4677/2016 - Ustanowienie przepisów wykonawczych dla dofinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli.

Przepisami art. 70a ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 191 z późn. zm.) nałożono na jednostki samorządu terytorialnego, jako organy prowadzące szkoły i placówki, obowiązek wyodrębniania środków na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli z uwzględnieniem doradztwa metodycznego - w wysokości 1% planowanych rocznych środków przeznaczonych na wynagrodzenia osobowe nauczycieli.

W przepisach art. 91d pkt 1 tej ustawy wskazano, że zadania i kompetencje organu prowadzącego określone w art. 70a ust. 1 ww. ustawy posiada rada gminy, rada powiatu, sejmik województwa.

W art. 70a ust. 6 ustawy - Karta Nauczyciela zostało zawarte upoważnienie dla ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania do określenia w drodze rozporządzenia, sposobu podziału środków na doskonalenie zawodowe nauczycieli pomiędzy budżety poszczególnych wojewodów, uwzględniając w szczególności liczbę nauczycieli zatrudnionych w poszczególnych województwach, formy doskonalenia zawodowego dofinansowywane ze środków wyodrębnionych w budżetach organów prowadzących szkoły, wojewodów, ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz szczegółowe kryteria i tryby przyznawania tych środków, uwzględniając kompetencje organów wymienionych w ust. 1 (a więc odpowiednio: rady gminy, rady powiatu, sejmiku województwa), a także dyrektorów szkół i placówek w zakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli. Wykonanie tej delegacji ustawowej nastąpiło wydaniem rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 marca 2002 r. w sprawie sposobu podziału środków na wspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli pomiędzy budżety poszczególnych wojewodów, form doskonalenia zawodowego dofinansowywanych ze środków wyodrębnionych w budżetach organów prowadzących szkoły, wojewodów, ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz szczegółowych kryteriów i trybu przyznawania tych środków (Dz. U. z 2002 r. Nr 46, poz. 430 i z 215 r. poz. 1973).

Należy jednak zauważyć, że wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 1 sierpnia 2014 r., II SA/Go 584/14 był wydany na podstawie stanu prawnego, który uległ zmianie z dniem 1 stycznia 2016 r. w związku z wejściem w życie przepisów rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 listopada 2015 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie sposobu podziału środków na wspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli pomiędzy budżety poszczególnych wojewodów, form doskonalenia zawodowego dofinansowywanych ze środków budżetowych organów prowadzących szkoły, wojewodów, ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz szczegółowych kryteriów i trybu przyznawania tych środków (Dz. U. poz. 1973).

W aktualnym stanie prawnym dyrektor szkoły/placówki jest obowiązany określić na każdy rok szkolny potrzeby w zakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli szkół i placówek, uwzględniając: wyniki i wnioski z ewaluacji wewnętrznej i zewnętrznej szkoły, wyniki sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych, zadania związane z realizacją podstawy programowej oraz wymagania stawiane szkole lub placówce określone w przepisach rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 6 sierpnia 2015 r. w sprawie wymagań wobec szkół i placówek (Dz. U. poz. 1214), wydanego na podstawie art. 21a ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.), a także złożyć do 30 listopada danego roku do organu prowadzącego wnioski o dofinansowanie form doskonalenia zawodowego nauczycieli w następnym roku budżetowym uwzględniające zdiagnozowane potrzeby. Organ prowadzący ma natomiast obowiązek opracowywania na każdy rok budżetowy planu dofinansowania form doskonalenia zawodowego nauczycieli, biorąc pod uwagę: wnioski dyrektorów szkół i placówek, wyniki egzaminów, wyniki ewaluacji wewnętrznej i zewnętrznej oraz wynikające z nich wnioski, a także podstawowe kierunki polityki oświatowej państwa ustalane przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, zgodnie z art. 35 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Tak więc organ prowadzący nie może dowolnie dysponować tymi środkami na doskonalenie zawodowe nauczycieli, ale musi brać pod uwagę wnioski dyrektorów szkół i placówek.

Jednocześnie w myśl § 7 rozporządzenia organ prowadzący, w porozumieniu z dyrektorami szkół i placówek, miał i nadal ma obowiązek ustalania corocznie maksymalnej kwoty dofinansowania opłat za kształcenie pobieranych przez szkoły wyższe i zakłady kształcenia nauczycieli oraz specjalności i formy kształcenia, na które dofinansowanie jest przyznawane.

Mając na uwadze powyższe, Minister Edukacji Narodowej nie znajduje uzasadnienia dla wprowadzania zamian w zakresie kompetencji organów samorządu terytorialnego do dysponowania środkami na doskonalenie zawodowe nauczycieli. Z przepisów ustawy - Karta Nauczyciela jasno wynika, że kompetencje do podziału środków na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli ma odpowiednio: rada gminy, rada powiatu, sejmik województwa. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 marca 2002 r. w sprawie sposobu podziału środków na wspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli pomiędzy budżety poszczególnych wojewodów, form doskonalenia zawodowego dofinansowywanych ze środków wyodrębnionych w budżetach organów prowadzących szkoły, wojewodów, ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz szczegółowych kryteriów i trybu przyznawania tych środków, określa obowiązki organu prowadzącego związane z podziałem środków na doskonalenie zawodowe nauczycieli.