawianym przypadku pozostaje fakt, w jakich wysokościach wskazane rekompensaty zostaną wypłacone pracownikom.

Wnioskodawca wskazuje, że prawidłowość zaprezentowanego powyżej stanowiska w zbliżonych stanach faktycznych została potwierdzona przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych m.in. w:

* decyzji nr 1019/2016 z dnia 14 października 2016 r. (znak: WPI/200000/43/1019/2016): "(...) mając na uwadze wykazany przez Wnioskodawcę nierozerwalny związek podlegających wypłacie odpraw związanych z rozwiązaniem stosunku pracy w wysokości jednomiesięcznych wynagrodzeń dla pracowników Wnioskodawcy uznać należy, że opisane we wniosku odprawy, nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na mocy § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe".

* decyzji nr 307/2015 z dnia 23 lipca 2015 r. (znak: DI/100000/43/593/2015): "Zatem, wyłączenie z podstawy wymiaru składek przychodów uzyskanych przez pracownika z tytułu odpraw znajduje zastosowanie zarówno w odniesieniu do tych odpraw mających swe źródło w ustawach szczególnych (...), jak również tych wynikających z regulaminu zwolnień grupowych, z dobrowolnych porozumień zawartych pomiędzy pracodawca a pracownikiem (w sytuacjach przewidzianych przez umowę o pracę lub w późniejszych porozumieniach między pracodawcą a konkretnym pracownikiem) lub w sytuacjach kiedy doszło do wygaśnięcia umowy o pracę",

* decyzji nr 270/2015 z dnia 26 czerwca 2015 r. (znak: DI/100000/43/579/2015): "Wobec oświadczenia wnioskodawcy, iż odprawy, o których stanowi wniosek stanowią przychód pracowników ze stosunku pracy (...) oraz będą wypłacane z tytułu wygaśnięcia stosunku pracy i ich wypłata będzie miała ścisły i nierozerwalny związek z faktem ustania stosunku pracy, stanowisko wnioskodawcy, iż odprawy te będą wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne należy uznać za prawidłowe".

* decyzji nr 78/2014 z dnia 18 marca 2014 r. (znak: DI/100000/43/161/2014): "Z przedstawionego wniosku oraz dokonanego uzupełnienia wynika, iż w rzeczonej sprawie istnieje, wymagana przez przepis prawa, więź pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy a wypłatą odprawy, a tym samym dokonana przez wnioskodawcę kwotowych, a jedynym warunkiem jego zastosowania jest wskazana powyżej przesłanka związku wypłacanego świadczenia, z rozwiązaniem stosunku pracy.

* decyzji nr 294/2013 z dnia 24 lipca 2013 r. (znak: DI/100000/451/933/2013): "Przywołany przepis ww. rozporządzenia znajduje zastosowanie jedynie w przypadku, gdy wypłata odprawy - mającej charakter odprawy pieniężnej, pozostaje w bezpośrednim oraz nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy". Przy czym, fakt że "wypłata odprawy pieniężnej następuje na podstawie dobrowolnego porozumienia między pracodawcą a pracownikiem i przyczyną rozwiązania stosunku pracy jest porozumienie stron nie wyklucza zastosowania wyłączenia przewidzianego w § 2 ust. 1 pkt 3 cytowanego rozporządzenia

Mając na uwadze powyższe w ocenie wnioskodawcy, rekompensaty wskazane w punktach od 1 do 4 powyżej w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, które Spółka zamierza wypłacić pracownikom z tytułu rozwiązania stosunku pracy, w sytuacji, gdy stosunek pracy uległ rozwiązaniu w związku z przyczynami leżącymi po stronie Spółki, będą korzystać z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (a w konsekwencji także z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne) zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia składkowego.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko przedstawione przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej uznać należy za prawidłowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 r. Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych "Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Nadmienić w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje na jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Niniejsza interpretacja dotyczy tylko i wyłącznie indywidualnej sprawy wnioskodawcy będącego przedsiębiorcą.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Z przepisu § 2 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 2236 z późn. zm.) wynika, iż podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie stanowią przychody uzyskane przez pracownika w zw. z wypłatą odpraw, odszkodowań, rekompensat z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy.

Powyższe wyłączenie określonych należności, jako niestanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zostało skonstruowane w sposób ogólny,-, bez wskazywania konkretnych przepisów prawa pracy, przyznających określone prawo do takich świadczeń. Jedynie przykładowo wymieniono, że chodzi o odprawy, odszkodowania i rekompensaty z tytułu nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę, rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu wypowiedzenia, czy wreszcie niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy. W związku z powyższym przyjmuje się, że katalog świadczeń wyłączonych z podstawy wymiaru składek zawartych w komentowanym przepisie ma charakter otwarty, a powyższe wyłączenie nie dotyczy tylko odpraw czy odszkodowań przysługujących na podstawie przepisów powszechnie obowiązujących, ale również wynikających z porozumień negocjowanych ze-związkami zawodowymi na poziomie zakładu pracy lub indywidualnych porozumień zawieranych ze zwalnianymi pracownikami w ramach obowiązującej zasady swobody umów, która to zasada w prawie pracy oznacza dopuszczalność regulowania w umowie wszystkich innych spraw, jeśli nie pogarsza to sytuacji pracownika w porównaniu z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa.

Zatem, wyłączenie z podstawy wymiaru składek przychodów uzyskanych przez pracownika z tytułu rekompensat znajduje zastosowanie zarówno w odniesieniu do tych świadczeń mających swe źródło w ustawach szczególnych, w tym ustawie z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jak również tych wynikających z dobrowolnych porozumień zawartych między pracodawcą a pracownikiem (w sytuacjach przewidzianych przez umowę o pracę lub w późniejszych porozumieniach między pracodawcą a konkretnym pracownikiem) lub w sytuacjach kiedy doszło do wygaśnięcia umowy o pracę.

Przywołany przepis § 2 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia znajduje zastosowanie jedynie w przypadku, gdy wypłata np. odprawy, odszkodowania, rekompensaty - pozostaje w bezpośrednim oraz nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy.

Warunkiem zastosowania wskazanego przepisu jest to, aby wyplata świadczenia pieniężnego (odprawy) pozostawała w bezpośrednim oraz nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy. Jedyną przyczyną wypłaty przez pracodawcę takiego świadczenia winno być ustanie zatrudnienia. Oznacza to, iż tego typu świadczenia nie mogą być wypłacane przez pracodawcę w innych okolicznościach niż pozostających w ścisłym związku z rozwiązaniem stosunku pracy.

Stosownie natomiast do art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1793) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Tym samym powyższe wyłączenie, przewidziane w § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, będzie miało zastosowanie również do ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Wobec oświadczenia wnioskodawcy, iż rekompensaty, o których stanowi wniosek stanowią przychód pracowników ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) oraz, że będą wypłacane z tytułu wygaśnięcia stosunku pracy i ich wypłata będzie miała ścisły i nierozerwany związek z faktem ustania stosunku pracy, stanowisko wnioskodawcy, uznać należy za prawidłowe.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.