BI/005-0691/04 - Zaliczenie do środków trwałych samochodu zakupionego z umowy leasingu.

STAN FAKTYCZNY

Podatniczka w lutym 2001 r. zawarła na czas oznaczony (36 miesięcy) umowę leasingu, której przedmiotem był samochód ciężarowy. Po zakończeniu umowy przysługiwało jej prawo nabycia przedmiotu leasingu (z możliwością wypowiedzenia), z którego skorzystała, wykupując samochód za kwotę około 7000 zł. Samochód ten podatniczka nadal użytkuje w prowadzonej działalności gospodarczej.

PYTANIE PODATNICZKI

Czy w przedstawionym stanie faktycznym nabyty samochód stanowi środek trwały w prowadzonej działalności gospodarczej, a co za tym idzie - czy podatniczce przysługuje prawo do dokonywania odpisów amortyzacyjnych od jego wartości początkowej?

OCENA PRAWNA STANU FAKTYCZNEGO

Zgodnie z treścią art. 4 ustawy z 6 września 2001 r. o zmianie ustaw: o podatku dochodowym od osób fizycznych, o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 106, poz. 1150) do umów najmu lub dzierżawy rzeczy lub praw majątkowych oraz umów o podobnym charakterze zawartych przed dniem 1 października 2001 r. stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 października 2001 r.

Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym przed 1 października 2001 r. nie zawierała ustawowej definicji umowy leasingu, jednakże regulowała w sposób jednoznaczny, jak należy określać przychody z tytułu najmu, dzierżawy rzeczy albo praw majątkowych oraz umów o podobnym charakterze (art. 14 ust. 4), a ponadto wskazywała, jakie wydatki w przypadku tych umów stanowią koszty uzyskania przychodów (art. 23 ust. 1 pkt 2 i 3). W przypadku zaliczenia przedmiotu leasingu do majątku leasingodawcy (leasing operacyjny) opłaty leasingowe były u niego w całości przychodem, a odpisy amortyzacyjne stanowiły koszt uzyskania przychodu. U leasingobiorcy zaś cała opłata leasingowa była kosztem uzyskania przychodu. Zatem w świetle wskazanych przepisów skutki podatkowe zawierania umów o podobnym charakterze do najmu i dzierżawy, do których zalicza się umowy leasingowe, uzależnione zostały od tego, czy przedmiot umowy zaliczany był do składników majątku leasingodawcy, czy też leasingobiorcy. Problematykę tę w stosunku do umów leasingu zawartych do 30 września 2001 r. szczegółowo regulowało rozporządzenie Ministra Finansów z 6 kwietnia 1993 r. w sprawie zaliczania przedmiotu umów najmu lub dzierżawy rzeczy albo praw majątkowych do składników majątku stron tych umów (Dz. U. Nr 28, poz. 129).

Zgodnie z § 2 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia z dnia 6 kwietnia 1993 r. do składników majątku wynajmującego lub wydzierżawiającego zalicza się, z zastrzeżeniem § 3 pkt 1, rzeczy albo prawa majątkowe stanowiące przedmiot umowy szczególnej (tj. umowy o podobnym charakterze do umowy najmu lub dzierżawy, na podstawie której rzecz lub prawo majątkowe zostały oddane do odpłatnego korzystania), gdy umowa ta została zawarta na czas oznaczony, lecz nie zawiera prawa do nabycia rzeczy lub praw majątkowych przez najemcę lub dzierżawcę albo to prawo zawiera - z możliwością jego wypowiedzenia.

W rozpatrywanym stanie faktycznym po zakończeniu umowy leasingu zawartej na czas oznaczony (36 miesięcy) podatniczce przysługiwało prawo nabycia przedmiotu leasingu, z możliwością jego wypowiedzenia, a więc spełnione zostały przesłanki określone w treści § 2 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia z dnia 6 kwietnia 1993 r. Jednocześnie należy zaznaczyć, że podatniczka po zakończeniu umowy leasingu nabyła samochód ciężarowy będący przedmiotem leasingu za kwotę około 7.000 zł, czyli w tym przypadku za cenę nieodbiegającą znacznie bez uzasadnionej przyczyny od ceny rynkowej. Reasumując, w tej sytuacji przedmiot leasingu w trakcie trwania umowy leasingu zaliczał się do majątku leasingodawcy.

Natomiast w wyniku wykupienia leasingowanego samochodu po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego prawo własności tego przedmiotu zostało przeniesione na podatniczkę (nie mamy tu więc do czynienia z użyczeniem samochodu - jak podatniczka wskazuje w zapytaniu). Stosownie zaś do treści art. 22a ust. 1 pkt 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 22c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania maszyny, urządzenia i środki transportu - o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1, zwane środkami trwałymi.

Jeśli zatem podatniczka przewiduje, że zakupiony samochód ciężarowy, wykorzystywany na potrzeby związane z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą, kompletny i zdatny do użytku w dniu przejęcia do używania - będzie używany dłużej niż rok, to wówczas samochód ten będzie mogła zaliczyć do środków trwałych. Od jego wartości początkowej podatniczce będzie przysługiwało prawo dokonywania odpisów amortyzacyjnych zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z 26 lipca 1991 r.