DD/PB5-066-120/06/IK-56 - Zwolnienie od podatku dochodów pochodzących ze środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej.

W związku z pismem z dnia 22 maja 2006 r. Nr (...), w sprawie zastosowania zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Ministerstwo Finansów uprzejmie informuje:

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) wolne od podatku są dochody otrzymywane przez podatnika, jeżeli:

a) pochodzą od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych ze środków bezzwrotnej pomocy, w tym ze środków programów ramowych badań, rozwoju technicznego i prezentacji Unii Europejskiej i z programów NATO, przyznanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi państwami, organizacjami lub instytucjami przez Radę Ministrów, właściwego ministra lub agencje rządowe, w tym również w przypadkach, gdy przekazanie tych środków jest dokonywane za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy, oraz

b) podatnik bezpośrednio realizuje cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy; zwolnienie nie ma zastosowania do dochodów osób fizycznych, którym podatnik bezpośrednio realizujący cel programu zleca - bez względu na rodzaj umowy - wykonanie określonych czynności w związku z realizowanym przez niego programem.

Ponadto stosownie do postanowień art. 17 ust. 1 pkt 23 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) wolne od podatku są dochody uzyskane przez podatników od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych, pochodzące ze środków bezzwrotnej pomocy, w tym także ze środków z programów ramowych badań, rozwoju technicznego i prezentacji Unii Europejskiej i z programów NATO, przyznanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi państwami, organizacjami lub instytucjami przez Radę Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, właściwego ministra lub agencje rządowe; w tym również w przypadkach, gdy przekazanie tych środków jest dokonywane za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej na rzecz podmiotów, którym służyć ma ta pomoc.

Z powołanych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wynika, iż przesłankami warunkującymi zastosowanie omawianych zwolnień jest:

- ustalenie podmiotu, któremu ma służyć pomoc zagraniczna,

- zagraniczne pochodzenie i bezzwrotny charakter środków finansowych, z których podatnik jest finansowany/wynagradzany,

- bezpośrednia realizacja przez podatnika celu programu finansowanego z określonych powyżej środków zagranicznej bezzwrotnej pomocy.

Omawiane zwolnienie adresowane jest zatem jedynie do podatników bezpośrednio realizujących cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy zagranicznej.

W związku z tym zarówno dochody pracowników, uzyskiwane na podstawie umowy o pracę, jak i podatników bezpośrednio realizujących cel programu w ramach innej umowy zawartej z osobą prawną (na przykład umowy zlecenia), która "pierwsza" otrzymała bezzwrotną pomoc zwolnioną na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - korzystają ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pod warunkiem że osoby te realizują cel programu.

Natomiast dochody podatników, którym podatnik (osoba fizyczna) bezpośrednio realizujący cel programu (przykładowo zleceniobiorca wykonujący umowę, o której wyżej mowa, w tym w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej) zlecił wykonanie określonych czynności (w ramach umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej), zostały wyłączone ze zwolnienia, stosownie do postanowień art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Nie można natomiast zgodzić się ze stanowiskiem prezentowanym w wystąpieniu, iż w każdym przypadku podmiotem korzystającym z omawianego zwolnienia jest wyłącznie "beneficjent bezpośredni". Jak już wyżej wskazano, ustawa nie uzależnia zastosowania przedmiotowego zwolnienia od tego, czy podatnik otrzymuje bezpośrednio te środki w ramach bezzwrotnej pomocy. Wymaga natomiast, by podatnik bezpośrednio realizował cel programu.

Ponadto zauważyć należy, iż ustawa o podatku dochodowym nie definiuje pojęcia "beneficjent bezpośredni". Brak jest również w systemie prawnym legalnej definicji tego pojęcia.

W potocznym rozumieniu beneficjentem jest osoba czerpiąca z czegoś zyski, profity.

Z kolei w terminologii programów pomocowych występują pojęcia beneficjenta końcowego oraz beneficjenta ostatecznego.

Beneficjent końcowy (instytucja wdrażająca) to instytucja lub firma, której zadaniem jest zlecanie innym podmiotom - firmom, organizacjom, samorządom - realizacji projektów, które będą mogły być objęte dofinansowaniem ze środków funduszy strukturalnych. Ogłasza konkurs na projekty, przeprowadza ocenę formalną wniosków, organizuje prace Komisji Oceny Projektów, podpisuje umowy z projektodawcami, monitoruje realizację projektów, wypłaca - zwraca koszty poniesione przez projektodawców, przedkłada wnioski o płatności do instytucji pośredniczących i przedkłada tej instytucji raporty z realizacji działania.

Natomiast beneficjent ostateczny (grupa docelowa) to osoba, instytucja lub grupa społeczna, które bezpośrednio korzystają z wdrażanego projektu pomocy poprzez otrzymanie dotacji.

Nie znajduje zatem uzasadnienia stosowanie omawianego zwolnienia wyłącznie w stosunku do "beneficjentów bezpośrednich".

W świetle powyższego, w przypadku opisanym w wystąpieniu, tj. w przypadku realizacji przez wyższą uczelnię projektu finansowanego ze środków pomocowych, zwolnione z opodatkowania będą wynagrodzenia pracowników finansowane z tych samych środków, pod warunkiem iż pracownicy ci bezpośrednio realizują program objęty pomocą.

Podkreślić jednak należy, że dla ustalenia podmiotów korzystających ze zwolnienia istotna jest treść dokumentów, przyznających stronie polskiej bezzwrotne środki pomocowe, oraz umowy, na podstawie których podatnik otrzymuje przedmiotowe przychody. Dopiero po zapoznaniu się z tymi dokumentami możliwe jest ustalenie zarówno stanu faktycznego, jak i prawnego, co pozwala na stwierdzenie, czy dochody otrzymane przez podatnika korzystają z powołanych na wstępie zwolnień podatkowych.