DI/100000/43/101/2016 - Brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia wypłacanego z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu wyłącznie na podstawie powołania na mocy uchwały zgromadzenia wspólników.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584, z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121, z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku z dnia 5 stycznia 2016 r. doręczonym dnia 25 stycznia 2016 r., złożonym przez przedsiębiorcę (...) z siedzibą w (...) w przedmiocie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia wypłacanego z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu wyłącznie na podstawie powołania na mocy uchwały zgromadzenia wspólników.

Dnia 25 stycznia 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) z siedzibą w (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.

Jak wskazał wnioskodawca, zgodnie z umową spółki (...) jej zarząd składa się od jednej do trzech osób, powoływanych i odwoływanych uchwałą wspólników na czas nieokreślony. Do pełnienia funkcji członka zarządu została powołana uchwałą wspólników jedna osoba - (...) pełniący jednocześnie funkcję prezesa zarządu. Wynagrodzenie pobierane przez prezesa zarządu następowało w oparciu o zawartą ze spółką umowę o pracę. Wspólnicy nie podjęli uchwały w przedmiocie przyznania prezesowi zarządu dodatkowego wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji prezesa zarządu.

Wnioskodawca wskazał następnie, iż prezes zarządu nabrał uprawnień do przejścia na emeryturę i została z nim rozwiązana umowa o pracę.

Przedsiębiorca informuje, iż aktualnie wspólnicy zamierzają podjąć uchwałę o przyznaniu stałego, miesięcznego wynagrodzenia (...) z tytułu pełnienia funkcji prezesa zarządu. Uchwała wspólników, którą dla celów niniejszego wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej spółka traktuje jako zdarzenie przyszłe, będzie stanowić samodzielną podstawę uzyskiwania wynagrodzenia przez prezesa zarządu.

Wnioskodawca podkreśla, iż w trakcie pełnienia funkcji, prezesa zarządu nie będzie łączył żaden stosunek prawny ze spółką, poza powołaniem go do pełnienia funkcji (sprawowania mandatu) w rozumieniu przepisów Kodeksu spółek handlowych.

Jak dalej stwierdza wnioskodawca, (...) w szczególności nie będzie stroną umowy o pracę, umowy agencyjnej, zlecenia ani innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy o zleceniu. Czynności prezesa zarządu wykonywane będą odpłatnie, a wynagrodzenie wypłacane będzie na podstawie uchwały wspólników.

Wątpliwości wnioskodawcy budzi kwestia czy wynagrodzenie przyznane prezesowi zarządu z tytułu sprawowania funkcji w zarządzie, wyłącznie na podstawie powołania w trybie art. 201 § 4 k.s.h., z jednoczesnym brakiem pozostawania przez tę osobę w stosunku pracy, zlecenia, ani innym stosunku cywilnoprawnym ze spółką, będzie podlegało składkom na ubezpieczenia społeczne.

Przedstawiając własne stanowisko w sprawie wnioskodawca stwierdził, iż jego zdaniem w opisanym stanie faktycznym wynagrodzenie przyznane prezesowi zarządu z tytułu sprawowania funkcji w zarządzie, wyłącznie na podstawie powołania, przy jednoczesnym braku innego stosunku cywilnoprawnego łączącego go ze spółką, nie będzie podlegało składkom na ubezpieczenia społeczne.

Zdaniem wnioskodawcy, w obowiązującym stanie prawnym nie ma przeszkód, aby wysokość wynagrodzenia należna członkom zarządu za sprawowanie funkcji w zarządzie spółki została określona uchwałą wspólników. W wyniku powołania, pomiędzy osobą powołaną na członka zarządu a spółką, powstaje stosunek o charakterze organizacyjnym, który stanowi wystarczającą podstawę pełnienia przez niego funkcji. Spółka nie jest zobowiązana do zawarcia z członkiem zarządu innej umowy dotyczącej wykonywania obowiązków - umowy o pracę, umowy agencyjnej, umowy zlecenia ani innej umowy, zastosowanie mają przepisy o zleceniu.

Pogląd o powstaniu stosunku organizacyjnego członka zarządu wobec spółki przez jego powołanie do składu zarządu, wnioskodawca popiera stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 28 lipca 1999 r. w sprawie pod sygnaturą akt I PKN 171/99:

Powołanie członka zarządu spółki przez właściwy organ nie zawsze oznacza nawiązanie stosunku pracy w drodze powołania w rozumieniu art. 68 k.p., lecz może być tylko powierzeniem funkcji organu spółki. Obowiązek członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wykonywania czynności związanych z prowadzeniem spraw spółki może wynikać bezpośrednio z art. 201 § 2 k.h., jeżeli nie została z nim zawarta umowa o pracę lub inna umowa.

Jak następnie wskazuje wnioskodawca, zasady podlegania składkom na ubezpieczenia społeczne wynikają z ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej jako "ustawa systemowa"). Zamknięty katalog, zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem doktryny, stosunków prawnych, w których kreuje się obowiązek składkowy zawarty jest w art. 6 ust. 1, art. 6a ust. 1 i art. 6b ust. 1 ustawy systemowej. Powyższe katalogi nie wymieniają członka zarządu spółki kapitałowej osiągającego wynagrodzenie na podstawie uchwały wspólników. Przy braku podpisania z członkiem zarządu umowy o pracę, umowy agencyjnej, umowy zlecenia, ani innej umowy cywilnoprawnej należy przyjąć, że brak jest prawnego obowiązku odprowadzania z wynagrodzenia wypłacanego członkowi zarządu na podstawie uchwały wspólników, składek na ubezpieczenie społeczne (oraz na ubezpieczenie zdrowotne, zgodnie z analogiczną interpretacją art. 66 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę we wniosku o wydanie interpretacji, wskazujące uznać należy za prawidłowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Odnosząc się do zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku, podkreślenia wymaga, iż źródło obowiązku członka zarządu spółki kapitałowej polegającego na wykonywaniu czynności związanych z prowadzeniem spraw spółki może wypływać z kilku stosunków prawnych. W pierwszej kolejności wskazać należy na stosunek pracy zawarty między spółką a pracownikiem zatrudnianym do pełnienia funkcji członka zarządu. W tego typu przypadkach to umowa o pracę zakreśla szczegółowo prawa i obowiązki pracownika, w tym obowiązek oraz kwestie wynagradzania za wykonywanie czynności korporacyjnych.

Najczęściej jednak obowiązek pełnienia funkcji członka zarządu nie będzie wynikał z zajmowanego stanowiska pracy, ale łączącego członka zarządu ze spółką stosunku korporacyjnego wynikającego z przepisów Kodeksu spółek handlowych (przywołany przez wnioskodawcę art. 201 i nast. k.s.h.) Aktem powołującym w takich przypadkach jest uchwała zgromadzenia wspólników określająca zakres obowiązków członka zarządu, okres pełnienia przez niego funkcji oraz kwestię przysługującego mu z tego tytułu wynagrodzenia.

Z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie. Powołanie prezesa zarządu nastąpiło na mocy uchwały zgromadzenia wspólników i choć daje legitymację do prowadzenia spraw spółki, to nie powoduje jednak automatycznego powstania stosunku pracy czy też innego stosunku cywilnoprawnego. Z uwagi na fakt, iż obowiązek prowadzenia spraw spółki przez prezesa zarządu nie wynika już z zatrudnienia przez spółkę ani innego stosunku cywilnoprawnego, lecz z aktu ustanowienia, to brak jest tytułu prawnego rodzącego obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia, jakie zostanie mu w związku z tym przyznane. Stosownie bowiem do treści art. 6 ust. 1 oraz art. 11 i 12 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych powołanie na stanowisko członka zarządu (na mocy odpowiedniej uchwały) nie stanowi samoistnego tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym. W konsekwencji przychód uzyskany tytułem wynagrodzenia za prowadzenie spraw spółki przez członka zarządu powołanego mocą uchwały zgromadzenia wspólników nie będzie stanowił podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Jednocześnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie, na co wskazuje art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W związku z tym, w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego organ zawiadamia, iż w przedmiotowej sprawie wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia podania do Dyrektora Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.