DD3.8222.2.277.2015.IMD

Na podstawie art. 14e § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 i 699) Minister Finansów, w związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości interpretacji indywidualnej z dnia 30 kwietnia 2012 r. Nr IBPB II/1/415-118/12/BD, wydanej w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, zmienia z urzędu wyżej wymienioną interpretację stwierdzając, że stanowisko Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji S.A. (Wnioskodawca) przedstawione we wniosku z dnia 27 stycznia 2012 r. (data wpływu 2 lutego 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych udziału pracowników, dzieci pracowników w spotkaniach/imprezach sfinansowanych przez pracodawcę - jest prawidłowe.

W dniu 2 lutego 2012 r. Wnioskodawca złożył wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w jego indywidualnej sprawie.

We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Wnioskodawca przedstawił następujący stan faktyczny.

U Wnioskodawcy okresowo odbywają się spotkania pracowników mające znamiona integracyjnych typu: wyjście do kręgielni, spotkanie w plenerze połączone ze zwiedzaniem obiektów firmy, a także akcje związane z ochroną środowiska (np. sprzątanie świata) i inne spotkania okolicznościowe (wigilijne, jubileuszowe itp.).

Wszystkie wymienione powyżej formy spotkań są finansowane ze środków obrotowych Wnioskodawcy i mają na celu umacnianie więzi między pracownikami oraz wymianę doświadczeń zawodowych pomiędzy nimi. Cele konsumpcyjne mają w wymienionych spotkaniach charakter drugorzędny. Spotkania kierowane są do wszystkich pracowników firmy, brak jest list obecności, mają zatem charakter otwarty, a pracownicy stawiając się na spotkaniu poświęcają swój czas wolny dla dobra Wnioskodawcy. Szacunkowa liczba osób uczestniczących w spotkaniach jest ustalana na bazie doświadczeń z lat ubiegłych. Nie ma możliwości przyporządkowania dokładnie wyliczonych kosztów do konkretnego pracownika, bowiem nie można określić, jaką ilość i za jaką wartość skonsumowała dana osoba.

U Wnioskodawcy organizowane są również spotkania okolicznościowe dla dzieci pracowników (Mikołajki, Dzień Dziecka) finansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Imprezy kierowane są do pracowników posiadających dzieci w wieku od 1 do 14 lat mają charakter otwarty, a liczba osób uczestniczących często uzależniona jest od warunków pogodowych. Doświadczenie wskazuje na maksymalnie 50% frekwencję w stosunku do ilości dzieci pracowników firmy spełniających kryterium wiekowe.

Dzieci mają możliwość skorzystania z atrakcji typu zjeżdżalnie dmuchane, karuzele, przejażdżki bryczką, oglądają przedstawienia teatralne, biorą udział w różnych konkurencjach sportowych itp. Na tego typu imprezach rozdawane są również napoje, słodycze, czasem drobne upominki. Podobnie jak w przypadku spotkań finansowanych ze środków obrotowych, nie jest tu sporządzana lista obecności i nie ma możliwości wyliczenia konkretnych korzyści dla dziecka danego pracownika.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w sytuacji, gdy wartości świadczeń nie można przyporządkować do konkretnej osoby, a zaproszenia skierowane do wszystkich uprawnionych pracowników/dzieci pracowników nie są równoznaczne z ich obecnością na danym spotkaniu/imprezie, Wnioskodawca jest zobowiązany do pobrania zaliczki na podatek dochodowy, a jeśli tak, to w jaki sposób należy ustalić podstawę opodatkowania.

Zdaniem Wnioskodawcy, dla pracowników Wnioskodawcy bardzo krzywdząca jest teza, że zaliczkę na podatek należy pobrać zawsze, nawet wówczas, gdy przychód nie został faktycznie otrzymany, a tylko postawiony do dyspozycji pracownika w przypadku tego rodzaju świadczeń.

Nie można, zdaniem Wnioskodawcy, dokonać podziału kosztów danego spotkania na wszystkie osoby uprawnione. Zaproszenie ma zawsze charakter otwarty. Nie ma możliwości stwierdzenia, kto dokładnie w spotkaniu uczestniczył i z czego skorzystał, gdyż Wnioskodawca zatrudnia 550 pracowników. Jednocześnie nawet sama deklaracja uczestnictwa w spotkaniu nie powoduje, że pracownik faktycznie weźmie w nim udział, oraz że skorzysta ze wszystkich oferowanych produktów i usług. Z powodu niestawienia się na spotkanie/imprezę pracownik nie może zdaniem Wnioskodawcy zostać obciążony podatkiem, gdyż nie uzyskuje wówczas żadnego przychodu. Pracownicy uczestniczący w spotkaniu również nie uzyskują przychodu w wysokości przypisanej im poprzez ewentualny podział kosztów imprezy na wszystkich uprawnionych. Taki podział spowodowałby obciążanie pracowników wartością zarówno artykułów skonsumowanych przez innych pracowników, jak i wartością niewykorzystanych w czasie spotkania produktów. W ocenie Wnioskodawcy przypisanie przychodu we wskazany sposób byłoby zatem nieprawidłowe.

Wnioskodawca podkreślił, że pracownicy nie uczestniczą w wymienionych spotkaniach w celu osiągnięcia przychodu w postaci konsumpcji i opodatkowanie ich z tego tytułu, często w wysokości znacznie zawyżonej, w wielu sytuacjach będzie jednoznaczne z rezygnacją z uczestnictwa.

W przypadku imprez organizowanych dla dzieci pracowników dodatkowym czynnikiem determinującym udział są warunki pogodowe. Zaproszenie skierowane jest do uprawnionych dzieci pracowników również nie może, zdaniem Wnioskodawcy, spowodować opodatkowania wszystkich potencjalnych uczestników. Jednocześnie podział kosztów imprezy na faktycznych uczestników - kiedy ich liczba będzie na tyle niewielka, że możliwa do określenia imiennie (np. w przypadku złych warunków pogodowych) byłby również krzywdzący, gdyż może się okazać, że koszty imprezy oszacowane i poniesione na np. 100 osób, Wnioskodawca będzie zmuszony podzielić na 10 faktycznych uczestników.

Zdaniem Wnioskodawcy opodatkowaniu może podlegać wyłącznie przychód faktycznie otrzymany. Niemożliwym i krzywdzącym jest ustalenie przychodu pracownika w drodze arytmetycznego podziału kosztów spotkania/imprezy integracyjnej przez liczbę pracowników uprawnionych do wzięcia w niej udziału lub też faktycznie uczestniczących (w przypadku niskiej frekwencji), a nie korzystających w pełnym zakresie z oferowanych świadczeń.

Z uwagi na powyższe Wnioskodawca, jako płatnik nie znajduje ustawowego obowiązku w szacowaniu przychodów pracownika ani nie posiada możliwości i narzędzi do prawidłowego ustalenia podstawy opodatkowania w celu naliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od wykazanych na wstępie świadczeń.

W świetle obowiązującego stanu prawnego Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał, iż stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego oraz stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach stwierdzam, co następuje.

Zasady opodatkowania podatkiem dochodowym dochodów osób fizycznych określają przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą PIT".

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody (w tym ze stosunku pracy), z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy PIT oraz dochodów, od których na podstawie przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa zaniechano poboru podatku.

Dochodem ze źródła przychodów, jakim jest stosunek pracy, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym, z kolei przychodami z tego źródła są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 9 ust. 2 i art. 11 ust. 1 ustawy PIT).

Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy PIT, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Przepisy ustawy PIT nie zawierają definicji nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 ustawy PIT. Rozumienie tego pojęcia zostało jednak wypracowane w judykaturze.

W uchwałach z dnia 18 listopada 2002 r. sygn. akt FPS 9/02 oraz z dnia 16 października 2006 r. sygn. akt FPS 1/06 Naczelny Sąd Administracyjny ustalił znaczenie tego terminu w oparciu o przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, iż na gruncie tej ustawy, termin "nieodpłatne świadczenie" ma "szerszy zakres niż w prawie cywilnym, obejmuje bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy". W uchwale z dnia 24 maja 2010 r. sygn. akt II FPS 1/10, NSA potwierdził powyższe stanowisko uznając, że ma ono również zastosowanie do podatku dochodowego od osób fizycznych, w stosunku do sytuacji wynikających z art. 11 ust. 1 w związku z art. 12 ust. 1 i 3 ustawy PIT.

Kwestia rozumienia pojęcia "innych nieodpłatnych świadczeń" - w kontekście świadczeń pracowniczych - była również przedmiotem analizy Trybunału Konstytucyjnego, który w wyroku z dnia 8 lipca 2014 r. sygn. akt K 7/13, stwierdził, iż "zdaniem Trybunału, przeprowadzona powyżej analiza pozwala na określenie cech istotnych kategorii "innych nieodpłatnych świadczeń" jako przychodu w rozumieniu art. 12 ust. 1 i art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f.

Należy przyjąć, że za przychód pracownika mogą być uznane świadczenia, które:

* po pierwsze, zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),

* po drugie, zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,

* po trzecie, korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów)."

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, obiektywne kryterium - wystąpienia po stronie pracownika przysporzenia majątkowego (korzyści) - nie jest natomiast spełnione, gdy pracodawca proponuje pracownikom udział w spotkaniach integracyjnych czy szkoleniowych, choćby organizowanych poza miejscem pracy (imprezy wyjazdowe). W tym przypadku, nawet jeśli pracownik uczestniczy w spotkaniu (konferencji, szkoleniu) dobrowolnie, po jego stronie nie pojawia się korzyść, choćby w postaci zaoszczędzenia wydatku.

Natomiast bez elementu realnego w postaci otrzymania korzyści przez pracownika nie uzyskuje on przychodu; nie występuje zdarzenie, z którym ustawa wiąże powstanie obowiązku podatkowego. Tym bardziej, bez skonkretyzowanego i indywidualnie przypisanego świadczenia, brak podstaw do określenia jego wysokości. Tak więc, udział w spotkaniu (wyjeździe) integracyjnym czy szkoleniu zaoferowanym przez pracodawcę pracownikom, nie oznacza uzyskania przychodu przez pracownika, gdyż (...) nie ma podstaw, by świadczenie adresowane do wszystkich przypisać indywidualnym uczestnikom, jako ich wymierną korzyść.

W świetle powyższego - mimo bardzo szerokiego ujęcia w art. 12 ust. 1 ustawy PIT przychodów ze stosunku pracy - nie każde świadczenie spełnione przez pracodawcę na rzecz pracownika, bez ustalonej za nie zapłaty, jest świadczeniem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (przykładem tego rodzaju świadczenia jest zaoferowanie pracownikowi przez pracodawcę udziału w spotkaniu integracyjnym lub wzięcie w nim udziału).

Odnosząc powyższe do informacji przedstawionych we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, należy zauważyć, iż u Wnioskodawcy okresowo odbywają się spotkania pracowników o charakterze integracyjnym (wyjście do kręgielni, spotkanie w plenerze połączone ze zwiedzaniem obiektów firmy, a także akcje związane z ochroną środowiska, np. sprzątanie świata) i inne spotkania okolicznościowe (wigilijne, jubileuszowe itp.). Wszystkie wymienione powyżej formy spotkań są finansowane ze środków obrotowych Wnioskodawcy i mają na celu umacnianie więzi między pracownikami oraz wymianę doświadczeń zawodowych pomiędzy nimi. Spotkania kierowane są do wszystkich pracowników firmy, brak jest listy obecności, spotkania mają zatem charakter otwarty, a pracownicy stawiając się na spotkaniu poświęcają swój czas wolny dla dobra Wnioskodawcy. Nie ma możliwości przyporządkowania dokładnie obliczonych kosztów spotkania do konkretnego pracownika.

Wnioskodawca organizuje również spotkania okolicznościowe dla dzieci pracowników (Mikołajki, Dzień Dziecka) finansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Imprezy kierowane są do pracowników posiadających dzieci w wieku od 1 do 14 lat mają charakter otwarty. Dzieci mają możliwość skorzystania z atrakcji typu zjeżdżalnie dmuchane, karuzele, przejażdżki bryczką, oglądają przedstawienia teatralne, biorą udział w różnych konkurencjach sportowych itp. Na tego typu imprezach rozdawane są również napoje, słodycze, czasem drobne upominki. W tym przypadku również nie jest sporządzana lista obecności i nie ma możliwości obliczenia konkretnych korzyści dla dziecka danego pracownika.

W tym stanie rzeczy oraz w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 lipca 2014 r. uznać należy, że udział pracowników w organizowanych przez Wnioskodawcę imprezach, nie powoduje powstania u tych pracowników nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 12 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 ustawy PIT. Nie są bowiem spełnione kryteria, o których mowa w wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Na Wnioskodawcy nie ciąży zatem obowiązek zwiększenia pracownikom przychodów z tytułu umowy o pracę.

Za prawidłowe należy zatem uznać stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego.

W świetle powyższego należało z urzędu zmienić interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora Izby w Katowicach.

ZMIANA INTERPRETACJI INDYWIDUALNEJ dotyczy stanu faktycznego przedstawionego we wniosku i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 30 kwietnia 2012 r. Nr IBPB II/1/415-118/12/BD.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie Ministra Finansów w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wnosi się (w dwóch egzemplarzach) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi Ministra Finansów na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli Minister Finansów nie udzieli odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem Ministra Finansów, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa.