DI/100000/43/1252/2018

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r., poz. 646 z późn. zm.), w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 z późn. zm.). Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za nieprawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 29 października 2018 r., złożonym w dniu 13 listopada 2018 r. dotyczące podlegania ubezpieczeniom społecznym przez cudzoziemców zatrudnionych przez polskiego przedsiębiorcę na terenie Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy zlecenia.

Dnia 13 listopada 2018 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez (...) o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.

Wnioskodawca wskazał, że jest agencję pracy tymczasowej, legitymującą się pozwoleniem na prowadzenie agencji pracy na terenie Rzeczpospolitej Polskiej. W celu świadczenia usług, wnioskodawca będzie zatrudniał na podstawie umowy zlecenia osoby narodowości ukraińskiej, niebędące obywatelami Polski ani państw trzecich, będących członkami Unii Europejskiej z państwem, którego obywatelstwo posiadają zatrudniane osoby brak jest zawartych umów międzynarodowych, regulujących kwestie podlegania ubezpieczeniom społecznym w sposób odmienny od wynikającego z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Pobyt osób zatrudnianych przez wnioskodawcę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ma charakter przejściowy, albowiem osoby te nie przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z zamiarem stałego pobytu, tj. nie posiadają zezwolenia na pobyt stały, tylko wizy na czas określony, bądź karty tymczasowego pobytu. Po wykonaniu określonej pracy - ww. osoby kończą zatrudnienie w spółce i wracają do Ukrainy.

We własnym stanowisko w sprawie wnioskodawca stwierdził, że wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w niniejszej sprawie dotyczy ustalenia, czy cudzoziemcy (obywatele Ukrainy), których chciałby zatrudnić polski przedsiębiorca na terenie Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy zlecenia, których pobyt na terenie Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego - podlegają z mocy art. 6 ust. 1 pkt 4 Ustawy systemowej obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, czy też wobec takich osób znajduje zastosowanie art. 5 ust. 2 ustawy systemowej.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy systemowej: obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej zleceniobiorcami" oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4 (osoby te nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli są uczniami gimnazjów, szkól ponadgimnazjalnych, szkól ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat.). Przepis art. 5 ust. 2 ustawy systemowej stanowi, że nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w ustawie obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego i którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.

Wnioskodawca wskazuje, ze w jego opinii - przepis art. 5 ust. 2 Ustawy systemowej powinien być odczytywany w ten sposób, że nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w ustawie dwie odrębne kategorie osób:

- obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego;

- obywatele państw obcych, którzy są zatrudnieni w placówkach wymienionych w drugim członie tego przepisu, czyli w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub Instytucjach międzynarodowych.

Wnioskodawca zauważa, że taki sposób wykładni wskazanego przepisu należy uznać za utrwalony w orzecznictwie Sądu Najwyższego, np. w wyroku z dnia 17 stycznia 2007 r. wydanym w sprawie o sygn. akt I UK 225/06, wyroku z dnia 28 maja 2008 r. wydanym w sprawie o sygn. akt. I UK 303/07 oraz z dnia 6 stycznia 2009 r. wydanym w sprawie o sygn. akt II UK 116/08, z dnia 16 czerwca 2011 r. wydanym w sprawie o sygn. akt III UK 215/10. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 16 czerwca 2011 r. wydanym w sprawie o sygn. akt III UK 215/10: użycie w treści przepisu art. 5 ust. 2 ustawy Systemowej spójnika "I" stanowi koniunkcję (złączenie) dwóch zdań odnoszących się do niezależnych od siebie dwóch kategorii określonych w nim osób niepodlegających obowiązkowi ubezpieczenia społecznego (tych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego i tych, które są zatrudnione w wymienionych placówkach niezależnie od charakteru pobytu na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej). Z powyższego, zdaniem wnioskodawcy, wynika, że zakresem podmiotowym art. 5 ust. 2 ustawy są objęci zarówno obywatele państw obcych zatrudnieni w placówkach wymienionych, w tym przepisie (niezależnie od charakteru ich pobytu na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej), jak również obywatele państw obcych niezatrudnieni w takich placówkach, o ile ich pobyt na terenie Rzeczypospolitej Polskie) nie ma charakteru stałego.

Reasumując, zdaniem wnioskodawcy, jeżeli brak jest umów międzynarodowych z państwem (Ukrainą), którego obywatelstwo posiadają cudzoziemcy, których wnioskodawca chciałby zatrudnić, niebędący obywatelami państw członkowskich UF, które regulowałyby zagadnienie podlegania ubezpieczeniom społecznym w odmienny sposób - to cudzoziemcy w przedstawionym przez wnioskodawcę stanie faktycznym nie - podlegają obowiązkowi ubezpieczenia społecznego na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

Przedstawione stanowisko jest zgodne ze stanowiskiem zawartym w wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19 stycznia 2018 r. wydanym w sprawie o sygn. III AUa 461/17.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko przedsiębiorcy przedstawione we wniosku o wydanie Interpretacji indywidualnej uznać należy za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna) Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998'. o systemie ubezpieczeń społecznych. Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osobami z nimi współpracującymi. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym nie posługuje się kryterium obywatelstwa czy np. miejsca zamieszkania lub pobytu. Oznacza to, że obowiązkiem ubezpieczeń społecznych są objęci także cudzoziemcy, o ile spełniają warunki do podlegania ubezpieczeniom społecznym, a tak jest. gdy z cudzoziemcem zostaje zawarta umowa zlecenia, istotnym dla objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych jest więc:

- fakt zawarcia z polskim podmiotem np. umowy zlecenia, czyli umowy rodzącej zgodnie z przepisami obowiązek ubezpieczeń społecznych oraz

- wykonywanie pracy w ramach tej umowy na obszarze Polski.

Jedynie ratyfikowana umowa międzynarodowa, jako prawo nadrzędne, może wykluczyć zastosowanie polskich przepisów w tym zakresie. W opisanym {darzeniu przyszłym taka sytuacja jednak nie zachodzi, co wynika z podpisanej w dniu 18 maja 2012 r. Umowy między Rzeczypospolitą Polską a Ukrainą o zabezpieczeniu społecznymi regulującej między Innymi kwestie ustawodawstwa, jakiemu podlega osoba zatrudniona* na terenie jednej ze stron umowy.

Zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, przywoływanym przez wnioskodawcę, nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w tej ustawie obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego i którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, chyba że umowy międzynarodowe stanowią Inaczej.

Wymienione warunki powinny być spełnione łącznie, tzn.:

- osoba ta jest cudzoziemcem, jej pobyt w Polsce nie może mieć charakteru stałego, - jest zatrudniona w obcym przedstawicielstwie dyplomatycznym, urzędzie konsularnym, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych.

Taka sytuacja, jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego, nie zachodzi w opisanym przypadku,

Nie sposób przyjąć, iż już spełnienie przez cudzoziemca jednego wymogu w postaci braku stałego pobytu na terytorium Polski miałoby być wystarczającą przesłanką do zwolnienia takiej osoby z podlegania ubezpieczeniom społecznym w Polsce.

Po pierwsze literalne brzmienie treści art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który posługuje się kwantyfikatorem "I" oznaczającym koniunkcję, a więc konieczność łącznego spełnienia obu przesłanek przewidzianych tym przepisem. lako pozbawione uzasadnienia prawnego, a także wbrew zasadom logiki formalnej uznać należy przyjęcie, że wskazany przepis tworzy dwie niezależne od siebie kategorie określonych w nim osób, które obowiązkowi ubezpieczeń społecznych nie podlegają.

Po wtóre, dopuszczenie przeciwnego poglądu oznaczałoby, iż podważeniu uległoby domniemanie racjonalności ustawodawcy, który poprzez takie, a nie inne ukształtowanie treści danego przepisu zmierza do osiągnięcia konkretnego celu, który uznaje za istotny i pozostający w zgodzie z nadrzędnymi zasadami, którym dany akt prawny hołduje. Obalenie tego domniemania, choć hipotetycznie możliwe musiałoby znaleźć racjonalne uzasadnienie, którego nie sposób się tu doszukać.

Co więcej, wymagałoby to postawienia ustawodawcy zarzutu naruszenia podstawowych zasad legislacji przy tworzenia przepisów prawa. Zgodnie bowiem z § 56 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r., poz. 233) "w obrębie artykułu (ustępu) zawierającego wyliczenie wyróżnia się dwie części: wprowadzenie do wyliczenia oraz punkty. Wyliczenie może kończyć się częścią wspólną, odnoszącą się do; wszystkich punktów. W obrębie punktów można dokonać dalszego wyliczenia, wprowadzając litery. W obrębie liter można dokonać kolejnego wyliczenia, wprowadzając tiret."

W sytuacji więc, gdyby celem ustawodawcy było dokonanie rozróżnienia dwóch grup ubezpieczonych w obrębie danego artykułu, to uczyniłby to, poprzez wyliczenie dokonane w formie punktów, tak jak zresztą czyni to w innych miejscach ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - przykładowo w art. 8 ust. 6 ustawy.

Przepis art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych winien podlegać ścisłej interpretacji. Także zastosowanie wykładni systemowej względem tego, przepisu prowadzi do identycznego rezultatu. Celem ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest powszechne objęcie ubezpieczeniami społecznymi osób świadczących pracę w oparciu o taką umowę, która stanowi tytuł do ubezpieczeń społecznych.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do właściwego Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.