BP-065/6//12/KM - Informacja Ministerstwa Środowiska w sprawie definicji podmiotu korzystającego ze środowiska i opłaty za korzystanie ze środowiska.

(...) Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (DzU z 2008 r. nr 25, poz. 150, z późn. zm.) - zwana dalej Poś - zawiera bardzo szeroką definicję podmiotu korzystającego ze środowiska. Zgodnie z jej art. 3 pkt 20, jest nim:

Korzystanie ze środowiska przez ww. podmiot wiąże się z koniecznością wnoszenia stosownych opłat. Jak wynika z art. 273 ust. 1 Poś, opłata za korzystanie ze środowiska jest ponoszona za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, pobór wód i składowanie odpadów. Zgodnie z art. 284 ust. 1 Poś podmiot korzystający ze środowiska ustala we własnym zakresie wysokość należnej opłaty i wnosi ją na rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego.

Istotne jest, że w ust. 2 art. 284 Poś wskazano, iż osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami ponoszą opłaty za korzystanie ze środowiska w zakresie, w jakim korzystanie wymaga pozwolenia na wprowadzanie substancji lub energii do środowiska oraz pozwolenia wodnoprawnego na pobór wód w rozumieniu przepisów ustawy - Prawo wodne. Przywoływany przepis dokonuje więc podziału podmiotów korzystających ze środowiska na osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami i pozostałe podmioty korzystające ze środowiska. Jest to podział inny niż podział wynikający z cytowanego wyżej art. 3 pkt 20 Poś, lecz to właśnie ten przepis, a nie art. 3 pkt 20, różnicuje status prawny obu grup podmiotów korzystających ze środowiska. O ile więc osoby wykonujące zawód medyczny w ramach indywidualnej praktyki lub indywidualnej specjalistycznej praktyki oraz osoby fizyczne prowadzące przedszkola i szkoły prywatne można zakwalifikować do jednej z grup wskazanych w art. 3 pkt 20 Poś, a tym samym do podmiotów korzystających ze środowiska, podstawą do oceny, jakie obowiązki w zakresie ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska spoczywają na nich, będzie art. 284 ust. 2 Poś.

* Biorąc powyższe pod uwagę, osoby wykonujące zawód medyczny w ramach indywidualnej praktyki lub indywidualnej specjalistycznej praktyki są podmiotami korzystającymi ze środowiska, ponieważ zostały wymienione wprost w art. 3 pkt 20 a Poś. Ponieważ takie osoby prowadzą działalność gospodarczą i są przedsiębiorcami, nie będzie ich można zakwalifikować do wskazanej w art. 284 ust. 2 Poś grupy osób fizycznych niebędących przedsiębiorcami, ponoszących opłaty za korzystanie ze środowiska w zakresie, w jakim korzystanie wymaga pozwolenia na wprowadzanie substancji lub energii do środowiska oraz pozwolenia wodnoprawnego na pobór wód w rozumieniu przepisów ustawy - Prawo wodne. Będą zatem zaliczane do tej grupy podmiotów korzystających ze środowiska, które mają obowiązek uiszczania opłat niezależnie od tego, czy do prowadzonej działalności jest im niezbędne pozwolenie na wprowadzanie substancji lub energii do środowiska oraz pozwolenie wodnoprawne na pobór wód w rozumieniu przepisów ustawy - Prawo wodne.

W myśl art. 273 ust. 1 pkt 1 Poś opłata za korzystanie ze środowiska ponoszona jest m.in. za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. Odnosi się to także do emisji zanieczyszczeń do powietrza w wyniku eksploatowanych urządzeń, w tym samochodów co reguluje Poś w art. 3 pkt 42. W powyższym przypadku, obliczając należną opłatę za korzystanie ze środowiska, można posłużyć się tzw. zryczałtowanymi stawkami opłat za gazy lub pyły wprowadzane do powietrza z procesów spalania paliw w silnikach spalinowych określonych dla danego rodzaju spalonego paliwa. Stawki opłat w tym zakresie obowiązujące w 2011 roku zostały określone w załączniku nr 2 Tabeli J w obwieszczeniu ministra środowiska z 4 października 2010 r. w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2011 (MP nr 74, poz. 945), a w roku 2012 odpowiednio w obwieszczeniu ministra środowiska z 26 września 2011 r. w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2012 (MP nr 94, poz. 958). Ponadto przepisy Poś regulują, że opłaty za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza w wyniku eksploatacji urządzeń, w tym samochodów, wnosi się na rachunek urzędu marszałkowskiego właściwego ze względu na miejsce rejestracji podmiotu korzystającego ze środowiska.

* Ustalenie, czy osoby fizyczne prowadzące przedszkola i szkoły prywatne są podmiotami korzystającymi ze środowiska w rozumieniu art. 3 pkt 20 Poś, wymaga analizy przepisów ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572, z późn. zm.). W świetle jej art. 83a ust. 1 prowadzenie szkoły lub placówki, zespołu, o którym mowa w art. 90a ust. 1, oraz innej formy wychowania przedszkolnego, o której mowa w art. 14a ust. 1a, nie jest działalnością gospodarczą (zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy ilekroć jest mowa o szkole - należy przez to rozumieć także przedszkole). Z kolei z przepisu art. 82 ust. 1 ustawy wynika, iż szkoły i placówki niepubliczne mogą prowadzić m.in. osoby fizyczne po uzyskaniu wpisu do ewidencji prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego obowiązaną do prowadzenia i odpowiedniego typu publicznych szkół i placówek.

Jeżeli prowadzenie przedszkola czy szkoły niepublicznej nie jest działalnością gospodarczą, to osoby fizyczne prowadzące te przedszkola i szkoły, jako nieprzedsiębiorcy, nie mogą być; uznane za podmioty korzystające ze środowiska w rozumieniu art. 3 pkt 20 lit. a Poś. Nie należą także do innych grup wskazanych w lit. a i b tego przepisu. Mogą być za to zakwalifikowane jako podmioty korzystające ze środowiska w rozumieniu art. 3 pkt 20 lit. c Poś, czyli jako osoby fizyczne niebędące podmiotem, o którym mowa w art. 3 pkt 20 lit. a, korzystające ze środowiska w zakresie, w jakim korzystanie ze środowiska wymaga pozwolenia.

Jeżeli wykonywanie ich działalności wymaga uzyskania pozwolenia na korzystanie ze środowiska, będą zaliczane do podmiotów korzystających ze środowiska, a co za tym idzie, będą podlegały kwalifikacji do jednej z grup wynikających z art. 284 ust. 2. W konsekwencji osoby te, stosownie do tego przepisu, będą ponosiły opłaty za korzystanie ze środowiska w zakresie, w jakim korzystanie wymaga pozwolenia na wprowadzanie substancji lub energii do środowiska oraz pozwolenia wodnoprawnego na pobór wód w rozumieniu przepisów ustawy - Prawo wodne.

Przedstawiając powyższe wyjaśnienia, pragniemy zwrócić uwagę, że podmioty korzystające: ze środowiska mają obowiązek przedkładania co pół roku marszałkowi województwa oraz wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska wykazu zawierającego informacje i dane i o zakresie korzystania ze środowiska, o których mowa w art. 287, wykorzystane do ustalenia wysokości opłat, oraz wysokość tych opłat w terminie, o którym mowa w art. 285 ust. 2 i 4 i ustawy. Wzory formularzy wykazu zostały określone w rozporządzeniu ministra środowiska z 18 czerwca 2009 r. w sprawie wzorów wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat (DzU nr 97, poz. 816).

Należy zauważyć, że, stosownie do art. 289 ust. 1 Poś, nie wnosi się opłat z tytułu tych i rodzajów korzystania ze środowiska spośród wymienionych w art. 273 ust. 1, których półroczna wysokość wnoszona na rachunek urzędu marszałkowskiego nie przekracza 400 zł.