DI/100000/43/1224/2015

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) i w związku z wyrokiem Sądu Okręgowego we Włocławku IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 12 lutego 2016 r. wydanym w sprawie o sygn. akt IV U 887/15 Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku Pana (...) prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) z dnia 25 października 2015 r. doręczonego dnia 29 października 2015 r., w części podlegającej rozpoznaniu tj. dotyczącej obniżenia wysokości składek na ubezpieczenia społeczne w związku z pobytem na zwolnieniu lekarskim.

Dnia 29 października 2015 r. wpłynął do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku wniosek Pana (...) prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) z dnia 25 października 2015 r. o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wnosi o wydanie interpretacji prawnej dotyczącej:

1. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i pkt 18a stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. 1a i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12.

9. Za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca, mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu.

Płatnik składek obniżył składkę na ubezpieczenia społeczne o ilość dni przebywania na zwolnieniu lekarskim.

- okres zwolnienia lekarskiego od 06.05.2014 do 27.05.2014 wpłata wg DRA dnia 06.06.2014 i stanem zaksięgowania w ZUS

- okres zwolnienia lekarskiego od 31.05.2014 do 13.06.2014 wpłata wg DRA dnia 07.07.2014 i stanem zaksięgowania w ZUS

- okres zwolnienia lekarskiego 02.10.2015 do 04.11.2014 wpłata wg DRA dnia 04.11.2014 i stanem zaksięgowania w ZUS

Wnioskodawca kieruje pytanie czy płatnik składek może dokonać proporcjonalnego zmniejszenia kwoty składek zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu.

Zdaniem wnioskodawcy płatnik miał możliwość obniżenia składki za wskazane okresy w dniu ich wpłaty (termin 10 dnia każdego miesiąca został zachowany) wszystkie dokumenty zostały złożone w terminie (zaświadczenie lekarskie ZUS-z3b, rozliczenie DRA oraz wpłata składek).

W dalszej części wnioskodawca wnosi o wydanie interpretacji prawnej dotyczącej:

Wnioskodawca przywołuje fragment decyzji lekarza orzecznika o ustaleniu prawa do renty:

"Orzeczenie zostało wydane po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy przedstawionej dokumentacji medycznej, w tym:

- dokumentacji z przebiegu leczenia: w aktach

- zaświadczeń o stanie zdrowia wystawionych przez lekarzy leczących w dniach: 26.11.2013

Przy dokonywaniu ustaleń orzeczniczych uwzględniono: stopień naruszenia sprawności organizmu, rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, wiek."

Pan Roman Furmanek kieruje pytanie czy ubezpieczony spełniający ww. kryteria może chorować na tę samą chorobę na którą orzeczono rentę chorobową w stopniu lekkim (renta została orzeczona na 4 jednostki chorobowe).

Wnioskodawca wskazuje, iż zgodnie ze stanem prawnym w Polsce brak regulacji prawnej dotyczącej tego, że "ubezpieczony nie ma prawa zachorowania na tę samą chorobę, na którą orzeczono rentę zdaniem wnioskodawcy po opłaceniu składek obowiązkowych dobrowolnych ubezpieczony posiadł możliwość korzystania ze świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby, zgodnie z ustawą z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

W dniu 5 listopada 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał decyzję nr 461, w której odmówił wnioskodawcy wydania pisemnej interpretacji.

Pismem z dnia 2 listopada 2015 r. wnioskodawca odwołał się od przedmiotowej decyzji. Wyrokiem z dnia 12 lutego 2016 r. w sprawie o sygn. akt IV U 887/15 Sąd Okręgowy we (...) zmienił zaskarżoną decyzję, w ten sposób, iż zobowiązał organ rentowy do wydania interpretacji w sprawie z wniosku Pana (...) prowadzącego działalność pod szyldem (...) z dnia 25 października 2015 r. w przedmiocie obniżenia wysokości składek na ubezpieczenia społeczne w związku z korzystaniem przez ubezpieczonego ze zwolnienia lekarskiego w okresach od 6 maja 2014 r. do 27 maja 2014 r., od 31 maja 2014 r. do 13 czerwca 2014 r. i od 2 października 2014 r. do 4 listopada 2014 r.

W wyroku z dnia 12 lutego 2016 r. Sąd Okręgowy uznał odwołanie wnioskodawcy za częściowo zasadne. W ocenie sądu pierwsze pytanie wnioskodawcy sformułowane następująco "czy jest możliwość obniżenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za czas przebywania na zwolnieniu lekarskim" jak najbardziej może być przedmiotem interpretacji. Sąd zauważył, iż wnioskodawca we wniosku o wydanie interpretacji przywołał co prawda zdarzenie przeszłe, mające już miejsce w 2014 r., kiedy to przebywał na zwolnieniu lekarskim, jednak nie należy wykluczyć możliwości, że w przyszłości wnioskodawca może ponownie korzystać ze zwolnienia lekarskiego i wtedy kwestia poruszona w jego pierwszym zapytaniu sformułowanym w interpretacji może się powtórzyć. Dlatego też zdarzenie podnoszone przez ubezpieczonego jest zdarzeniem przyszłym w rozumieniu art. 10 ust. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, które może być objęte wnioskiem o wydanie interpretacji.

W ocenie sądu organ rentowy błędnie przyjął, że wnioskodawca żąda wydania interpretacji co do stanu przeszłego, czyli kiedy przebywał na zwolnieniu lekarskim w 2014 r. Konkretne okresy tegoż zwolnienia niewątpliwie już zostały zakończone. Organowi rentowemu jednak umknęła z pola widzenia, zdaniem sądu, okoliczność, że wnioskodawca sformułował zapytanie co do okoliczności, która może zdarzyć się również w przyszłości, co czyni w pełni zadość przepisowi art. 10 ust. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Zagadnienie przedstawione do interpretacji w takim zakresie dotyczy niewątpliwie kwestii zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne.

Natomiast drugie pytanie ubezpieczonego, czy ubezpieczony prowadzący działalność gospodarczą, podlegający obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu i posiada ustalone prawo do renty w stopniu lekkim, może chorować na tę samą chorobę, na którą orzeczono rentę chorobową w stopniu lekkim, nie mieści się w kryteriach zakreślonych przepisami art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Nie dotyczy ono bowiem zakresu obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Tylko zapytanie, które dotyczy jednego z ww. kryteriów może być przedmiotem interpretacji w rozumieniu art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zasadnie zatem organ rentowy odmówił wydania interpretacji w tym zakresie.

Sąd uwzględnił więc zarzuty przedsiębiorcy jedynie w części i zobowiązał organ rentowy do wydania interpretacji w przedmiocie obniżenia wysokości składek na ubezpieczenia społeczne w związku z korzystaniem przez ubezpieczonego ze zwolnienia lekarskiego w okresach od 6 maja 2014 r. do 27 maja 2014 r., od 31 maja 2014 r. do 13 czerwca 2014 r. i od 2 października 2014 r. do 4 listopada 2014 r.

Mając na uwadze treść wniosku i obowiązujące przepisy oraz w związku z ww. wyrokiem Sądu Okręgowego we (...) Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 12 lutego 2016 r. wydanym w sprawie o sygn. akt IV U 887/15, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku stanowisko przedstawione przez przedsiębiorcę we wniosku z dnia 25 października 2015 r. doręczonym dnia 29 października 2015 r. należy uznać za nieprawidłowe w części podlegającej rozpoznaniu tj. dotyczącej obniżenia wysokości składek na ubezpieczenia społeczne w związku z pobytem na zwolnieniu lekarskim.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej, lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne, lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Natomiast w myśl art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zgodnie z art. 18 ust. 8 ww. ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych prowadzących pozarolniczą działalność stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Natomiast przepis art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Z kolei dyspozycja treści art. 18a ust. 2 powołanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazuje, iż powyższy przepis nie ma zastosowania do osób, które: prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność; wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej. Zatem podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osoby prowadzącej pozarolniczą działalność, stanowi zadeklarowana kwota, która nie może być jednak niższa od określonego ustawą minimum. Stanowi ją kwota odpowiadająca 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe dla ubezpieczonych opłacających składki na zasadach ogólnych (art. 18 ust. 8 ustawy ww. ustawy), lub 30% minimalnego wynagrodzenia dla ubezpieczonych opłacających składki na warunkach określonych w art. 18a ustawy ww. ustawy.

Jak wskazał wnioskodawca, art. 18 ust. 9 i ust. 10 stanowią, iż za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu. Zasady zmniejszania najniższej podstawy wymiaru składek stosuje się odpowiednio w przypadku niezdolności do pracy trwającej przez część miesiąca, jeżeli z tego tytułu ubezpieczony spełnia warunki do przyznania zasiłku.

Istotnym jest więc, iż aby stwierdzić możliwość zmniejszenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne koniecznym jest wykazanie, iż wnioskodawca z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej deklaruje najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, o której mowa w art. 18 ust. 8 i art. 18a ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) oraz, iż z tytułu niezdolności do pracy, wnioskodawca spełnia warunki do przyznania zasiłku chorobowego. Co istotne, fakt nieprowadzenia działalności w czasie choroby jest bez znaczenia. Przedsiębiorca musi posiadać prawo do zasiłku chorobowego, a więc podlegać dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu i spełniać warunki do przyznania zasiłku. W opisanym przypadku wnioskodawca nie wykazał, iż powyższe warunki zostały spełnione (nie może świadczyć o tym samo złożenie dokumentów typu ZUS-z3b czy deklaracji rozliczeniowej oraz wpłata składek).

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do (...) Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego we (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.