DI/100000/43/1079/2015 - Brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia wypłacanego prezesowi zarządu spółki z o.o. pełniącemu tę funkcję wyłącznie na podstawie aktu powołania.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku w sprawie z wniosku (...) z dnia 16 września 2015 r. doręczonego dnia 22 września 2015 r. o wydanie pisemnej interpretacji: (...) - uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku dotyczące braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia wypłacanego prezesowi (członkowi) zarządu spółki pełniącemu tę funkcję na podstawie aktu powołania zgodnie z art. 201 § 4 Kodeksu spółek handlowych.

Dnia 22 września 2015 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 9 października 2015 r. doręczonym dnia 15 października 2015 w. oraz pismem z dnia 30 października 2015 r. doręczonym dnia 5 listopada 2015 r.

Wnioskodawca wskazał, iż działa na podstawie ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeksu spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 z późn. zm.) W umowie spółki zawartej w dniu 11 kwietnia 2003 r. na funkcję Prezesa Zarządu (zarząd jednoosobowy) powołany został Pan Jednocześnie Panu powierzone

zostały obowiązki Dyrektora Naczelnego ww. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Poczynając od dnia 1 listopada 2007 r. Pan (...) otrzymuje wynagrodzenie:

Powyższe wynagrodzenie Pan (...) jako Prezes Zarządu Sp. z o.o. i Dyrektor Naczelny Sp. z o.o. otrzymuje po dzień dzisiejszy. Od wynagrodzenia otrzymywanego przez ww. osobę tj. łącznie od kwoty (...) zł i złotych (...) 100) spółka naliczała i odprowadzała składki na ubezpieczenia społeczne oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że zgodnie z art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowi ubezpieczeń społecznych i obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlega przychód Pana (...) osiągany przez ww. wyłącznie ze stosunku pracy, natomiast wynagrodzenie otrzymane z tytułu powołania na Prezesa Zarządu nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Przedsiębiorca przedstawiając powyższe stanowisko kierował się tym, iż zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką handlową o charakterze kapitałowym, mającą osobowość prawną działającą w oparciu o kapitał zakładowy podzielony na udziały, ponoszącą odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki.

Zdolność do czynności prawnych spółki z ograniczoną odpowiedzialnością realizuje zarząd spółki, a jego kompetencje określane są generalnie jako prowadzenie spraw i reprezentacja. Zgodnie z art. 201 § 4 powołanej wyżej ustawy - Kodeksu spółek handlowych - członek zarządu powoływany jest i odwoływany uchwała wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Powołanie Pana (...) na stanowisko członka zarządu (w tym przypadku Prezesa Zarządu w zarządzie jednoosobowym) nie stanowi samoistnego tytułu rodzącego obowiązek ubezpieczeń społecznych, albowiem powołany na członka zarządu Pan (...) może pełnić tę funkcję bez umowy o pracę, wyłącznie na mocy samego aktu powołania go w skład zarządu (uchwała). Powołanie w skład zarządu jest więc ogólnym terminem obejmowanym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego, który następnie może być podstawą nawiązania stosunku obligacyjnego (umowy o pracę lub innej umowy cywilnoprawnej), ale nie musi prowadzić do powstania stosunku obligacyjnego. To czy po powstaniu stosunku organizacyjnego (powołanie w skład zarządu) powstanie następnie stosunek obligacyjny czy też nie zależy od woli spółki.

W tym konkretnym przypadku w zakresie dotyczącym powołania Pana (...) w skład zarządu (Prezesa Zarządu) Sp. z o.o. nie doprowadziła (z powodu braku takiej woli), do powstania stosunku obligacyjnego i nie zawarła z ww. osoba umowy o pracę w zakresie wynagrodzenia jakie otrzymuje on jako Prezes Zarządu (kwota (...) zł).

W ocenie wnioskodawcy Pan (...) nie mieści się - w zakresie wynagrodzenia jakie otrzymuje w tytułu pełnienia funkcji w zarządzie (Prezes Zarządu) - w katalogu osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym określonym w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Przepis powyższy nie zalicza do kręgu osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym osoby pełniącej funkcję członka zarządu (Prezesa Zarządu) jeżeli funkcja ta nie jest wykonywana w ramach stosunku prawnego określonego w ww. art. 6 (np. umowa o prace lub umowa zlecenia a tak jest w tej konkretnej sprawie. Prezes Zarządu (...) w zakresie otrzymywanego wynagrodzenia z racji pełnienia tej funkcji nie posiada zawartej ani umowy o pracę, ani umowy cywilnoprawnej np. umowy zlecenia.

Spółka pozyskała informację, iż naliczenie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od całej kwoty jaką otrzymuje Pan (...) tj. (...) zł z tytułu zawartej umowy o pracę i (...) zł z tytułu pełnionej funkcji w zarządzie (Prezes Zarządu) jest niezgodne z powołanymi wyżej przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Decyzja nr 140/2014 z dnia 20 lutego 2014 r. ZUS odział w Lublinie).

Uzupełniając wniosek pismem z dnia 30 października 2015 wnioskodawca wyjaśnił, iż: 1. Dokonany Uchwałą nr (...) Rady Nadzorczej w z dnia (...) r. rozdział wynagrodzenia Prezesa Zarządu - Dyrektora Naczelnego na dwie części, tj.: wynagrodzenie jako Dyrektora Naczelnego (...) zł miesięcznie) i wynagrodzenie za pełnienie funkcji z powołania, tj.: Prezesa Zarządu (...) zł miesięcznie) było wynikiem dokonania faktycznego rozdziału zadań jakie postawiono Panu (...) przez Radę Nadzorczą na te zadania (obowiązki), które wykonuje on jako Dyrektor Naczelny oraz na te które wykonuje on jako osoba powołana na stanowisko Prezesa Zarządu.

Tak więc zaznaczony w ww. uchwale Rady Nadzorczej rozdział wynagrodzenia związany był z faktycznym rozdziałem kompetencji jakie przysługiwały Panu (...) jako Dyrektorowi Naczelnemu Sp. z o.o., od tych jakie posiadał jako Prezes Zarządu.

2. Kompetencje Pana (...) jako Dyrektora Naczelnego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie pokrywają się z tymi kompetencjami, które przysługują ww. osobie jako Prezesowi Zarządu Sp. z o.o.

Ponadto wnioskodawca stwierdza, że Pan (...) posiada umowę o pracę tylko jako Dyrektor Naczelny.

Wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji Prezesa Zarządu ww. osoba pobiera na podstawie Uchwały Rady Nadzorczej nr (...) z dnia (...).

3. Pan (...) jako Dyrektor Naczelny Sp. z o.o. wykonuje kompetencje uprawnienia dotyczące bieżącego zarządzania przedsiębiorstwem związanego z bieżącym realizowaniem zadań produkcyjnych postawionych przez Radę Nadzorczą Sp. z o.o. oraz Zgromadzenia Wspólników.

Bieżące zarządzanie spółką obejmuje m.in.:

- zapewnienie pełnego wykorzystania posiadanego potencjału wytwórczego,

- nadzór nad powierzonym przedsiębiorstwem i ogólną gospodarnością,

- koordynację prac związanych z opracowywaniem operatywnych i długoterminowych planów techniczno - ekonomicznych oraz zapewnienie ich realizacji,

- zapewnienie technicznego organizacyjnego przygotowania produkcji nowych wyrobów oraz uruchomienie ich produkcji,

- zapewnienie ciągłego dostosowywania asortymentu i jakości wyrobów do zmian postępu technicznego, norm, przepisów prawnych i wymagań klientów,

- zawieranie umów handlowych i kooperacyjnych,

- podejmowanie bieżących decyzji, wydawanie niezbędnych zarządzeń, poleceń i innych aktów prawnych regulujących działalność przedsiębiorstwa,

- organizowanie instytucjonalnej i funkcjonalnej kontroli wewnętrznej,

- dobór odpowiedniej kadry specjalistów i tworzenie pomiędzy nimi realizacji zapewniających optymalną realizację celów przedsiębiorstwa,

- zapewnienie wzajemnej współpracy komórek organizacyjnych w celu uzyskania planowanych wyników oraz efektów poza produkcyjnych,

- zapewnienie opracowywania rzetelnych, obowiązkowych lub niezbędnych analiz, sprawozdań oraz dokumentacji statystycznej,

- i inne związane z bieżącym zarządzaniem przedsiębiorstwem.

4. Jako Prezes Zarządu Pan (...) posiada kompetencje związane z prowadzeniem spraw spółki oraz jej reprezentacji na zewnątrz. W katalogu tych spraw mieszczą się kompetencje związane z organizowaniem kontaktów pomiędzy organami spółki, opracowywaniem i przedstawieniem organom spółki koncepcji jej rozwoju, przygotowywaniem kierunków produkcji i modernizacji spółki do akceptacji przez jej organy. W ramach reprezentacji na zewnątrz Prezes Zarządu występuje w imieniu spółki przed organami administracji rządowej, samorządowej, sądami, reprezentuje spółkę, w stowarzyszeniach, w których spółka, jest członkiem np. stowarzyszenie producentów maszyn do drewna, Klaster metalowy województwa i innych.

Czynności te wykonywane są w innym czasie, niż pełnienie przez Pana obowiązków Dyrektora Naczelnego.

Wnioskodawca informuje, iż być może, że bardzo sporadycznie czynności Prezesa Zarządu wykonywane są w godzinach pracy przedsiębiorstwa, ale takie sytuacje są sporadyczne i nie są powiązane w żaden sposób z bieżącym zachowaniem ww. osoby jako Dyrektora Naczelnego.

5. Przedsiębiorca zwraca uwagę, że Zarząd może być odwołany w każdym czasie przez odpowiednie organy spółki, a do umowy o pracę jako Dyrektora Naczelnego stosuje się zapisy Kodeksu Pracy.

6. Wnioskodawca wskazuje dalej, iż zapis w Uchwale Rady Nadzorczej nr (...) z dnia (...) r.: "Pozostałe zapisy umowy pozostają bez zmian" odnosi się wyłącznie do umowy o pracę jaką zawarła Rada Nadzorcza z Panem jako Dyrektorem Przedsiębiorstwa.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej, lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Wprowadzony artykułem 7 ustawy z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Dz. U. z 2012 r. poz. 1342) art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, iż Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Stanowisko przedstawione przez przedsiębiorcę we wniosku z dnia 16 września 2015 r. doręczonym dnia 22 września 2015 r. oraz jego uzupełnieniach z dnia 9 października 2015 r. doręczonym dnia 15 października 2015 r. i z dnia 30 października 2015 r. doręczonym dnia 5 listopada 2015 r. należy uznać za prawidłowe.

Jak zauważył wnioskodawca, zgodnie z ww. art. 201 § 4 Kodeksu spółek handlowych członek zarządu powoływany i odwoływany jest uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego np.: umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Jednakże to od woli spółki zależy czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu.

Pogląd, iż powołanie członka zarządu spółki kapitałowej nie zawsze oznacza nawiązanie stosunku pracy pomiędzy spółką a członkiem zarządu, znajduje odzwierciedlenie w doktrynie i judykaturze (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2004 r. sygn. akt I PK 51/04). Częstokroć dochodzi do nawiązania stosunku wewnętrznego o charakterze organizacyjnym. Osoba powołana na członka zarządu, aby otrzymywać wynagrodzenie nie musi być zatrudniona jedynie na podstawie umowy' o pracę, umowy zlecenia czy innej umowy cywilnoprawnej, do której stosuje się przepisy o zleceniu.

Treść przepisu art. 6 oraz powiązanych art. 11 i art. 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pozwala uznać, iż powołanie w znaczeniu bezumownego powierzenia funkcji organu spółki - członka zarządu (na podstawie art. 201 k.s.h.) nie stanowi samoistnego tytułu podlegania ubezpieczeniom, a tym samym nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Poprzez samo powołanie w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie staje się więc pracownikiem czy zleceniobiorcą. Nie zwalania to jednak z podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu umów o pracę czy umów cywilnoprawnych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (jeśli takowe są zawarte i to niezależnie od łączącego strony stosunku organizacyjnego) i obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń wypłacanych w związku ze świadczeniem pracy na podstawie tychże umów (przy założeniu, że nie istnieją przesłanki wyłączające z obowiązku opłacania składek jak. np. zbieg tytułów do ubezpieczeń).

W opisanym stanie faktycznym istotnym jest, iż prezes zarządu pełni swą funkcję w zarządzie jedynie w oparciu o uchwałę o powołaniu podjętą na podstawie kodeksu spółek handlowych. Wnioskodawca podkreśla, iż prezes zarządu nie wykonuje swej funkcji w ramach umowy o pracę czy umowy zlecenia. Pan (...) jest wprawdzie zatrudniony w spółce na podstawie umowy o pracę, lecz na podstawie tejże umowy świadczy on pracę jako dyrektor naczelny. Spółka utrzymuje, iż kompetencje ww. wynikające z powołania i z umowy o pracę są zupełnie inne (nie pokrywają się) i są wykonywane w innym czasie.

Równocześnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, iż nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie, na co wskazuje treść ww. art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W związku z czym w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego organ zawiadamia, iż w przedmiotowej sprawie wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia podania do właściwego miejscowo Dyrektora Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Takie podania złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

W trybie niniejszej decyzji organ nie bada i nie dokonuje oceny zakresu obowiązków i kompetencji prezesa zarządu będącego jednocześnie dyrektorem naczelnym spółki. Powyższe wynika z charakteru pisemnej interpretacji, której celem jest wyjaśnienie treści przepisów prawa, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w oparciu o opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Organ procedujący w tym trybie nie posiada jakichkolwiek kompetencji do przeprowadzania postępowania wyjaśniającego (czy dowodowego) i opiera się na treści przedstawionego opisu stanu faktycznego. Wydając pisemną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu (np. w toku czynności kontrolnych) ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez wnioskodawcę, obciąża jedynie przedsiębiorcę.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.