DD3/033/62/KDJ/12/PK-1060 - PIT w zakresie ustalenia skutków podatkowych sądowego zniesienia małżeńskiej wspólności majątkowej z datą wsteczną.

Na podstawie art. 14e § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) Minister Finansów, w związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości interpretacji indywidualnej z dnia 9 listopada 2011 r. Nr ILPB2/415-830/11-2/WS wydanej w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, zmienia z urzędu wyżej wymienioną interpretację stwierdzając, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku złożonym w dniu 11 sierpnia 2011 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia skutków podatkowych sądowego zniesienia małżeńskiej wspólności majątkowej z datą wsteczną, jest nieprawidłowe.

Dnia 9 listopada 2011 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając - na podstawie § 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) - w imieniu Ministra Finansów, wydał interpretację indywidualną dotyczącą podatku dochodowego od osób fizycznych. Interpretacja wydana została na ww. wniosek złożony w dniu 11 sierpnia 2011 r., w którym przedstawiono zaistniały stan faktyczny.

Wnioskodawczyni dokonała rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2008 i 2009 rok łącznie ze współmałżonkiem, zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (między małżonkami istniała wspólność majątkowa).

Podatek został rozliczony terminowo i prawidłowo, zgodnie z obowiązującą ww. ustawą. W dniu 10 maja 2010 r. wyrokiem sądu ustanowiono rozdzielność majątkową między małżonkami, z datą 5 sierpnia 2008 r. Niniejsze orzeczenie stało się prawomocne z dniem 9 czerwca 2010 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawczyni powinna dokonać korekty podatku dochodowego rozliczonego za 2008 i 2009 r. po wydaniu wyroku sądu w dniu 10 maja 2010 r., ustanawiającego rozdzielność majątkową z dniem 5 sierpnia 2008 r.

W ocenie Wnioskodawczyni, zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), zobowiązanie podatkowe powstaje w dniu zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania. W związku z tym, że ustawa podatkowa nie reguluje zaistniałego zdarzenia, zobowiązanie podatkowe nie powstało, tzn. nie jest uregulowane w ustawie, że w przypadku otrzymania rozdzielności majątkowej po rozliczeniu podatku należy dokonać korekty rozliczonego podatku. Wykazane w deklaracji dane i wysokość zobowiązania podatkowego były zgodne ze stanem faktycznym.

W przedmiotowej sprawie nie występuje zaległość podatkowa, gdyż podatek został zapłacony w terminie płatności, a nadpłata wykazana w deklaracji była należna i zgodna z przepisami podatkowymi.

Zobowiązanie podatkowe wygasło wskutek jego zapłaty. Z uwagi na fakt, że rozdzielność majątkowa została ustanowiona przez sąd po rozliczeniu podatku dochodowego Wnioskodawczyni uważa, że zobowiązanie podatkowe nie występuje, w związku z tym nie powinna dokonać korekty podatku rozliczonego za 2008 i 2009 rok.

W związku z powyższym, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu uznał stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe. Powyższe stanowisko Dyrektor Izby Skarbowej podjął w oparciu o przytoczone brzmienie art. 6 ust. 1 i 2, art. 45 ust. 1 oraz w oparciu o wyrok NSA z dnia 24 czerwca 1998 r., sygn. akt I SA/Gd 620/96.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Niezgodne z obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym w latach 2008 i 2009, zwanej dalej "ustawą", jest stanowisko, że zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej wyrokiem sądu z dnia 10 maja 2010 r., z mocą od dnia 5 sierpnia 2008 r., nie powoduje po stronie Wnioskodawczyni oraz jej męża konieczności złożenia korekt zeznań podatkowych za 2008 r. oraz 2009 r.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego Wnioskodawczyni wraz z mężem skorzystała w latach 2008 i 2009 z preferencji podatkowej w postaci wspólnego opodatkowania dochodów w zeznaniach podatkowych złożonych za te lata.

Stosownie do postanowień art. 6 ust. 2 ustawy, małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, między którymi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, mogą być, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony we wspólnym zeznaniu rocznym, z zastrzeżeniem art. 6a, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot określonych w art. 26 i 26c; w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany.

Jednym z warunków korzystania przez małżonków z możliwości wspólnego opodatkowania dochodów jest istnienie między nimi wspólności majątkowej przez cały rok podatkowy. A zatem zniesienie jej przez sąd skutkuje utratą prawa do preferencyjnego sposobu opodatkowania dochodów i jest równoznaczne z koniecznością złożenia przez małżonków odrębnych zeznań podatkowych. Skoro sąd orzekł o zniesieniu wspólności majątkowej małżonków z datą wsteczną od sierpnia 2008 r., to po uprawomocnieniu się wyroku, małżonkowie są obowiązani do skorygowania swoich zeznań podatkowych złożonych za lata 2008 i 2009, gdyż w tym stanie nie mieli uprawnień do korzystania z tzw. wspólnego rozliczenia małżonków.

Nie sposób zatem zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawczyni, że ze względu na fakt, iż rozdzielność majątkowa została ustanowiona przez sąd po rozliczeniu podatku dochodowego, zobowiązanie podatkowe nie występuje, w związku z tym nie powinna dokonać korekty podatku rozliczonego za 2008 i 2009 rok.

Zauważyć należy, iż Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 9 czerwca 2006 r., sygn. akt II FSK 867/05 stwierdził: "w konsekwencji wydania przez sąd orzeczenia o ustanowieniu między małżonkami rozdzielności majątkowej (art. 52 § 1 Krio) ustrój ten obowiązuje między małżonkami od dnia, który został oznaczony w wyroku ( art. 52 § 2 Krio w zw. z art. 54 Krio) - tak SN w uchwale z dnia 27 marca 1972 r., III CZP 69/70 - OSN 1973, nr 2 poz. 20, zob. także J. Pietrzykowski, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2003, s. 499, powołujący wskazane orzeczenie oraz literaturę odnośnie do tego zagadnienia.".

Naczelny Sąd Administracyjny w powyższym wyroku nie miał więc wątpliwości, iż konsekwencją wydania orzeczenia ustanawiającego rozdzielność majątkową z datą wsteczną jest obowiązywanie tego ustroju od dnia wskazanego w wyroku.

Ponadto, odnosząc się do stanowiska Wnioskodawczyni dotyczącego kwestii zobowiązań podatkowych uregulowanych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) należy zauważyć, iż na podstawie art. 26 tej ustawy podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki.

Z kolei, art. 29 tej ustawy reguluje, jako wyjątek od zasady odpowiedzialności podatkowej podatnika przewidzianej w art. 26, zagadnienie zakresu odpowiedzialności podatkowej osób pozostających w związku małżeńskim oraz m.in. skutków podatkowych zniesienia wspólności majątkowej dla ich odpowiedzialności podatkowej.

W przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność podatkowa obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka (art. 29 § 1). Skutki prawne zniesienia wspólności majątkowej nie odnoszą się do zobowiązań podatkowych powstałych przed dniem zniesienia wspólności majątkowej prawomocnym orzeczeniem sądu (art. 29 § 2 pkt 2 Ordynacji podatkowej).

Użyte w art. 29 § 2 pkt 2 Ordynacji podatkowej stwierdzenie: "przed dniem zniesienia wspólności majątkowej prawomocnym orzeczeniem sądu" należy rozumieć jako dzień wskazany w prawomocnym orzeczeniu sądu znoszącym wspólność majątkową, a nie - dzień uprawomocnienia się wyroku. Należy zaznaczyć, że taka wykładnia obowiązującego przepisu jest spójna z tezą wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 sierpnia 2005 r. sygn. akt FSK 2103/04, w którym Sąd stwierdził:

"Jeżeli (...) w orzeczeniu znoszącym wspólność majątkową wskazana zostanie data tego zniesienia, to zgodnie ze znowelizowanym art. 29 § 2 pkt 2 Ordynacji podatkowej, ta właśnie data będzie miała znaczenie, o ile wyrok ten stanie się wyrokiem prawomocnym".

W świetle powyższego stanu faktycznego i stanu prawnego należało, z urzędu, zmienić interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu w dniu 9 listopada 2011 r., Nr ILPB2/415-830/11-2/WS, gdyż stwierdzono jej nieprawidłowość.

ZMIANA INTERPRETACJI INDYWIDUALNEJ dotyczy opisanego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie Ministra Finansów w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm., zwanej dalej "ustawą"). Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wnosi się (w dwóch egzemplarzach) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi Ministra Finansów na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli Minister Finansów nie udzieli odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem Ministra Finansów, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy), na adres: Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa.