DI/100000/43/1040/2014

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) oraz w związku z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w (...) Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 listopada 2015 r., wydanym w sprawie o sygn. akt sygn. akt III AUa 783/15 oraz postanowieniem Sądu Apelacyjnego w (...) Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 11 maja 2016 r. wydanym w sprawie o sygn. akt: III WSC 434/16 Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku (...) prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...) z dnia 25 sierpnia 2014 r. doręczonym dnia 29 sierpnia 2014 r. w sprawie podlegania ubezpieczeniom społecznym w sytuacji zawarcia umowy zlecenia przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą ze swoim małżonkiem.

W dniu 29 sierpnia 2014 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek (...) prowadzącej działalność pod firmą (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawczyni w treści wniosku wskazała, iż od (...) roku jako osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą. Wnioskodawczyni nie zatrudni pracowników. W ramach tej działalności wnioskodawczyni wdraża w firmach sektora spożywczego System Bezpieczeństwa Żywności (...), przeprowadza audyty oraz szkolenia z zakresu (...), wykonuje projekty technologiczne oraz zajmuje się wyposażaniem obiektów gastronomicznych w specjalistyczne urządzenia i sprzęt.

Małżonek wnioskodawczyni, z którym prowadzi wspólne gospodarstwo domowe jest również przedsiębiorcą działającym pod firmą: (...). W ramach tej działalności zajmuje się on wzorcowaniem mierników elektrycznych i sporadycznie pomiarami ochronnymi instalacji elektrycznych. Test to obecnie jego jedyne źródło przychodów. W związku z brakiem rentowności spowodowanym ograniczonym popytem na tego rodzaju usługi godzin pracy w miesiącu) zamierza zlikwidować swoją działalność gospodarczą.

W związku z powyższym wnioskodawczyni planuje rozszerzyć swoją działalność gospodarczą o usługi dotyczące wzorcowania mierników elektrycznych i pomiarów ochronnych instalacji elektrycznych.

W tym celu wnioskodawczym zamierza:

- wynająć pomieszczenie na potrzeby laboratorium elektrycznego,

- odkupić od firmy męża niezbędne urządzenia i sprzęt laboratoryjny,

- zatrudnić męża (po zlikwidowaniu przez niego działalności gospodarczej) jako zleceniobiorcę (umowa zlecenie) i jako specjaliście powierzyć mu prace związane z wzorcowaniem mierników elektrycznych i pomiarami ochronnymi instalacji elektrycznych.

Wnioskodawczyni powzięła wątpliwości, czy jej mąż jako zleceniobiorca powyższych prac będzie osobą współpracująca w prowadzonej przez wnioskodawczynię działalności gospodarczej pod firma: (...), czy też osobą, od której będą opłacane składki od ustalonego w umowie zlecenia wynagrodzenia.

Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, iż zatrudnienie męża na podstawie odpłatnej umowy zlecenia w firmie wnioskodawczyni czynić będzie z niego "zwykłego" zleceniobiorcę, od którego naliczane będą składki na ubezpieczenia społeczne od kwoty zawartej w umowie zlecenia, a tym samym mąż nie będzie podlegał obowiązkowi ubezpieczeń społecznych z tytułu współpracy przyprowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej.

Wnioskodawczyni wskazała na treść art. 8 ust. 2 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który odnosi się do pracownika spełniającego kryteria określone dla osób współpracujących, który dla celów ubezpieczeń społecznych winien być traktowany jako osoba współpracująca. Wnioskodawczyni dalej argumentuje, że chociaż w myśl art. 8 ust. 11 tej Ustawy mąż wnioskodawczyni jest uważany za osobę współpracującą, to w samej Ustawie brak jest zapisów dotyczących zleceniobiorców, które są analogiczne do tych zawartych w art. 8 ust. 2, dotyczących pracowników.

Decyzją z dnia 12 września 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku odmówił przedsiębiorcy wydania pisemnej interpretacji.

Przedsiębiorca pismem z dnia 6 października 2014 r. wniósł odwołanie od powyższej decyzji, które wyrokiem Sądu Okręgowego w (...) Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 6 marca 2015 r., wydanym w sprawie o sygn. akt VI U 1576/14 zostało uwzględnione. Sąd zmienił decyzję Zakładu, w ten sposób, że nakazał Zakładowi wydanie pisemnej interpretacji w sprawie z wniosku

Zakład wniósł apelację od wyroku Sądu Okręgowego w (...) Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 6 marca 2015 r., wydanym w sprawie o sygn. akt VI U 1576/14, która jednak wyrokiem Sądu Apelacyjnego w (...) Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 listopada 2015 r., w sprawie o sygn. akt III AUa 783/15 została oddalona.

Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu wyroku wskazał, iż w przedstawionym stanie faktycznym wnioskodawczyni prowadząca działalność gospodarczą wskazała, iż planuje zatrudnić męża na podstawie odpłatnej umowy zlecenia, w ramach której miałby on wykonywać prace związane ze wzorowaniem mierników elektrycznych i pomiary ochronnych instalacji elektrycznych. W związku z powyższym ubezpieczona wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wydanie interpretacji indywidualnej, czy dla Zakładu jej mąż, jako zleceniobiorca powyższych prac będzie osobą współpracującą w prowadzonej przez nią działalności gospodarczej czy też osobą, od której będą opłacane składki od ustalonego w umowie zlecenia wynagrodzenia. Wniosek odwołującej obejmujący zdarzenia przyszłe, dotyczył kwestii podlegania ubezpieczeniom społecznym, w szczególności tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym przez jej męża w opisanym przez nią stanie faktycznym, co ma bezpośredni wpływ na wymiar składek na ubezpieczenia społeczne.

W związku z wywiedzionym wnioskiem Zakładu o wstrzymanie wykonania ww. wyroku Sąd Apelacyjny w (...) Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych postanowieniem z dnia 11 maja 2016 r., wydanym o sygn. akt III WSC U 34/16 oddalił wniosek Zakładu w tym przedmiocie.

Działając w wykonaniu prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego stanowisko wyrażone przez wnioskodawczynię we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji z dnia 25 sierpnia 2014 r., doręczonym dnia 29 sierpnia 2014 r. w trybie art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w sprawie podlegania ubezpieczeniom społecznym w sytuacji zawarcia umowy zlecenia przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą ze swoim małżonkiem uznać należy za prawidłowe.

Nadmienić w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego.

Zakład wskazuje, iż wydając pisemną interpretację w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie prowadzi postępowania wyjaśniającego ani postępowania dowodowego, a bierze pod uwagę jedynie przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, dlatego też wydając niniejszą decyzję Zakład oparł się na oświadczeniu Wnioskodawczyni, iż umowa która zamierza zawrzeć z mężem będzie miała charakter umowy zlecenia.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Wprowadzony artykułem 7 ustawy z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Dz. U. z 2012 r. poz. 1342) art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, iż Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlega osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę. Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym uregulowane zostały w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby z nimi współpracujące.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 oraz art. 12 ust. 1 tejże ustawy - obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami współpracującymi z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą.

Ponadto, art. 8 ust. 2 tej ww. ustawy stanowi, że jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca. Należy jednakże zauważyć, że umowa zlecenia jest umową regulowaną przez przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 380), odmienną w swej charakterystyce prawnej od umowy o pracę, a w konsekwencji nie może być w powyższej sytuacji traktowana analogicznie.

Zgodnie z dyspozycją art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają i nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności.

W świetle wskazanych powyżej przepisów, osoba wykonująca prace na podstawie umowy zlecenia, nawet jeżeli spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu tej umowy, bowiem wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia stanowi odrębny, od współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, tytuł do ubezpieczeń społecznych, a jednocześnie w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych w odniesieniu do zleceniobiorców brak jest przepisu odpowiadającego treści zawartej w art. 8 ust. 2 tej ustawy regulacji dotyczącej pracowników.

Z treści wniosku przedstawionego przez (...) wynika, że Wnioskodawczyni zamierza zawrzeć umowę zlecenia na świadczenie prac związanych z wzorcowaniem mierników elektrycznych i pomiarami ochronnymi instalacji elektrycznych z mężem, który w chwili zawarcia przedmiotowej umowy nie będzie posiadał innego tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Zatem w odniesieniu do takiej osoby istnieje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe z tytułu umowy zlecenia.

Zakład w tym miejscu zaznacza, iż mocą niniejszej decyzji nie rozstrzyga o uprawnieniu do zawierania przez małżonków umów zlecenia oraz, że czynności, o których traktuje wniosek mogą być wykonywane na podstawie takiej umowy czy też ich charakter skłania do uznania, że są właściwe dla innego stosunku prawnego np. umowy o pracę.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r., o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego Wydziału (...) Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.