5125/2016 - Doprecyzowanie zasad finansowania wspomagania wczesnego rozwoju dziecka.

Przeprowadzona w 2016 r. ogólnopolska debata oświatowa pod hasłem "Uczeń. Rodzic. Nauczyciel - dobra zmiana" wskazała na potrzeby głębokich zmian w obszarze organizacji kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, mających na celu w szczególności podniesienie jakości diagnozy potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz efektywności kształcenia i wsparcia udzielanego tym uczniom w jednostkach systemu oświaty.

Obecnie trwają prace nad przygotowaniem ww. zmian uwzględniające m.in. wykorzystanie Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF) 1 . Rozpoczęto (Ośrodek Rozwoju Edukacji) realizację projektu pozakonkursowego, w ramach którego opracowane zostaną standardy postępowania diagnostycznego oraz postdiagnostycznego, dotyczące m.in. wczesnego wspomagania rozwoju dzieci. Wprowadzenie jednoznacznych standardów w zakresie opiniowania o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dzieci pozwoli na wyeliminowanie wątpliwości jakiego rodzaju potrzeby rozwojowe dzieci stanowią podstawę do objęcia go różnymi formami pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolu/poradni, a jakie wskazują na potrzebę kompleksowych oddziaływań w ramach wczesnego wspomagania rozwoju dzieci realizowanego w jednostkach systemu oświaty.

Wypracowane rozwiązania poddane zostaną uzgodnieniom międzyresortowym i konsultacjom społecznym, umożliwiającym pozyskanie opinii różnych środowisk, w szczególności działających na rzecz dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym również rodziców dzieci i młodzieży pełnosprawnych oraz ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Wczesne wspomaganie rozwoju dzieci w systemie oświaty organizowane jest w celu pobudzania psychoruchowego i społecznego rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole i prowadzone bezpośrednio z dzieckiem i jego rodziną. Może być ono realizowane w różnych rodzajach jednostek systemu oświaty - w przedszkolach i szkołach podstawowych, w tym specjalnych, w innych formach wychowania przedszkolnego oraz w ośrodkach, o których mowa w art. 2 pkt 5 ustawy o systemie oświaty, a także w publicznych i niepublicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym poradniach specjalistycznych 2 .

Przepisy ustawy nie wskazują jednostki samorządu terytorialnego odpowiedzialnej za zapewnienie organizacji wczesnego wspomagania rozwoju dzieci. Jednocześnie w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 71b ust. 7 pkt 1 ustawy 3 , wskazano, że może być ono organizowane w tych jednostkach systemu oświaty, które mają możliwość realizacji wskazań zawartych w opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, w szczególności dysponują środkami dydaktycznymi i sprzętem, niezbędnym do prowadzenia wczesnego wspomagania. Szczegółowe zasady prowadzenia wczesnego wspomagania rozwoju dziecka powinny zostać uregulowane w statucie danej jednostki systemu oświaty.

Przepisy ustawy z dnia 23 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw 4 wprowadzają od 1 stycznia 2017 r. dla jednostek samorządu terytorialnego możliwość wstrzymania dotacji placówkom niepublicznym wymienionym w art. 2 pkt 3, 4, 7 i 10 ustawy w przypadku utrudniania lub udaremniania przez te placówki czynności kontrolnych. Przepisy te będą dotyczyć również dotacji przekazywanych na wczesne wspomaganie dla poradni psychologiczno-pedagogicznych.

Placówki niepubliczne, w tym niepubliczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne, zakładane są na podstawie przepisów ustawy o systemie oświaty 5 , które wskazują, że osoba prowadząca placówkę jest obowiązana zgłosić jednostce samorządu terytorialnego, która dokonała wpisu do ewidencji danej placówki, w ciągu 14 dni zmiany w danych zawartych w zgłoszeniu 6 . Dane zawarte w zgłoszeniu obejmują m.in. wskazanie miejsca prowadzenia placówki oraz informację o warunkach lokalowych 7 . W przypadku, gdy niepubliczna poradnia psychologiczno-pedagogiczna realizuje swoje zadania w miejscach, które nie zostały wskazane we wpisie do ewidencji, konieczne jest dokonanie zmian w tym zakresie.

Natomiast środki na organizację wczesnego wspomagania rozwoju dzieci przekazywane są jednostkom samorządu terytorialnego w części oświatowej subwencji ogólnej. Środki "idą za dzieckiem", tj. do organu prowadzącego jednostkę systemu oświaty prowadzącą wczesne wspomaganie rozwoju, niezależnie od tego, czy jest to jednostka publiczna, czy też niepubliczna. Zasadnym wydaje się utrzymanie tej zasady przy jednoczesnym planowanym doprecyzowaniu standardów w zakresie opiniowania oraz organizacji wczesnego wspomagania rozwoju dzieci.

Uszczegółowienie przepisów w przedmiotowym zakresie będzie również sprzyjać efektywniejszemu sprawowaniu nadzoru pedagogicznego nad funkcjonowaniem niepublicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych przez właściwego terenowo kuratora oświaty 8 . Bowiem kurator w ramach sprawowanego nadzoru może kontrolować prawidłowość wydanych przez zespół opiniujący działający w niepublicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju oraz prawidłowość realizacji tych zajęć w poradni.