DI/100000/43/1125/2016 - Powołanie członka zarządu zgodnie z art. 201 § 4 k.s.h. a składki na ubezpieczenia społeczne.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku w sprawie z wniosku (...) z dnia 12 października 2016 r. doręczonego dnia 17 października 2016 r. o wydanie pisemnej interpretacji:

- uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku dotyczące uznania, iż powołanie członka zarządu zgodnie z art. 201 § 4 Kodeksu spółek handlowych nie stanowi tytułu do podlegania ubezpieczeniom społecznym i w związku z tym brak jest obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń wypłacanych członkom zarządu spółki pełniącym tę funkcję na podstawie aktu powołania.

Dnia 17 października 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku wpłynął wniosek z dnia 12 października 2016 r. (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż zgodnie z art. 201 § 4 Kodeksu spółek handlowych w umowie spółki powołał prezesa zarządu oraz uchwałą Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników powołał wiceprezesa zarządu. Powołanie członków zarządu w oparciu o wymienione przepisy tworzy wewnętrzny stosunek organizacyjny, jaki powstaje między daną osobą a spółką. Członków zarządu w trakcie pełnienia funkcji nie łączy ze spółką żaden inny stosunek prawny poza powołaniem do pełnienia funkcji w rozumieniu przepisów Kodeksu spółek handlowych. Członkowie zarządu nie są pracownikami ani zleceniobiorcami w rozumieniu przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Głównym i jednocześnie jedynym zadaniem powołanego prezesa zarządu oraz wiceprezesa zarządu jest prowadzenie spraw spółki i jej reprezentacja. Zgodnie bowiem z treścią art. 201 § 1 Kodeksu spółek handlowych, zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę.

Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników podjęło uchwałę o przyznaniu wynagrodzenia za sprawowanie funkcji prezesa zarządu oraz wiceprezesa zarządu. Wynagrodzenie to jest płatne na koniec każdego miesiąca po miesiącu przepracowanym począwszy od stycznia 2016 r. do grudnia 2016 r. Wynagrodzenia członków zarządu za kolejne lata będą ustalane na początku każdego roku kalendarzowego w drodze uchwały Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników. Od wynagrodzenia nie są naliczane składki na ubezpieczenia społeczne a członkowie zarządu nie są zgłoszeni do ubezpieczeń społecznych.

Zdaniem wnioskodawcy otrzymane od spółki wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji prezesa lub wiceprezesa zarządu, wypłacane na podstawie uchwały Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników nie powoduje powstania obowiązku zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, ani odprowadzania od niego składek na ubezpieczenia społeczne.

Wnioskodawca zauważa, iż zasada swobody umów pozwala stronom swobodnie kształtować stosunek prawny, na podstawie którego ma być wykonywana praca. Sąd Najwyższy stwierdził, że powołanie członka zarządu spółki przez właściwy organ nie zawsze oznacza nawiązanie stosunku pracy w drodze powołania w rozumieniu art. 68 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, lecz może być tylko powierzeniem funkcji organu spółki. Obowiązek wykonywania przez członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością czynności związanych z prowadzeniem spraw spółki może wynikać bezpośrednio z art. 201 § 1 i 2 k.s.h., jeżeli nie została z nim zawarta umowa o pracę lub inna umowa (wyrok SN z dnia 28 lipca 1999 r., IPKN 171/99, OSNAP Nr 21/2000, poz. 785). Stanowisko to jest powszechnie akceptowane w doktrynie i orzecznictwie.

Wnioskodawca stwierdza dalej, iż przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w artykułach 6 do 13 wskazują tytuły, z których wynika obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym. We wskazanych przepisach nie ma powołania na członka zarządu spółki z o.o. jako samoistnego tytułu do podlegania ubezpieczeniom społecznym. Obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym wymaga jednoznacznej podstawy prawnej a katalog podmiotów wymienionych w powołanym wyżej przepisie jest katalogiem zamkniętym i nie może być interpretowany rozszerzająco. Zatem nie ma obowiązku zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych członka zarządu spółki z o.o., gdy pełni on funkcję na podstawie powołania i otrzymuje wynagrodzenie na podstawie uchwały wspólników spółki w sytuacji, kiedy nie zawarto z nim dodatkowo umowy o pracę czy też umowy cywilnoprawnej.

Zatem, zdaniem wnioskodawcy, w przedstawionym stanie faktycznym członkowie zarządu powołani uchwałą Zgromadzenia Wspólników na stanowisko prezesa i wiceprezesa zarządu, niezatrudnieni na umowę o pracę i niezwiązani umową cywilnoprawną nie podlegają obowiązkowi zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i od ich wynagrodzenia nie odprowadza się składek.

Przedsiębiorca zauważa, iż podobne stanowisko wyraził Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku w decyzji nr 305 z dnia 21 lipca 2015 r., znak DI/100000/43/815/2015 oraz w decyzji nr 45 z dnia 2 lutego 2016 r. znak DI/100000/43/63/2016.

Dalej wnioskodawca spostrzega, iż w orzecznictwie wielokrotnie podkreślano brak podlegania obowiązkom ubezpieczeń w przypadku wynagrodzeń przyznanych uchwałami organów spółki dla członków zarządu spółek prawa handlowego z tytułu wykonywania czynności zarządczych.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej, lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Wprowadzony artykułem 7 ustawy z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Dz. U. z 2012 r. poz. 1342) art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, iż Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Stanowisko przedstawione przez przedsiębiorcę we wniosku z dnia 12 października 2016 r. doręczonym dnia 17 października 2016 r., dotyczące uznania, iż powołanie członków zarządu zgodnie z art. 201 § 4 Kodeksu spółek handlowych nie stanowi tytułu do podlegania ubezpieczeniom społecznym i w związku z tym brak jest obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń wypłacanych członkom zarządu spółki pełniącym tę funkcję na podstawie aktu powołania, należy uznać za prawidłowe.

Zgodnie z ww. art. 201 § 4 Kodeksu spółek handlowych członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego np.: umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Jednakże to od woli spółki zależy czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu.

Jak zauważył wnioskodawca, pogląd, iż powołanie członka zarządu spółki kapitałowej nie zawsze oznacza nawiązanie stosunku pracy pomiędzy spółką a członkiem zarządu, znajduje odzwierciedlenie w doktrynie i judykaturze (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2004 r. sygn. akt I PK 51/04). Częstokroć dochodzi do nawiązania stosunku wewnętrznego o charakterze organizacyjnym. Osoba powołana na członka zarządu, aby otrzymywać wynagrodzenie nie musi być zatrudniona jedynie na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia czy innej umowy cywilnoprawnej, do której stosuje się przepisy o zleceniu.

Treść przepisu art. 6 oraz powiązanych art. 11 i art. 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pozwala uznać, iż powołanie w znaczeniu bezumownego powierzenia funkcji organu spółki - członka zarządu (na podstawie art. 201 § 4 k.s.h.) nie stanowi samoistnego tytułu podlegania ubezpieczeniom, a tym samym nie rodzi obowiązku zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Poprzez samo powołanie w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie staje się więc pracownikiem czy zleceniobiorcą. Nie zwalnia to jednak z podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu umów o pracę czy umów cywilnoprawnych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (jeśli takowe są zawarte i to niezależnie od łączącego strony stosunku organizacyjnego) i obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń wypłacanych w związku ze świadczeniem pracy/usług na podstawie tychże umów (przy założeniu, że nie istnieją przesłanki wyłączające z obowiązku opłacania składek jak np. zbieg tytułów do ubezpieczeń).

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.