DD3.8222.2.234.2015.CRS

Na podstawie art. 14e § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) Minister Finansów, w związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości interpretacji indywidualnej z dnia 26 lipca 2013 r. Nr IPPB2/415-343/13-4/MG, wydanej w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, zmienia z urzędu wyżej wymienioną interpretację stwierdzając, że stanowisko Spółki S.A. (Wnioskodawca) przedstawione we wniosku z dnia 8 kwietnia 2013 r., uzupełnionym w dniu 8 lipca 2013 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie powstania przychodu ze stosunku pracy z tytułu udziału pracowników w imprezie integracyjnej - jest prawidłowe.

W dniu 2 maja 2013 r. Wnioskodawca złożył wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w jego indywidualnej sprawie.

We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, uzupełnionym w dniu 8 lipca 2013 r., Wnioskodawca przedstawił następujący opis zdarzenia przyszłego.

Wnioskodawca planuje zorganizowanie imprezy integracyjnej dla swoich pracowników, która będzie finansowana ze środków obrotowych lub ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Będzie sporządzona lista osób deklarujących chęć uczestniczenia w imprezie, jednak nie będzie już możliwe ustalenie, kto faktycznie wziął w niej udział i w jakim stopniu korzystał z oferowanych świadczeń, tj. z posiłków i napoi. Wnioskodawca nie będzie sprawdzał listy obecności, nie będzie również weryfikował, czy pracownicy nie opuścili imprezy przed ustalonym terminem zakończenia spotkania.

Pracownicy mogą również korzystać z "atrakcji" zapewnianych przez Wnioskodawcę (np. mogą wziąć udział w zawodach sportowych, w quizach, w dyskotece, itp.). Wnioskodawca nie prowadzi ewidencji pozwalającej na ustalenie, który z pracowników z jakich "atrakcji" skorzystał.

Jeśli Wnioskodawca zapewni bezpłatny transport na imprezę (np. autobus) nie będzie w stanie ustalić, który z pracowników pojechał autobusem, a który własnym samochodem. Autobus jest "podstawiany" w umówione miejsce i zainteresowani pracownicy mogą skorzystać z takiego transportu. Wnioskodawca nie będzie prowadził jednak ewidencji pozwalającej na ustalenie, którzy konkretnie pracownicy przyjechali na imprezę autobusem, a którzy skorzystali z innych środków transportu (np. z własnego samochodu).

Wnioskodawca zamierza również ubezpieczyć pracowników od następstw nieszczęśliwych wypadków. Kwota składki na ubezpieczenie pracowników od następstw nieszczęśliwych wypadków zostanie ustalona ryczałtowo, na podstawie szacunkowej liczby pracowników mogących wziąć udział w imprezie. Nie będzie wymagana imienna lista pracowników.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w przypadku, gdy nie jest możliwe ustalenie kto faktycznie uczestniczył w imprezie oraz kto z jakich świadczeń korzystał, Spółka powinna naliczyć pracownikom przychód ze stosunku służbowego.

Zdaniem Wnioskodawcy, w opisanej sytuacji, nie powstaje przychód ze stosunku służbowego zarówno u tych pracowników, którzy wzięli udział w imprezie, jak i u tych, którzy zadeklarowali chęć uczestniczenia w imprezie, a z różnych powodów w niej nie uczestniczyli.

Własne stanowisko Wnioskodawca opiera na treści art. 12 ust. 1 w powiązaniu z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz na wyroku NSA z dnia 24 stycznia 2013 r. sygn. akt II FSK 1064/11.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f. za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Natomiast zgodnie z art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Mając na uwadze treść art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., uczestnictwo pracownika w imprezie można kwalifikować do kategorii przychodów, których źródłem jest "inne nieodpłatne świadczenie". Należy podkreślić, iż w przeciwieństwie do przychodu, którego źródłem są pieniądze i wartości pieniężne, w przypadku świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń przychodem jest tylko wartość otrzymanych świadczeń, a nie świadczeń pozostawionych do dyspozycji podatnika.

Zgodnie z definicją zawartą w "Słowniku języka polskiego PWN", "otrzymać" znaczy tyle, co "dostać coś w darze", "uzyskać coś". Wyrażenia "otrzymać" nie można zatem interpretować jako potencjalnej możliwości uzyskania korzyści, a jako jej realne zdobycie. Z tego względu otrzymanie świadczenia następuje wyłącznie w przypadku skutecznego dokonania przysporzenia majątkowego na rzecz podatnika, a nie w przypadku zaistnienia samej tylko możliwości uzyskania takiego przysporzenia. Oznacza to, że pracownik, który miał jedynie potencjalną możliwość uczestniczenia w imprezie lub miał możliwość korzystania z oferowanych podczas imprezy świadczeń lecz z tej szansy nie skorzystał, nie uzyska przychodu opodatkowanego podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ - odwołując się do treści art. 11 ust. 1 ustawy - nie "otrzymał" on nieodpłatnego świadczenia, którego wartość mogłaby stanowić dla niego przychód. Skoro Wnioskodawca nie jest w stanie wskazać, który z pracowników w jakim stopniu z oferowanych świadczeń skorzystał, nie jest również w stanie ustalić, czy w ogóle ze świadczenia korzystał, nie może jednoznacznie przyjąć, że je otrzymał i w związku z tym, nie może obliczyć wartości świadczeń według metod określonych w u.p.d.o.f. i przypisać pracownikowi przychodu do opodatkowania.

Zdaniem Wnioskodawcy świadczenia dla pracowników z tytułu bezpłatnego transportu oraz ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków na okoliczność imprezy integracyjnej nie będą stanowiły przychodu podlegającego opodatkowaniu, gdyż brak jest możliwości ustalenia, który z pracowników w ogóle z danego świadczenia skorzystał. Skoro Wnioskodawca nie będzie prowadził ewidencji osób biorących udział w imprezie, tym samym nie będzie również w stanie ustalić, który z pracowników skorzystał z bezpłatnego transportu oraz który z pracowników był objęty ubezpieczeniem. W związku z tym, Wnioskodawcy nie może obliczyć wartości świadczeń według metod określonych w art. 11 ust. 2 i 2a u.p.d.o.f. i przypisać pracownikowi przychodu do opodatkowania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uznał, iż stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego jest prawidłowe w części dotyczącej braku powstania przychodu ze stosunku służbowego po stronie pracowników nie biorących udziału w imprezie integracyjnej, i nieprawidłowe w pozostałym zakresie.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie stwierdzam, co następuje.

Zasady opodatkowania podatkiem dochodowym dochodów osób fizycznych określają przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą PIT".

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody (w tym ze stosunku pracy), z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy PIT oraz dochodów, od których na podstawie przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa zaniechano poboru podatku.

Dochodem ze źródła przychodów, jakim jest stosunek pracy, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym, z kolei przychodami z tego źródła są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 9 ust. 2 i art. 11 ust. 1 ustawy PIT).

Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy PIT, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Przepisy ustawy PIT nie zawierają definicji nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 ustawy PIT. Rozumienie tego pojęcia zostało jednak wypracowane w judykaturze.

W uchwałach z dnia 18 listopada 2002 r. sygn. akt FPS 9/02 oraz z dnia 16 października 2006 r. sygn. akt FPS 1/06 Naczelny Sąd Administracyjny ustalił znaczenie tego terminu w oparciu o przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, iż na gruncie tej ustawy, termin "nieodpłatne świadczenie" ma "szerszy zakres niż w prawie cywilnym, obejmuje bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy". W uchwale z dnia 24 maja 2010 r. sygn. akt II FPS 1/10, NSA potwierdził powyższe stanowisko uznając, że ma ono również zastosowanie do podatku dochodowego od osób fizycznych, w stosunku do sytuacji wynikających z art. 11 ust. 1 w związku z art. 12 ust. 1 i 3 ustawy PIT.

Kwestia rozumienia pojęcia "innych nieodpłatnych świadczeń" - w kontekście świadczeń pracowniczych - była również przedmiotem analizy Trybunału Konstytucyjnego, który w wyroku z dnia 8 lipca 2014 r. sygn. akt K 7/13, stwierdził, iż "zdaniem Trybunału, przeprowadzona powyżej analiza pozwala na określenie cech istotnych kategorii "innych nieodpłatnych świadczeń" jako przychodu w rozumieniu art. 12 ust. 1 i art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. Należy przyjąć, że za przychód pracownika mogą być uznane świadczenia, które:

* po pierwsze, zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),

* po drugie, zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,

* po trzecie, korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów)."

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, obiektywne kryterium - wystąpienia po stronie pracownika przysporzenia majątkowego (korzyści) - nie jest natomiast spełnione, gdy pracodawca proponuje pracownikom udział w spotkaniach integracyjnych czy szkoleniowych, choćby organizowanych poza miejscem pracy (imprezy wyjazdowe). W tym przypadku, nawet jeśli pracownik uczestniczy w spotkaniu (konferencji, szkoleniu) dobrowolnie, po jego stronie nie pojawia się korzyść, choćby w postaci zaoszczędzenia wydatku.

Natomiast bez elementu realnego w postaci otrzymania korzyści przez pracownika nie uzyskuje on przychodu; nie występuje zdarzenie, z którym ustawa wiąże powstanie obowiązku podatkowego. Tym bardziej, bez skonkretyzowanego i indywidualnie przypisanego świadczenia, brak podstaw do określenia jego wysokości. Tak więc, udział w spotkaniu (wyjeździe) integracyjnym czy szkoleniu zaoferowanym przez pracodawcę pracownikom, nie oznacza uzyskania przychodu przez pracownika, gdyż (...) nie ma podstaw, by świadczenie adresowane do wszystkich przypisać indywidualnym uczestnikom, jako ich wymierną korzyść.

W świetle powyższego - mimo bardzo szerokiego ujęcia w art. 12 ust. 1 ustawy PIT przychodów ze stosunku pracy - nie każde świadczenie spełnione przez pracodawcę na rzecz pracownika, bez ustalonej za nie zapłaty, jest świadczeniem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (przykładem tego rodzaju świadczenia jest zaoferowanie pracownikowi przez pracodawcę udziału w spotkaniu integracyjnym lub wzięcie w nim udziału).

Odnosząc powyższe do informacji przedstawionych we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, należy zauważyć, iż Wnioskodawca, zamierza zorganizować imprezę integracyjną dla swoich pracowników, która będzie finansowana ze środków obrotowych lub ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Będzie sporządzona lista osób deklarujących chęć uczestniczenia w imprezie, jednak nie będzie już możliwe ustalenie, kto faktycznie wziął w niej udział i w jakim stopniu korzystał z oferowanych świadczeń, tj. z posiłków i napoi. Wnioskodawca nie będzie sprawdzał listy obecności, nie będzie również weryfikował, czy pracownicy nie opuścili imprezy przed ustalonym terminem zakończenia spotkania. Ponadto Wnioskodawca zapewni pracownikom bezpłatny transport na imprezę oraz ubezpieczy pracowników od następstw nieszczęśliwych wypadków.

W tym stanie rzeczy oraz w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 lipca 2014 r. uznać należy, że zorganizowanie przez Wnioskodawcę tego rodzaju imprezy, nie stanowi dla pracownika nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 12 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 ustawy PIT. Nie są bowiem spełnione kryteria, o których mowa w wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Tym samym, wzięcie udziału w imprezie integracyjnej, zorganizowanej przez pracodawcę, w tym skorzystanie z transportu oferowanego przez pracodawcę oraz objęcie pracowników ubezpieczeniem od następstw nieszczęśliwych wypadków, nie będzie prowadzić do powstania przychodu u pracownika, a w konsekwencji, na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek zwiększenia przychodów pracowników z tytułu umowy o pracę.

Za prawidłowe należy zatem uznać stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego.

Niezależnie od powyższego, w kontekście przywołanego we wniosku wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, dodać należy, że na przestrzeni ostatnich lat orzecznictwo sądów administracyjnych dotyczące podatkowych aspektów nieodpłatnych świadczeń na rzecz pracowników nie było jednorodne. Przed wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 lipca 2014 r. orzecznictwo sądowo-administracyjne zostało ujednolicone jedynie w zakresie dotyczącym opodatkowania pakietów świadczeń medycznych. Nie ustabilizował się natomiast kierunek orzecznictwa w zakresie dotyczącym np. opodatkowania przychodów z tytułu finansowania przez pracodawców udziału pracowników w różnego rodzaju imprezach (np. integracyjnych). Część składów orzekających korzystała in extenso z rozwiązań przyjętych we wskazanych wyżej uchwałach Naczelnego Sądu Administracyjnego, część zaś stała na stanowisku, że rozważań przyjętych w zakresie pakietów medycznych nie można bezpośrednio i w całości stosować do innych nieodpłatnych świadczeń. Powyższe oznacza, że na etapie wydania ww. wyroków NSA, orzecznictwo sądowo-administracyjne w zakresie nieodpłatnych świadczeń ponoszonych na rzecz pracownika w związku ze zorganizowaniem przez pracodawcę spotkania integracyjnego, jeszcze się nie ustabilizowało. W konsekwencji, ocena prawna wyrażona w tym wyroku, nie mogła być "wiążąca" dla organu podatkowego, w sprawach innych niż będących przedmiotem zaskarżenia.

W świetle powyższego należało z urzędu zmienić interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora Izby w Warszawie.

ZMIANA INTERPRETACJI INDYWIDUALNEJ dotyczy opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 26 lipca 2013 r. Nr IPPB2/415-343/13-4/MG.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie Ministra Finansów w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wnosi się (w dwóch egzemplarzach) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi Ministra Finansów na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli Minister Finansów nie udzieli odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem Ministra Finansów, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa.