9178/2017 - Ułatwienie współpracy szkół zawodowych z przedsiębiorstwami

Warunkiem pomyślnego przeprowadzenia rzeczywistych zmian w szkolnictwie zawodowym jest ciągła, oparta na zaufaniu, współpraca resortu edukacji, i szerzej - jednostek systemu oświaty, z pracodawcami. Ministerstwo Edukacji Narodowej taki model współpracy chce promować i realizować.

System kształcenia zawodowego ma bardzo wiele do zaoferowania polskiemu rynkowi pracy i polskim przedsiębiorcom, gdyż poprzez dostarczanie wykwalifikowanych kadr przyczynia się do rozwoju całej gospodarki, ograniczania zjawiska bezrobocia i osiągnięcia wyższej jakości życia. By zmienić dotychczasowy negatywny wizerunek szkolnictwa zawodowego oraz opinie o jego niedostosowaniu do potrzeb rynku pracy, pracodawcy powinni być obecni i aktywni na każdym etapie procesu kształcenia zawodowego począwszy od określania potrzeb w zakresie zawodów i umiejętności, poprzez zaprojektowanie kształcenia w tych zawodach i umiejętnościach, realizację kształcenia praktycznego przy ścisłym udziale pracodawców, weryfikację efektów kształcenia na egzaminie zawodowym, aż po zatrudnienie absolwentów szkół.

Zgodnie z zapowiedziami dążymy do stopniowego wprowadzania dualnego modelu kształcenia w szkolnictwie zawodowym. By tak się stało, chcemy popularyzować w środowiskach gospodarczych wiedzę o możliwościach włączenia się pracodawców w kształcenie zawodowe oraz o korzyściach płynących z tego zaangażowania. Musimy zatem upowszechnić taką współpracę zarówno w środowisku pracodawców, jak i szkół. Konieczne jest również dostosowanie modelu, w tym również struktury szkolnictwa zawodowego do realnych potrzeb pracodawców, co jest obecnie głównym celem Ministerstwa Edukacji Narodowej w obszarze kształcenia zawodowego.

Obecnie istnieją realne zachęty dla pracodawców by włączali się w system kształcenia zawodowego, czy to w postaci dofinansowania kosztów kształcenia młodocianego pracownika lub refundacji wynagrodzeń wypłacanych młodocianym pracownikom oraz refundacji składek na ubezpieczenia społeczne, czy też w postaci istotnego wsparcia współpracy pracodawców ze szkołami prowadzącymi kształcenie zawodowe ze środków europejskich, w ramach regionalnych programów operacyjnych na lata 2014-2020. Niemal 67 mln euro z Krajowego Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (POWER) wesprze zmiany systemowe w szkolnictwie zawodowym. Z kolei programy regionalne (RPO) pomogą konkretnym szkołom rozwinąć współpracę z ich otoczeniem, zwłaszcza z pracodawcami i uczelniami. Na działania zaplanowane w RPO przewidziano 930 mln euro. Pieniądze z POWER będą inspirować pracodawców do tego, by włączyli się w kształcenie zawodowe. Dzięki wsparciu EFS wypracowane zostaną mechanizmy współpracy systemu szkolnictwa z biznesem, umożliwiające nawiązanie i prowadzenie dialogu z pracodawcami, inspirowanie pracodawców do włączania się w proces kształcenia i egzaminowania oraz w realizację doradztwa zawodowego w szkołach, upowszechnianie dobrych praktyk w tym zakresie, wreszcie monitorowanie rozwoju tej współpracy.

W ramach ww. działań przewidywane jest m.in.: organizowanie staży i praktyk zawodowych dla uczniów szkół zawodowych, w szczególności techników, u pracodawców, w tym również realizowanych na zasadach dualnego kształcenia, zdefiniowanego w znowelizowanym przez MEN rozporządzeniu w sprawie praktycznej nauki zawodu. Organizacja kształcenia praktycznego u pracodawców ze środków europejskich dla uczniów szkół zawodowych obejmuje następujące założenia:

- za przygotowanie stanowiska pracy dla ucznia/praktykanta pracodawca otrzyma kwotę 5 000 zł,

- za udział w stażu zawodowym/praktyce zawodowej uczniowie otrzymują stypendium, którego wysokość określają Instytucje Zarządzające regionalnymi programami operacyjnymi,

- za opiekę nad stażystą/praktykantem opiekunowi wyznaczonemu przez pracodawcę przysługuje wynagrodzenie lub dodatek do wynagrodzenia refundowane w całości lub w części ze środków europejskich.

Równocześnie wsparcie przewidziane w ramach PO WER będzie miało na celu stworzenie rozwiązań w zakresie współpracy szkół zawodowych z wyższymi, obejmujące m.in. opracowanie programu nauczania dla danego zawodu, uwzględniającego współpracę szkół zawodowych z wyższymi w jego realizacji czy przygotowanie propozycji działań mających na celu zapoznawanie uczniów i nauczycieli kształcenia zawodowego z nowymi technikami/technologiami stosowanymi w danej branży/zawodzie.

Na poziomie regionalnym, w ramach RPO, planowane jest wsparcie bezpośredniej współpracy szkół z ich otoczeniem. Pieniądze będące w dyspozycji województw pomogą szkołom m.in. w inicjowaniu współpracy szkół z pracodawcami, w tym m.in. tworzenia klas patronackich w szkołach czy wprowadzania nowych kierunków kształcenia.

Kwestie dotyczące ulg podatkowych i decyzje w tym zakresie leżą we właściwości Ministra Finansów, którego zdaniem każda ulga podatkowa, w dłuższej perspektywie, komplikuje system rozliczeń podatków dochodowych oraz zwiększa całkowite koszty poboru podatków. Ponadto, dotychczas funkcjonujące ulgi podatkowe tego rodzaju nie cieszyły się popularnością wśród podatników prowadzących działalność. Przykładem może być funkcjonująca w systemie podatku dochodowego od osób fizycznych polegająca na obniżeniu podatku dochodowego z tytułu szkolenia uczniów, tzw. ulga uczniowska. Ulga ta przysługiwała, jeżeli szkolenie zostało zakończone pozytywnym wynikiem egzaminu. Wysokość ulgi uczniowskiej za wyszkolenie jednego pracownika zależała od okresu szkolenia wynikającego z umowy o pracę. Ulga przyznawana była na wniosek podatnika w drodze decyzji. Opisywana ulga została zlikwidowana z dnia 1 stycznia 2004 r. z zachowaniem praw nabytych. W opinii Ministra Finansów skuteczniejszym i bardziej klarownym rozwiązaniem niż stosowanie ulg podatkowych jest obecnie obowiązujące rozwiązanie polegające na dofinansowaniu kosztów kształcenia młodocianych pracowników.

Minister Finansów podkreślił również, że rozwiązania podatkowe, w tym w szczególności ulgi podatkowe, ze względu na ich powszechny charakter, niosą za sobą ryzyko występowania wybiórczego lub źle zaadresowanego wsparcia, a ponadto ryzyko występowania nadużyć podatkowych. Formy wsparcie bezpośredniego, dedykowane konkretnym przedsiębiorcom (po dokonaniu indywidualnej oceny danego przypadku) wydają się instrumentem bardziej efektywnym. Nie bez znaczenia w tym kontekście jest również kwestia kontroli wydatkowania środków publicznych, która w przypadku ulg podatkowych ma charakter kontroli ex post. Należy mieć na względzie fakt, że wszelkie przywileje podatkowe, a więc zarówno zwolnienia, jak i ulgi podatkowe, stanowią odstępstwo od wynikającej z art. 84 Konstytucji RP 1 - zasady powszechności opodatkowania.

Kwestia likwidacji gospodarstw pomocniczych nie leży w kompetencjach Ministra Edukacji Narodowej, jak również decyzja o ich likwidacji nie była podjęta przez resort edukacji.

Według Ministra Finansów zmiana w zakresie sektora finansów publicznych polegająca na likwidacji gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych była niezbędna z uwagi na potrzebę dostosowania struktury organizacyjnej polskich finansów publicznych do ciągle zmieniającej się rzeczywistości, ale przede wszystkim ze względu na konieczność zapewnienia przejrzystości finansów publicznych.

Likwidacja gospodarstw pomocniczych przyczyniła się do usprawnienia funkcjonowania sektora finansów publicznych m.in. poprzez zmniejszenie jego rozdrobnienia. Miało to korzystny wpływ na zwiększenie przejrzystości sektora finansów publicznych oraz pozwoliło na ujawnienie środków publicznych, którymi dysponowały te jednostki, tym samym umożliwiając zwiększenie kontroli nad realizacją zadań publicznych i gospodarką finansową jednostek sektora finansów publicznych.

Rozwiązanie ukierunkowane na konsolidację sektora finansów publicznych pozytywnie wpłynęło na zwiększenie efektywności wykonywania zadań publicznych przez państwo, które osiągnięto głównie poprzez usprawnienie procesu zarządzania oraz zwiększenie kontroli i nadzoru nad realizacją zadań publicznych i gospodarką finansową jednostek sektora finansów publicznych.