DD6.054.6.2017 - Stanowisko MF w sprawie wątpliwości dotyczących znowelizowanych przepisów ustaw w zakresie podatku PIT, CIT oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w przedmiocie obniżenia limitu płatności gotówkowych dokonywanych przez przedsiębiorców

Odpowiadając na interpelacją nr 10716 Pani poseł (...) w sprawie wątpliwości dotyczących znowelizowanych przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowych od osób fizycznych 1 , ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych 2 oraz ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej 3 w przedmiocie obniżenia limitu płatności gotówkowych dokonywanych przez przedsiębiorców, uprzejmie wyjaśnienia co następuje.

Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej w art. 22 przewiduje obowiązek dokonywania lub przyjmowania płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, jeżeli

Z początkiem 2017 r. wprowadzono ponadto regulację, zgodnie z którą naruszenie przez przedsiębiorcę powyższego obowiązku wywołuje skutki na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych polegające na braku możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów płatności dokonanej z naruszeniem ww. obowiązku (bądź obowiązku zmniejszenia kosztów/zwiększenia przychodów - w przypadku uprzedniego zaliczenia takich kosztów do kosztów uzyskania przychodów).

W związku z powyższym Pani poseł zwróciła się z prośbą o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

W zakresie pierwszego z ww. pytań uprzejmie wyjaśniam, iż z treści przepisu statuującego obowiązek dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego tj. art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wynika, że warunkiem koniecznym jego stosowania jest to, aby stronami danej transakcji byli przedsiębiorcy.

Warunek ten odnosi się również do sytuacji dokonywania transakcji w ramach licytacji komorniczej. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej nie przewiduje w tym zakresie odstępstw od normy wynikającej z art. 22. Oznacza to, że na przedsiębiorcy-podatniku nabywającym od innego przedsiębiorcy określony składnik majątku w następstwie licytacji komorniczej, ciąży obowiązek dokonania płatności w ramach tej transakcji za pośrednictwem rachunku płatniczego, jeżeli wartość transakcji przekracza 15 tys. zł. Jeżeli obowiązek ten z ostanie naruszony i płatność w ramach transakcji nastąpi gotówką tj. zrealizuje się dyspozycja przepisu art. 15d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) wówczas podatnik utraci prawo do ujęcia kosztu, którego dotyczy płatność jako kosztu uzyskania przychodów. Ewentualnie - w zależności od okoliczności - będzie on obowiązany do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów albo zwiększenia przychodów (w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów).

Odnosząc się do kwestii przedłożenia, po zakończeniu licytacji, czeku potwierdzonego - w kontekście spełnienia zadość obowiązkowi wynikającemu z art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej - należy podkreślić, iż ustawa ta nie definiuje pojęcia "rachunku płatniczego". Pojęcie to zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 25 ustawy o usługach płatniczych.

Zgodnie z tym przepisem za rachunek płatniczy uważa się zatem prowadzony dla jednego lub większej liczby użytkowników służący do wykonywania transakcji płatniczych, przy czym przez rachunek płatniczy rozumie się także rachunek bankowy oraz rachunek członka spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, jeżeli rachunki te służą do wykonywania transakcji płatniczych. Transakcją płatniczą jest natomiast zainicjowana przez płatnika lub odbiorcę wpłata, transfer lub wypłata środków pieniężnych (art. 2 pkt 29 ustawy o usługach płatniczych).

Ponadto ustawa o usługach płatniczych w art. 6 wprost stanowi, iż jej przepisów nie stosuje się m. in. do "transakcji płatniczych opartych na jednym z następujących dokumentów w postaci papierowej, wystawionych na dostawcę w celu postawienia środków pieniężnych do dyspozycji odbiorcy:

Uwzględniając powyższe należy stwierdzić, iż płatność dokonywana w formie czeku potwierdzonego nie może zostać uznana za dokonaną za pośrednictwem rachunku płatniczego w rozumieniu ww. ustawy.