9330/2017 - Reforma edukacji

Koszty wdrożenia ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. poz. 59) oraz ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe (Dz. U. poz. 60) zostały przedstawione i szczegółowo opisane w perspektywie dziesięciu najbliższych lat w ocenach skutków regulacji (OSR) do obu dokumentów. OSR do ustawy Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe zawiera m.in. szczegółowe dane finansowe dotyczące kosztów podręczników do zreformowanego systemu szkolnego.

Wyposażanie szkół w podręczniki, materiały edukacyjne i materiały ćwiczeniowe pozostaje zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej wykonywanym przez jednostki samorządu terytorialnego. Źródłem finansowania zmian związanych z zapewnieniem dla uczniów szkół podstawowych bezpłatnego dostępu do podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych jest budżet państwa - rezerwa celowa poz. 26 "Środki na zadania w zakresie wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży, zapewnienie uczniom objętym obowiązkiem szkolnym bezpłatnych podręczników materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych".

W budżecie państwa na rok 2017 została ona zaplanowana w wysokości 862 662 tys. zł. Ponadto od roku szkolnego 2017/2018 w miejsce podręczników do zajęć z zakresu edukacji polonistycznej, matematycznej, przyrodniczej i społecznej w klasach I szkół podstawowych zapewnianych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania planowane jest uruchomienie dotacji na wyposażenie klas I w podręczniki lub materiały edukacyjne (wysokość dotacji 75 zł na ucznia, w tym na podręcznik lub materiał edukacyjny do nauki języka obcego). W roku szkolnym 2018/2019 system dotacji obejmie klasy I i II szkół podstawowych, a docelowo od roku szkolnego 2019/2020 system dotacji obejmie klasy I-III szkół podstawowych.

Ponadto, w związku z planowaną nową organizacją nauczania w klasach V-VIII szkoły podstawowej, od roku szkolnego 2018/2019 planowane jest zwiększenie kwoty dotacji na wyposażenie klas V-VI w podręczniki lub materiały edukacyjne z obecnych 140 zł do 180 zł na ucznia.

Dotacja na wyposażenie w podręczniki lub materiały edukacyjne klas VII i VIII szkoły podstawowej wyniesie 250 zł, tak jak w obecnej I i II klasie gimnazjum.

W roku 2017/2018 wszyscy uczniowie szkół podstawowych, w tym uczniowie nowoutworzonych klas VII, jak również uczniowie wygaszanych gimnazjów, będą mieli dostęp do bezpłatnych podręczników.

Odnosząc się do pytania dotyczącego kluczowych zmian w programie nauczania po wprowadzeniu reformy oraz kosztów jego stworzenia, uprzejmie wyjaśniam, że programy nauczania do danych zajęć edukacyjnych są przygotowywane przez nauczyciela lub zespół nauczycieli danej szkoły 1 .

Po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej są one dopuszczane do użytku przez dyrektora tej szkoły i stanowią szkolny zestaw programów nauczania. Obowiązkiem dyrektora szkoły jest zapewnienie spójności szkolnego zestawu programów nauczania z całością podstawy programowej kształcenia ogólnego ustalonej dla danego etapu edukacyjnego, a w przypadku szkół branżowych również podstawy programowej kształcenia w zawodach. Powyższe czynności są wykonywane w ramach wynagrodzenia otrzymywanego przez nauczycieli, w tym składników motywacyjnych będących w dyspozycji dyrektora szkoły.

Zgodnie z ustawą z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe, termin na podjęcie przez jednostki samorządu terytorialnego uchwał w sprawie dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego wprowadzonego ustawą - Prawo oświatowe, minie w dniu 31 marca 2017 r. W uchwałach tych rady gmin i rady powiatów, zgodnie ze swoimi kompetencjami, określają warunki przekształcenia gimnazjów w szkoły innego typu oraz warunki włączenia gimnazjów do szkół innego typu.

Na podstawie ww. uchwał nie dokonuje się zakładania szkół, o których mowa w art. 18 ustawy - Prawo oświatowe, w tym szkół podstawowych o niepełnej strukturze organizacyjnej i szkół podstawowych filialnych, likwidacji i przekształceń szkół innych niż dokonywane na podstawie przepisów ustawy Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe.

Decyzje o zakładaniu nowych szkół i placówek oświatowych oraz likwidacji już istniejących, jednostki samorządu terytorialnego mogą podejmować na ustawowych zasadach ogólnych, co w przypadku zamiaru likwidacji szkoły oznacza między innymi konieczność zawiadomienia rodziców uczniów i właściwego kuratora oświaty o zamiarze likwidacji szkoły do końca lutego danego roku.

W związku z tym, że w chwili obecnej trwa proces ustalania nowych sieci szkolnych, trudno jest odpowiedzieć na pytanie ile szkół ulegnie likwidacji i ile nowych szkół i placówek zostanie utworzonych.

Odpowiadając na pytanie dotyczące zwolnień nauczycieli, uprzejmie wyjaśniam, że w związku z wprowadzaną reformą nie przewiduje się zwolnień nauczycieli. W ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe zawarte zostały regulacje zapewniające płynne przechodzenie nauczycieli ze szkół starego systemu do szkół nowego systemu bez konieczności rozwiązywania i ponownego zawierania umów o pracę. Tak np. nauczyciele: sześcioletniej szkoły podstawowej, z mocy prawa staną się nauczycielami ośmioletniej szkoły podstawowej; trzyletniego liceum ogólnokształcącego, nauczycielami czteroletniego liceum ogólnokształcącego; czteroletniego technikum, nauczycielami pięcioletniego technikum.

Wprowadzono również rozwiązania mające na celu ochronę miejsc pracy nauczycieli.

W okresie przejściowym zmodyfikowane zostały dotychczasowe zasady uzupełniania etatu oraz zmniejszania obowiązkowego wymiaru zajęć, tak aby umożliwić nauczycielom zatrudnionym w wymiarze mniejszym niż ? tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć uzupełnianie etatu w innej szkole. Ponadto umożliwia to kontynuację zatrudnienia w drodze mianowania nauczycielom zatrudnionym w wymiarze niższym niż ? obowiązkowego wymiaru zajęć.

Wprowadzono przepisy stanowiące, że w okresie od dnia 1 września 2017 r. do dnia 31 sierpnia 2019 r. liczba uczniów w danej jednostce samorządu terytorialnego, przypadających na jeden etat nauczyciela pedagoga, psychologa, logopedy, zatrudnionych w przedszkolach, szkołach i ich zespołach, prowadzonych przez tę jednostkę samorządu terytorialnego, nie była wyższa od liczby uczniów przypadająca na etaty tych nauczycieli, w roku szkolnym 2016/2017.

W sposób szczególny uregulowano przydzielanie w roku szkolnym 2019/2020 godzin ponadwymiarowych w szkołach ponadpodstawowych.

W okresie przejściowym wprowadzono wymóg uzyskania przez nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć zgody na dodatkowe zatrudnienie.

W celu umożliwienia sprawnego rozlokowania kadry pedagogicznej w okresie wdrażania nowej struktury szkół, wprowadzono rozwiązania uelastyczniające realizację polityki kadrowej. Rozszerzony został zakres stosowania art. 18 ustawy - Karta Nauczyciela, w którym uregulowane są kwestie przenoszenia do innej szkoły lub na inne stanowisko nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania - na nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony (bez względu na wymiar zatrudnienia).

Odnosząc się do pytania dotyczącego roli Prof. Andrzeja Waśki we wdrażaniu reformy edukacji, wyjaśniam, że ze względu na społeczne znaczenie reformy oświatowej oraz jej długofalowy charakter, Prezydent RP wyraził wolę bieżącego monitorowania wdrażania w życie przepisów ustawy. W związku z powyższym, Pan Prezydent powołał doradcę ds. wdrażania reformy - dr hab. Andrzeja Waśkę, który jest członkiem Narodowej Rady Rozwoju. W imieniu Pana Prezydenta współpracuje on z resortem edukacji w koordynowaniu realizacji reformy, m.in. z powołanym w Ministerstwie Edukacji Narodowej Zespołem do spraw wdrażania reformy edukacji. Zadaniem Zespołu jest koordynowanie działań związanych z wdrażaniem reformy edukacji, w szczególności wsparcie nauczycieli, rodziców, samorządów w okresie wdrażania zmian i po ich wprowadzeniu.