540000 Du 400-1826/2009 - Zakres podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o pracę łączącej płatnika z pracownikiem, z którym pozostaje jednocześnie w związku małżeńskim.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Poznaniu, ul. Starołęcka 31 działając na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 z późn. zm.) w związku z art. 83 ust. 1 art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 8 ust. 2 i ust. 11, art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 z późn. zm.)

uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 7 maja 2009 r. przez przedsiębiorcę (...) w sprawie ustalenia zakresu podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o pracę łączącej płatnika z pracownikiem, z którym pozostaje jednocześnie w związku małżeńskim.

W dniu 7 maja 2009 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Poznaniu wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) o wydanie interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

W przedmiotowym wniosku w opisie stanu faktycznego wnioskodawca wskazał, iż Pan (...) jest zatrudniony na umowę o pracę od dnia 4 marca 2004 r. Płatnik (...) w dniu 18 kwietnia 2009 r. zawarła związek małżeński z wyżej wymienioną osobą. Ponadto nadmienia, że wcześniej tj. w dniu 6 marca 2009 r. zawarła z Panem (...) umowę małżeńską o rozdzielności majątkowej. Pani (...) zamieszkują pod wspólnym adresem.

W wyżej opisanym stanie faktycznym, przedsiębiorca powziął wątpliwość, czy musi opłacać składki na ubezpieczenia społeczne za męża jak za osobę współpracującą, czy może kontynuować opłacanie składek jak dotychczas tj. jak za pracownika. We własnym stanowisku w sprawie wnioskodawca wskazał, iż Pan (...) powinien podlegać ubezpieczeniom społecznym nadal jako pracownik. Ponadto wnioskodawca nie podał wykładni przepisów prawa, na jakich się oparł zajmując powyższe stanowisko w przedmiotowej sprawie.

Pani (...) dołączyła do wniosku wypis aktu notarialnego - umowy majątkowej małżeńskiej zawartej w dniu 6 marca 2009 r. przez Panią (...) i Pana (...), w której oświadczają, że na wypadek zawarcia związku małżeńskiego wyłączają wspólność ustawową jaka powstałaby w związku z zawarciem przez nich małżeństwa całkowicie w ten sposób, że każdy z nich zachowa majątek nabyty przed zawarciem związku małżeńskiego, jak i majątek nabyty później oraz postanawiają, że każdy z nich będzie zarządzać całym swoim majątkiem samodzielnie.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Poznaniu, zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę (...) we wniosku o wydanie interpretacji uznać należy za nieprawidłowe.

W myśl art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności.

Zatem jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, to dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca - art. 8 ust. 2 cytowanej ustawy. Oznacza to. że oprócz współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej konieczne jest istnienie określonego stopnia pokrewieństwa, powinowactwa bądź stosunek przysposobienia oraz pozostawanie we wspólnym gospodarstwie domowym. Wówczas członek rodziny, który zawarł umowę o pracę z osobą prowadzącą działalność gospodarczą i pozostaje z nią we wspólnym gospodarstwie domowym, podlega ubezpieczeniom społecznym jako osoba współpracująca.

Decydujące więc znaczenie dla rozstrzygnięcia przedstawionej przez przedsiębiorcę Panią (...) kwestii ma ustalenie znaczenia pojęcia wspólnego gospodarstwa domowego. "O prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego decyduje więź gospodarczo-rodzinna istniejąca między określonymi osobami. Nie ma natomiast znaczenia, czy osoby te są zameldowane w tym samym lokalu mieszkalnym" - tak orzekł Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 3 marca 1999 r. sygn. Akt II UK.N 504/98.

Fakt zawarcia związku małżeńskiego powoduje, że oboje małżonkowie obowiązani są. każdy według swoich sił i możliwości zarobkowych - przyczyniać się do zaspokojenia potrzeb rodziny. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi polega także na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym (art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego Dz. U. z 1964 r. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.).

Dla rozstrzygnięcia tego zagadnienia należy odwołać się do skutków prawnych, jakie pociąga za sobą zawarcie małżeństwa, które prowadzi do powstania stosunków rodzinno-prawnych, z których wynika także uprawnienie do zamieszkiwania w lokalu należącym do współmałżonka. Jeżeli prawo do mieszkania przysługuje, drugi małżonek jest uprawniony do korzystania z tego mieszkania w celu zaspokojenia potrzeb rodziny (tak też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2004 r. sygn. akt V CSK 185/05).

Natomiast bez wpływu na podleganie ubezpieczeniom społecznym ma fakt zawarcia umowy o rozdzielności majątkowej.

Zgodnie z art. 23 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonkowie są zobowiązani do wzajemnej pomocy i z tego obowiązku nie zwalnia pozostawanie w rozdzielności majątkowej" - tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 6 października 2004 r. sygn. akt GZ 71/04.

Prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego nie należy zatem utożsamiać ze zniesioną wspólnotą majątkową. Prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego charakteryzuje się m.in. udziałem i wzajemną ścisłą współpracą w załatwianiu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu. niezarobkowaniem i pozostawaniem w związku z tym na całkowitym lub częściowym utrzymaniu osoby, z którą prowadzi się gospodarstwo domowe, a wszystko to dodatkowo uzupełnione cechami stałości, które tego typu sytuacje charakteryzują. Powyższe przesłanki wynikają z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1996 r. sygn. akt II URN 56/95.

W związku z powyższym, w stanie faktycznym przedstawionym przez wnioskodawcę, małżonek zatrudniony na podstawie umowy o pracę u drugiego współmałżonka prowadzącego działalność gospodarczą będzie podlegał ubezpieczeniom społecznym jak osoba współpracująca.

Osoby współpracujące przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz na zasadzie dobrowolności ubezpieczeniu chorobowemu i obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu.

W oparciu o przedstawiony przez Wnioskodawcę stan faktyczny i cytowane powyżej przepisy tutejszy Oddział ZUS orzekł jak w sentencji decyzji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu. Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydala decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.