3791/2016 - Rozliczanie subwencji oświatowej przeznaczonej dla młodzieżowych ośrodków wychowawczych.

Odpowiadając na interpelację w sprawie problemów dotyczących konieczności zwrotu nienależnie naliczonych kwot części oświatowej subwencji ogólnej przez jednostki samorządu terytorialnego wskutek wykazywania w systemie informacji oświatowej wychowanków Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych, którzy na dzień sprawozdawczy nie korzystali z zakwaterowania w placówkach, uprzejmie informuję.

Minister Edukacji Narodowej otrzymuje od roku 2009 od Urzędów Kontroli Skarbowej wyniki kontroli przeprowadzanych w jednostkach samorządu terytorialnego w zakresie prawidłowości gospodarowania środkami publicznymi, obejmującymi m.in. wykonywanie obowiązków związanych z gromadzeniem danych stanowiących podstawę naliczania części oświatowej subwencji ogólnej.

Zgodnie z art. 28 ust. 6 z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego 1 minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określa, w drodze rozporządzenia, sposób podziału części oświatowej subwencji ogólnej między poszczególne jednostki samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem w szczególności typów i rodzajów szkół i placówek prowadzonych przez te jednostki, stopni awansu zawodowego nauczycieli oraz liczby uczniów w tych szkołach i placówkach. Podział części oświatowej subwencji ogólnej dokonywanych jest na podstawie danych o liczbie uczniów/ wychowanków i etatów nauczycieli wykazanych w systemie informacji oświatowej (SIO) według stanu na dzień 30 wrzenia roku poprzedzającego rok budżetowy.

W przypadku gdy ustalona dla jednostki samorządu terytorialnego część oświatowa subwencji ogólnej jest wyższa od należnej, minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze decyzji zobowiązuje do zwrotu nienależnej kwoty tej części subwencji, chyba że jednostka ta dokonała wcześniej zwrotu nienależnie otrzymanych kwot - w zakresie subwencji za lata poprzedzające rok budżetowy (art. 37 ust. 1 ww. ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego).

W wydawanym corocznie rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego istniał zapis, że zwiększona kwota części oświatowej subwencji ogólnej przysługuje w przypadku korzystania z zakwaterowania wychowanków Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego, nie zaś jedynie skierowanych do placówki. Jednakże, wobec braku nie budzących wątpliwości regulacji prawnych dotyczących definicji wychowanka MOW i MOS, a także obciążeń finansowych wielu jednostek samorządu terytorialnego wynikających z konieczności zwrotu nienależenie naliczonych kwot części oświatowej subwencji ogólnej, Ministerstwo Edukacji Narodowej ponownie dokonało analizy przepisów prawa w ww. zakresie.

Do 2012 r. MEN zajmował stanowisko, że ośrodek jest zobowiązany do rezerwowania przez określony czas miejsca dla nieletniego, mogącego w każdej chwili pojawić się w ośrodku, co pozwalało uznać zasadność subwencjonowania tego okresu. Problem ujmowania w SIO wychowanków niedoprowadzonych do MOW i MOS, a w konsekwencji naliczania dla nich wag przeliczeniowych w algorytmie podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla JST, został wskazany w raporcie specjalnego Centralnego Biura Antykorupcyjnego (CBA) z 2 lutego 2012 r. pt. Wątpliwości dotyczące zasad przyznawania dotacji niepublicznym placówkom resocjalizacyjnym. W raporcie potraktowano jako nieprawidłowość wykazywanie w SIO oraz przekazywanie subwencji/dotacji na nieletnich, którym wskazano miejsce w ośrodku, a nie zostali do niego doprowadzeni, co skutkowało odmiennym stanowiskiem MEN w kwestii wykazywania w SIO wychowanków, którym wskazano ośrodek, a którzy fizycznie nie zostali w nim umieszczeni.

Stanowisko prezentowane po 2012 r. zostało poddane szczegółowej analizie, w związku z dużą liczba interwencji ze strony środowiska placówek resocjalizacyjnych, organów prowadzących oraz parlamentarzystów.

W Ministerstwie Edukacji Narodowej zostały podjęte działania legislacyjne, mające na celu wyeliminowanie istniejących dotychczas wątpliwości interpretacyjnych. Wprowadzono zmiany w przepisach wydanych na podstawie art. 71 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty 2 , wprowadzając definicję wychowanka MOW 3 , która uwzględnia również wychowanków niedoprowadzonych do ośrodka. Możliwość wykazywania w SIO danych dotyczących zarówno wychowanków MOW, którzy zostali skierowani do ośrodka, a którzy jeszcze do niego nie przybyli, jak i wychowanków, którzy przybyli do ośrodka MOW, została uwzględniona w procedowanym obecnie w Wysokiej Izbie projekcie ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (druk nr 614 - art. 5 pkt 4 lit. b projektu). Rozwiązanie takie zapewni rzetelność danych w SIO. Wprowadzane dane będą zawierały datę otrzymania przez dyrektora ośrodka, za pośrednictwem poczty, skierowania wychowanka do ośrodka oraz datę przekazania informacji o niedoprowadzeniu wychowanka do ośrodka.