DD9.8222.2.40.2016.JQP - Spłata spadkobierców dokonana w wyniku sprzedaży odziedziczonych udziałów po zmarłym bracie.

Na podstawie art. 14e § 1 pkt 1 i § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) Minister Rozwoju i Finansów, w związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości interpretacji indywidualnej z dnia 23 stycznia 2016 r. Nr ILPB2/4511-1-1362/15-2/BC, wydanej w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, zmienia z urzędu wyżej wymienioną interpretację stwierdzając, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 29 grudnia 2015 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia odziedziczonych udziałów w lokalu mieszkalnym na podstawie umowy sprzedaży - jest nieprawidłowe.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, działając na podstawie § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. Nr 112, poz. 643) wydał w dniu 23 stycznia 2016 r., w imieniu Ministra Finansów, interpretację indywidualną dotyczącą podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków otrzymania spłaty wypłaconej z tytułu działu spadku. Interpretacja wydana została na wniosek z dnia 29 grudnia 2015 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 4 czerwca 2012 r. zmarł brat Wnioskodawczyni, który pozostawił po sobie majątek w postaci lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość.

W dniu 17 maja 2013 r. w Sądzie Rejonowym odbyła się rozprawa sądowa o stwierdzenie nabycia spadku przez spadkobierców: ojca i siostry.

W dniu 8 czerwca 2013 r. uprawomocniło się postanowienie sądu, w którym na podstawie ustawy każdy ze spadkobierców dziedziczy: ojciec 1/2 lokalu mieszkalnego, siostry: po 1/6 lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość.

Według postanowienia sądu, Zainteresowana stała się współwłaścicielem lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, znajdującą się na szóstej kondygnacji domu wielomieszkaniowego o powierzchni 36,5 m². Nabycie współwłasności w drodze wyżej opisanego spadku zostało zgłoszone we właściwym terminie tj. 20 listopada 2013 r. do Naczelnika Urzędu Skarbowego, który na tej podstawie potwierdził zwolnienie z podatku od spadków i darowizn w zakresie nabytych praw współwłasności opisanej wyżej nieruchomości.

Dnia 4 maja 2015 r. zmarł ojciec Wnioskodawczyni i pozostawił testament, w którym to zapisał swojej wnuczce, a siostrzenicy Zainteresowanej swoją część spadku tj. 1/2 lokalu mieszkalnego. Testament został otwarty i ogłoszony w Sądzie Rejonowym w dniu 20 sierpnia 2015 r. Testament ma datę 10 lipca 2013 r.

Postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 19 sierpnia 2015 r. siostrzenica Wnioskodawczyni nabyła spadek w 1/2 części lokalu mieszkalnego.

Następnie w związku z tym, że nie jest możliwe wspólne korzystanie z nieruchomości przez Spadkobierców, podjęli oni decyzję o przeniesieniu prawa własności na jednego ze spadkobierców, czyli na siostrzenicę Wnioskodawczyni, która spłaci pozostałych spadkobierców w formie gotówki posiadane przez nich udziały w lokalu mieszkalnym w nabyte drodze dziedziczenia.

W tym celu, w dniu 18 grudnia 2015 r. przed notariuszem zawarta została umowa sprzedaży odziedziczonych udziałów. Na podstawie umowy siostrzenica Wnioskodawczyni nabyła od pozostałych spadkobierców 3/6 części lokalu mieszkalnego uzyskanych w drodze dziedziczenia. Tytułem spłaty za nabycie tych naszych udziałów Wnioskodawczyni wraz z pozostałymi spadkobiercami otrzymały po 23.000 złotych.

W myśl art. 211 i 212 kodeksu cywilnego zniesienie współwłasności, może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny.

Wnioskodawczyni zaznaczyła, że wartość spłaty uzyskanej przez spadkobierców nie przekroczyła wartości przysługującego im udziału spadkowego. Wobec tego każdy ze spadkobierców nie uzyskał żadnego przychodu, bowiem jedynie spieniężyli udział w nieruchomości, nabyty w spadku, uzyskując jedynie jego równowartość.

Nie wystąpiło zatem u spadkobierców przysporzenie majątkowe względem dziedziczonej ułamkowej części spadku, czyli brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku sprzedaży udziałów.

Ponieważ nieruchomości nie można podzielić, odpłatne zbycie jest naturalną konsekwencją umożliwiającą skorzystanie z nabytych praw do spadku i powinno podlegać opodatkowaniu na podstawie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy spłata spadkobierców dokonana w wyniku sprzedaży odziedziczonych udziałów po zmarłym bracie, należy traktować jako odpłatne zbycie określone w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czy też zgodnie z zapisem art. 2 ust. 1 pkt 3 przywołanej ustawy jest to przychód podlegający przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn, a więc nie podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od przychodu ze zbycia nieruchomości?

Zdaniem Wnioskodawczyni, w myśl art. 211 i 212 kodeksu cywilnego zniesienie współwłasności, może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny.

Wnioskodawczyni zaznaczyła, że wartość spłaty uzyskanej przez spadkobierców nie przekroczyła wartości przysługującego im udziału spadkowego. Wobec tego każdy ze spadkobierców nie uzyskał żadnego przychodu, bowiem jedynie spieniężyli udział w nieruchomości, nabyty w spadku, uzyskując jedynie jego równowartość.

Nie wystąpiło zatem u spadkobierców przysporzenie majątkowe względem dziedziczonej ułamkowej części spadku, czyli brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku sprzedaży udziałów.

Ponieważ nieruchomości nie można podzielić, odpłatne zbycie jest naturalną konsekwencją umożliwiającą skorzystanie z nabytych praw do spadku i powinno podlegać opodatkowaniu na podstawie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Wnioskodawczyni przywołała wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu interpretację indywidualną prawa podatkowego z 9 sierpnia 2013 r. nr ILPB2/415-422/12/13-S/TR oraz interpretację indywidualną nr IPPB4/4511-1016/15-2/AK wydaną w dniu 3 listopada 2015 r. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie.

Wydając z upoważnienia Ministra Finansów, interpretację indywidualną z dnia 23 stycznia 2016 r. Nr ILPB2/4511-1-1362/15-2/BC Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu uznał stanowisko Wnioskodawczyni za prawidłowe.

Po zapoznaniu się z aktami sprawy Minister Rozwoju i Finansów zważył, co następuje.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA wydana przez upoważniony organ nie jest prawidłowa.

Zgodnie z art. 155 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380, z późn. zm.) - zwanej dalej: "Kodeksem cywilnym", umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę (art. 535 § 1 Kodeksu cywilnego).

Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione (art. 158 Kodeksu cywilnego).

Stosownie natomiast do art. 1037 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego, dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Dział spadku odbywa się według tych samych zasad co zniesienie współwłasności w częściach ułamkowych (art. 210-212 w zw. z art. 1035 Kodeksu cywilnego).

Jak wynika z komentarza do art. 1037 Kodeksu cywilnego " (...) umowa o dział spadku może dotyczyć całego majątku spadkowego lub jego części. Jej celem jest likwidacja wspólności, stąd też umowa ta przenosi, wchodzące w skład wspólności, prawa majątkowe na określonych spadkobierców oraz ustala zasady wzajemnych rozliczeń stron, na przykład z tytułu spłaconych długów spadkowych, pobranych pożytków i poczynionych nakładów na spadek, realizacji zapisów zwykłych, zaliczenia na schedę spadkową darowizn itp. W zasadzie strony umowy mają pełną swobodę w określaniu zakresu umownego działu spadku, jak też swobodę w decydowaniu o sposobie podziału majątku spadkowego (...). Wspólność majątku spadkowego ustaje z chwilą zawarcia umowy o dział spadku lub uprawomocnienia się postanowienia sądu o dziale spadku, które jednocześnie stanowią tytuł własności rzeczy przypadających poszczególnym spadkobiercom. Spadkobiercy stają się właścicielami przyznanych im przedmiotów zgodnie z treścią umowy lub postanowienia o podziale spadku (art. 624 w zw. z art. 688 k.p.c.). Na tej podstawie też mogą uzyskać wpis prawa własności nieruchomości w księdze wieczystej" (Kidyba Andrzej (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom IV. Spadki, wyd. IV, LEX 2015).

Z opisanego we wniosku zaistniałego stanu faktycznego wynika, że w dniu 18 grudnia 2015 r. przed notariuszem zawarta została umowa sprzedaży odziedziczonych udziałów. Na podstawie umowy siostrzenica Wnioskodawczyni nabyła od pozostałych spadkobierców 3/6 części lokalu mieszkalnego uzyskanych w drodze dziedziczenia. Tytułem spłaty za nabycie tych udziałów Wnioskodawczyni wraz z pozostałymi spadkobiercami otrzymały po 23.000 złotych.

Jak z powyższego wynika, że Wnioskodawczyni jako spadkobierczyni po zmarłym bracie (wraz z pozostałymi spadkobiercami) dokonała sprzedaży swojego udziału w lokalu mieszkalnym stanowiącym odrębną nieruchomość, odpowiadającego jej udziałowi w masie spadkowej na rzecz siostrzenicy Wnioskodawczyni.

Zatem skutki podatkowe należy oceniać dla umowy sprzedaży, zawartej na podstawie zgodnej woli stron a nie umowy działu spadku. O "spłacie" można bowiem mówić jedynie w sytuacji, gdy w wyniku działu spadku rzecz zostaje przyznana na własność jednemu ze spadkobierców, bądź też kilku z nich, natomiast pozostali spadkobiercy otrzymują świadczenie stanowiące równowartość ich udziału w masie spadkowej, od tych spadkobierców, którym przyznano rzecz. W przedstawionej we wniosku sprawie taka sytuacja nie miała miejsca. Wnioskodawczyni dokonała sprzedaży swojego udziału w lokalu mieszkalnym odpowiadającego jej udziałowi w masie spadkowej na rzecz siostrzenicy Wnioskodawczyni.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) - zwana dalej "ustawą", źródłem przychodów jest odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, jeżeli nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku zaistniały stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa stwierdza się, że odpłatne zbycie przez Wnioskodawczynię na podstawie umowy sprzedaży odziedziczonego udziału w lokalu mieszkalnym stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy. Tym samym w zaistniałym stanie faktycznym nie mają zastosowania przepisy art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy.

W związku z powyższym, stwierdza się, że stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

W konsekwencji należało z urzędu, dokonać zmiany pisemnej interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, działającego w imieniu Ministra Finansów, gdyż stwierdzono jej nieprawidłowość.

Zgodnie z art. 14e § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej, Minister Rozwoju i Finansów może, z urzędu, zmienić wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przepis ten nie zawiera ograniczeń czasowych, co oznacza, że jeśli stwierdzona zostanie nieprawidłowość wydanej interpretacji indywidualnej, Minister Rozwoju i Finansów może, z urzędu zmienić ją w dowolnym czasie.

Zmieniona interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania zmienianej interpretacji.

Wymienione przez Wnioskodawczynię interpretacje indywidualne zostaną zweryfikowane na podstawie art. 14e ustawy - Ordynacja podatkowa.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie Ministra Rozwoju i Finansów - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu zmienionej interpretacji - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.).

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wnosi się (w dwóch egzemplarzach) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi Ministra Rozwoju i Finansów na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli Minister Rozwoju i Finansów nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

Skargę wnosi się za pośrednictwem Ministra Rozwoju i Finansów, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi), na adres: Ministerstwo Finansów, ul. Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa.