BI/005/0809/03 - Zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów z tytułu najmu ubezpieczenia OC wynajmowanego samochodu; indywidualna stawka amortyzacyjna dla tego samochodu

Pytanie podatnika

Czy w przedstawionym stanie faktycznym Podatnik może:

1. zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów z tytułu najmu ubezpieczenie OC tego samochodu?

2. dokonywać odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej tego samochodu stosując stawkę amortyzacyjną ustaloną indywidualnie?

Stan faktyczny

Podatnik nie prowadzący pozarolniczej działalność gospodarczej w dniu 07.09.2002 r. zakupił za kwotę 1.500,00 zł używany samochód osobowy, który tego samego dnia wynajął na czas określony do dnia 07.09.2003. Z zawartej umowy najmu wynika, że najemca zobowiązał się do ponoszenia opłaty z tyt. ubezpieczenia OC i koszty przeglądu technicznego tego samochodu, a wynajmujący do ponoszenia kosztów eksploatacji przedmiotu najmu.

Podatnik nalicza odpisy amortyzacyjne tego samochodu w wysokości 40%; za wartość początkową tego samochodu Podatnik przyjął cenę zakupu w kwocie 1.500,00 zł

Ocena prawna stanu faktycznego

Ad. 1

Umowa najmu uregulowana jest w art. 659 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) Zgodnie z treścią tego przepisu, przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz (w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju). W zakresie utrzymania rzeczy będącej przedmiotem najmu w stanie przydatnym do użytku, wynajmującego obciążają naprawy, bez których rzecz nie jest przydatna do umówionego użytku, a najemcę obciążają drobne nakłady związane ze zwykłym używaniem rzeczy (art. 662 § 1 i 2 Kc).

Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w treści art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Jak wynika z powyższego przepisu decydującym dla uznania danego wydatku za koszt podatkowy jest zaistnienie łącznie dwóch przesłanek:

- aby uznać dany wydatek za koszt podatkowy musi on być poniesiony w celu uzyskania przychodu podatkowego, oraz

- nie może to być koszt wymieniony w zamkniętym katalogu negatywnym, nie uznawanym ustawowo za koszt podatkowy.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Podatnik jako właściciel samochodu osobowego będącego przedmiotem najmu opłaca ubezpieczenie obowiązkowe - odpowiedzialności cywilnej OC oraz koszty przeglądu technicznego. Opłaty te związane są z samym faktem własności samochodu i są ponoszone niezależnie od tego czy samochód ten używany jest przez jego właściciela, czy też jest oddany do używania innym osobom. A zatem wydatki poniesione na ten cel nie mogą być zaliczane w ciężar kosztów uzyskania przychodów z tyt. najmu, bowiem nie przyczyniły się do powstania przychodu z tego źródła.

Ad. 2

Na podstawie art. 22a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26.07.1991 r. amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 22c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania maszyny, urządzenia i środki transportu - o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1, zwane środkami

Co do zasady amortyzacji podlegają oddane do używania na podstawie umowy najmu środki trwałe stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania, o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok. Do kosztów uzyskania przychodów Podatnik może zaliczyć tylko odpisy amortyzacyjne z tytułu zużycia środków trwałych dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do treści art. 22g ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wartość początkową samochodu ustala się w zależności od sposobu jego nabycia. W przypadku nabycia w drodze kupna za wartość początkową jak wynika z postanowień art. 22g ust. 1 pkt 4 ww. ustawy - uważa się cenę ich nabycia.

W przypadku samochodów osobowych ustawodawca - w treści art. 22i ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. - przewidział, że podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych od tych samochodów tylko zgodnie z tzw. metodą liniową.

Polega ona na tym, że w myśl art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. odpisów dokonuje się od wartości początkowej samochodu w równych ratach co miesiąc albo w równych ratach co kwartał, albo jednorazowo na koniec roku podatkowego. Suma odpisów amortyzacyjnych dokonanych w pierwszym roku podatkowym nie może przekroczyć wartości tych odpisów przypadających na okres od oddania go na podstawie umowy najmu do używania innej osobie do końca roku podatkowego. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek wynajęto, do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono go w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono jego niedobór, przy czym suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, które zgodnie z art. 23 ust. 1, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Zgodnie z metodą liniową odpisów amortyzacyjnych dokonuje się przy zastosowaniu stawek określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych stanowiących załącznik nr 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak wynika z tego załącznika samochody osobowe zaliczane są do rodzaju 741 Klasyfikacji Środków Trwałych, a więc podstawowa stawka amortyzacyjna dla tych samochodów wynosi 20%.

Jednocześnie jednak - w myśl postanowień art. 22i ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 26.07.1991 r. stawka podstawowa może być podwyższona o współczynnik podwyższający - nie wyższy jednak niż 1,4 - jeżeli samochód ten - co wynika z objaśnienia nr 3 do załącznika nr 1 - jest używany:

- w pracy na trzy zmiany, mimo że nie działa ze swej istoty w ruchu ciągłym,

- w warunkach terenowych lub leśnych,

- pod ziemią lub

- innych wskazujących na bardziej intensywne zużycie.

W świetle powyższych przepisów Podatnik może dokonywać odpisów amortyzacyjnych od samochodu osobowego oddanego do używania innej osobie na podstawie umowy najmu w ciągu 60 miesięcy (5 lat), chyba że przysługiwać będzie mu prawo do stosowania współczynnika podwyższającego, o którym mowa w art. 22i ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 26.07.1991 r. W tym ostatnim przypadku Podatnik będzie dokonywać odpisów amortyzacyjnych przez okres 44 miesięcy (3 lata i 8 miesięcy).

Jednocześnie ustawodawca w treści art. 22j ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych postanowił, że podatnicy, z zastrzeżeniem art. 22l, mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla używanych lub ulepszonych środków trwałych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego podatnika, z tym że okres amortyzacji samochodów osobowych nie może być krótszy niż 30 miesięcy (2,5 roku), przy czym środki trwałe uważa się za używane, jeżeli podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres sześciu miesięcy (art. 22j ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r.).

Jeżeli zatem Podatnik udowodni, że przedmiotowy samochód był przez poprzedniego właściciela używany dłużej niż 6 miesięcy, to może dokonywać odpisów amortyzacyjnych od tego samochodu stosując stawki amortyzacyjne ustalone indywidualnie tj. zgodnie z postanowieniami art. 22j ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26.07.1991 r.