DD3/033/217/CRS/10/PK-1528 - Określenie skutków podatkowych wypłacenia na podstawie wyroku sądowego kwoty 200.000 zł tytułem zadośćuczynienie za krzywdę, renty w wysokości 650 zł miesięcznie oraz ustawowych odsetek od wymienionych należności.

Na podstawie art. 14e § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749) Minister Finansów, w związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości interpretacji indywidualnej z dnia 4 stycznia 2010 r. Nr IBPBII/1/415-781/09/MK, wydanej w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, zmienia z urzędu wyżej wymienioną interpretację stwierdzając, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 6 października 2009 r. (data wpływu 8 październik 2009 r.), uzupełnionym w dniu 19 listopada 2009 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłacenia na podstawie wyroku sądowego kwoty 200.000 zł tytułem zadośćuczynienie za krzywdę, renty w wysokości 650 zł miesięcznie oraz ustawowych odsetek od wymienionych należności, jest nieprawidłowe.

W dniu 4 stycznia 2010 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach - działając na podstawie § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) - wydał w imieniu Ministra Finansów interpretację indywidualną dotyczącą podatku dochodowego od osób fizycznych. Interpretacja wydana została na ww. wniosek złożony w dniu 8 października 2009 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 13 lutego 2009 r. została zasądzona od Specjalistycznego Centrum Rehabilitacji i Leczenia Schorzeń Narządu Ruchu na rzecz Wnioskodawczyni kwota:

* 200.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 25 kwietnia 2002 r. do dnia zapłaty;

* 420 zł miesięcznej renty, także poczynając od maja 2002 r.

Wyrok ten następnie został zmieniony przez Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 3 lutego 2009 r. w ten sposób, że zasądzona na rzecz Wnioskodawczyni renta została podwyższona do kwoty po 650 zł miesięcznie. Należności te zostały zasądzone na rzecz Wnioskodawczyni tytułem zadośćuczynienia za krzywdę wyrządzoną jej leczeniem - nieuzgodnionym wcześniej z rodzicami ani z nią - w sposób, który doprowadził do trwałego ciężkiego inwalidztwa I grupy. Wnioskodawczyni jest osobą w znacznym stopniu sparaliżowaną, poruszającą się jedynie na wózku inwalidzkim, wymaga stałej, codziennej i całodobowej opieki osoby drugiej. Wnioskodawczyni ma zaniki pamięci, stale nawracające bóle głowy, trudności z koncentracją i także wiele innych codziennie towarzyszących jej bardzo uciążliwych dolegliwości. Zasądzona na rzecz wnioskodawczyni renta nie pokrywa nawet w połowie miesięcznych wydatków. Wnioskodawczyni korzysta z pomocy i mieszkania rodziców.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w opisanej sytuacji prawno-życiowej Wnioskodawczyni jest zobowiązana do zapłacenia podatku z tytułu tego, że należności objęte wskazanymi wyrokami sądów zostały Jej wypłacone razem z odsetkami z tytułu zwłoki, w jakiej w tej sprawie popadł pozwany. Czy Wnioskodawczyni przysługuje zwolnienie od zapłacenia takiego podatku. Czy jako inwalidka I grupy, poszkodowana przez instytucję, o której mogę podać, że należy do kręgu jednostek Skarbu Państwa winna zapłacić podatek od wypłaconych odsetek, tj. tzw. "podatek Belki".

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie powinna płacić od ww. dochodów żadnych opłat ani podatków. Stanowisko to uzasadnia tym, że skoro zasądzono na jej rzecz odszkodowanie i zadośćuczynienie w kwotach minimalnych, to są to należności wolne od świadczeń publiczno-prawnych. Są to kwoty zasądzone na jej rzecz, tytułem dokonanego na jej osobie czynu niedozwolonego.

W interpretacji z dnia 4 stycznia 2010 r. Nr IBPBII/1/415-781/09/MK Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, uznał stanowisko Wnioskodawczyni za:

* prawidłowe w części dotyczącej wypłacenia na podstawie wyroku sądowego zadośćuczynienia za krzywdę i renty miesięcznej, stwierdzając, że zadośćuczynienie oraz renta stanowią przychód podlegający zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b i 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

* nieprawidłowe w części dotyczącej wypłacenia ustawowych odsetek od powyższych należności, stwierdzając, że źródłem zadośćuczynienia i renty przyznanej na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego nie jest żaden z wymienionych w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stosunków prawnych i tym samym wypłacone odsetki stanowić będą przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego przez Wnioskodawczynię stanu faktycznego Minister Finansów stwierdza, co następuje.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym w 2009 r., zwanej dalej "ustawą", opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W art. 10 ust. 1 pkt 1-9 ustawy określone zostały źródła przychodów, wśród których wymieniono między innymi: stosunek pracy i stosunki pokrewne, emeryturę, rentę (pkt 1), oraz inne źródła (pkt 9).

Na mocy art. 12 ust. 7 ustawy, przez emeryturę lub rentę rozumie się łączną kwotę świadczeń emerytalnych i rentowych, w tym kwoty emerytur kapitałowych wypłacanych na podstawie ustawy o emeryturach kapitałowych, wraz ze wzrostami i dodatkami, z wyłączeniem dodatków rodzinnych i pielęgnacyjnych oraz dodatków dla sierot zupełnych do rent rodzinnych.

Należy podkreślić, że definicja renty, określona w art. 12 ust. 7 ustawy, nie ogranicza pojęcia renty wyłącznie do świadczeń rentowych wypłacanych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Obejmuje również renty mające charakter odszkodowawczy, otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego. Dlatego też należy przyjąć, że tzw. renta wyrównawcza, zasądzona na podstawie art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego, mieści się w definicji renty, określonej w art. 12 ust. 7 ustawy, a tym samym stanowi przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w art. 20 ust. 1 ustawy sformułowania "w szczególności" świadczy o przykładowym katalogu przychodów z innych źródeł. Stąd też przychodami z innych źródeł są także inne przychody, niewymienione wprost w przepisie.

Biorąc pod uwagę opisany stan faktyczny oraz przytoczone przepisy prawa podatkowego, należy stwierdzić, że zasądzona z tytułu krzywdy wyrządzonej leczeniem Wnioskodawczyni:

* kwota zadośćuczynienia stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy.

Jednocześnie przedmiotowe zadośćuczynienie korzysta ze zwolnienia od podatku, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, zgodnie z którym wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Na tle przedstawionego stanu faktycznego rozważenia wymaga możliwość zastosowania zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy, w myśl którego wolne od podatku są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1.

O zastosowaniu tego zwolnienia do odsetek za zwłokę decyduje spełnienie łącznie dwóch warunków:

Odnosząc się do pierwszego warunku należy stwierdzić, że:

* przychód z tytułu zadośćuczynienia - jako przychód z innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy) - nie kwalifikuje się do świadczeń, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy; z tego względu odsetki od zadośćuczynienia (niezależnie od okresu, za który przysługują) podlegają opodatkowaniu na ogólnych zasadach według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ustawy,

* przychód z tytułu renty przyznanej na podstawie art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego, kwalifikuje się do świadczeń, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odnosząc się natomiast do drugiego warunku należy stwierdzić, że z "nieterminową wypłatą świadczenia" w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy mamy do czynienia wówczas, gdy w terminie wymagalności danego świadczenia, przysługującego na podstawie zawartej umowy, ugody lub prawomocnego orzeczenia, nie zostało ono przez zobowiązanego wypłacone na rzecz poszkodowanego. Odsetki naliczane od tego momentu kwalifikują się jako odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty świadczenia.

W przypadku renty wyrównawczej, która jest przyznawana na żądanie poszkodowanego (o ile dojdzie do zawarcia umowy, ugody lub ogłoszenia wyroku sądu, określających w szczególności wysokość oraz terminy wypłaty przyznanego świadczenia), przepis ten znajduje zastosowanie wyłącznie w sytuacji gdy - od momentu zawarcia umowy, ugody lub uprawomocnienia się wyroku sądu, przyznających rentę wyrównawczą - zobowiązany spóźni się z jej wypłatą poszkodowanemu, tj. nie dotrzyma wyznaczonego terminu płatności tej renty.

Natomiast odsetki ustawowe od renty wyrównawczej zasądzone za okres od dnia wystąpienia z roszczeniem do dnia uprawomocnienia się orzeczenia przyznającego tę rentę nie spełniają drugiego warunku określonego w 21 ust. 1 pkt 95 ustawy i jako przychód z innych źródeł podlegają opodatkowaniu według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ustawy.

Jednocześnie należy wyjaśnić, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie posługuje się określeniem "podatek Belki" (to pojęcie znalazło się w zapytaniu Wnioskodawczyni). W potocznym języku w taki sposób określa się często 19% zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych, o którym mowa w art. 30a ustawy, mający zastosowanie wyłącznie do dochodów z kapitałów pieniężnych, np. do odsetek od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym podatnika. Przychody z kapitałów pieniężnych stanowią odrębne źródło przychodów, wskazane w art. 10 ust. 1 pkt 7 w związku z art. 17 ustawy. Z tego też względu przepisy te nie mają zastosowania do dochodu z odsetek za zwłokę, które - jak wskazano wcześniej - stanowią przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy i opodatkowane są według skali podatkowej.

Biorąc pod uwagę powyższe należało zmienić interpretację indywidualną z dnia 4 stycznia 2010 r. Nr IBPBII/1/415-781/09/MK wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, gdyż błędnie kwalifikuje dochód z renty wyrównawczej, zasądzonej na podstawie art. 444 § 2 ustawy - Kodeks cywilny, do przychodów z "innych źródeł", o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy, zamiast do dochodów z renty określonych w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Zmieniona interpretacja indywidualna dotyczy stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej z dnia 6 października 2009 r. i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą zmianę interpretacji przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał zmianę interpretacji indywidualnej, w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi; Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wnosi się (w dwóch egzemplarzach) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzieli odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy), na adres: Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa.