BI/005-0541/03 - Czy pobranie nieodpłatnie udostepnionych w sieci internetowej programów użytkowych stanowi nieodpłatne świadczenie podlegające opodatkowaniu w myśl art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?

Ocena prawna stanu faktycznego:

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654, z późn. zm.), przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14, jest również wartość otrzymanych nieodpłatnych świadczeń oraz przychodów w naturze, z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych, spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie.

Wymienione w powyższym przepisie pojęcie "nieodpłatnego świadczenia" nie zostało zdefiniowane w ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. W doktrynie i orzecznictwie NSA akcentuje się, iż przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. nie związane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku tej osoby, mające konkretny wymiar finansowy. Jednakże należy mieć na uwadze, iż w myśl art. 353 Kodeksu cywilnego "świadczenie" zarówno odpłatne jak i nieodpłatne stanowi przedmiot stosunku zobowiązaniowego. A zatem do nieodpłatnego świadczenia dochodzi nie przy każdym zdarzeniu prawnym czy gospodarczym ale wówczas gdy tym zdarzeniem jest taki stosunek zobowiązaniowy w którym korzyść uzyskuje jedna ze stron przy czym chodzi tu o taki stosunek zobowiązaniowy, który ze swej istoty ma charakter odpłatny, np. z tytułu umowy sprzedaży bądź nieodpłatny jak umowy użyczenia. Ponadto wykładnia celowościowa wskazuje, że celem opodatkowania nieodpłatnych świadczeń było zapobieganie zawieraniu umów o świadczenia nieodpłatne aby w ten sposób uniknąć opodatkowania. Natomiast udostępnianie w sieci internetowej programów komputerowych nie następuje w drodze umowy o charakterze zobowiązaniowym (nie występują świadczenia wzajemne). Programy te są dostępne dla każdej osoby mającej dostęp do tej sieci, bez jakichkolwiek zobowiązań. Ponadto w przeważającej ilości programy te spełniają rolę reklamy świadczonych usług, gdyż w odróżnieniu od programów komercyjnych nie zawierają wszystkich funkcji lub przykładowo zawierają opisy tylko w języku obcym, zaś nabycie pełnej wersji programu (w języku polskim) jest już odpłatne.

Wobec powyższego pobranie nieodpłatnie udostępnionych w sieci internetowej programów użytkowych nie stanowi nieodpłatnych świadczeń podlegających opodatkowaniu w myśl art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.