3600/2016 - Zmiana sposobu realizowania tygodniowego czasu pracy przez nauczycieli w ramach nowelizacji ustawy Karta Nauczyciela.

Stosownie do art. 42 ust. 1 ustawy - Karta Nauczyciela 1 , tygodniowy czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy wynosi do 40 godzin. W ramach tego czasu pracy oraz ustalonego wynagrodzenia nauczyciel jest obowiązany realizować trzy rodzaje zajęć, określone w art. 42 ust. 2 wymienionej ustawy, które w skrócie można określić jako:

Od dnia 1 września 2016 r. przepis art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy - Karta Nauczyciela otrzyma następujące brzmienie:

"2) inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów;".

Zgodnie z nowym brzmieniem tego przepisu, nauczyciel, w ramach czterdziestogodzinnego tygodnia pracy oraz otrzymywanego wynagrodzenia, będzie zobligowany do realizacji m.in. innych zajęć i czynności wynikających z zadań statutowych szkoły, w tym zajęć opiekuńczych i wychowawczych uwzględniających potrzeby i zainteresowania uczniów.

Obowiązek realizowania przez nauczycieli zajęć i czynności określonych w art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy - Karta Nauczyciela nie może być wykorzystywany przez dyrektora do wypełniania nimi godzin pracy objętych obowiązkowym tygodniowym wymiarem zajęć (pensum) ustalonym dla innego stanowiska. Ponadto, ustalenie przez dyrektora szkoły określonych zadań nauczyciela w ramach innych czynności i zajęć wynikających z zadań statutowych szkoły musi umożliwić nauczycielowi realizację wszystkich rodzajów zajęć i czynności, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 1-3 ustawy - Karta Nauczyciela w ramach jego tygodniowego czasu pracy.

W okresie przejściowym, do czasu systemowego rozwiązania organizacji ww. zajęć, dyrektorzy powinni motywować nauczycieli do realizacji zajęć, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy - Karta Nauczyciela, w ramach ich tygodniowego czasu pracy, wykorzystując funkcję wspierającą dodatku motywacyjnego 4 .

Odnosząc się do organizacji pracy świetlicy, należy zauważyć, że zgodnie z ustawą o systemie oświaty 5 , zapewnienie uczniom możliwości korzystania ze świetlicy jest jednym ze statutowych zadań szkoły publicznej. Uczniowie przebywający w świetlicy, muszą mieć stałą opiekę; w tym celu dyrektor szkoły zatrudnia wychowawców świetlicy, których tygodniowy, obowiązkowy wymiar zajęć, zgodnie z art. 42 ust. 3 pkt. 6 ustawy - Karta Nauczyciela, wynosi 26 godzin. Godzinami pracy w świetlicy nauczyciele mogą mieć także uzupełniony tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych 6 [6). Stanowisko wychowawcy świetlicy, wraz z wymiarem godzin, musi być zaplanowane w arkuszu organizacji szkoły. Organizacja pracy szkoły musi być zaopiniowana przez radę pedagogiczną. Przy opracowaniu arkusza organizacji szkoły dyrektor powinien zaplanować liczbę miejsc dla uczniów, którzy rozpoczną naukę od 1 września. Planowanie to powinno wynikać z analizy ostatnich lat i znajomości środowiska szkolnego. Organ prowadzący szkołę powinien zatwierdzić arkusz organizacji szkoły do końca maja roku poprzedzającego dany rok szkolny. Zatwierdzony arkusz stanowi dla dyrektora gwarancję, że szkoła otrzyma środki potrzebne na organizację świetlicy.

Gdyby organ prowadzący, mimo występujących w szkole potrzeb, nie chciał zagwarantować środków na stanowisko wychowawcy świetlicy, kurator oświaty, w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego, powinien ocenić zgodność z prawem takiego działania i w razie potrzeby zastosować środki zmierzające do zapewnienia stanu zgodnego z prawem (art. 34 ust. 1 ustawy o systemie oświaty).

Ponadto uprzejmie wyjaśniam, że publiczne przedszkola, szkoły i placówki są obowiązane do udzielania uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej, która zgodnie z rozporządzeniem w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach 7 polega na rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz indywidualnych możliwości psychofizycznych uczniów. Pomoc ta jest udzielana w trakcie bieżącej pracy z uczniem oraz w formach wskazanych w § 7 ww. rozporządzenia.

Pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole udzielają uczniom m.in. nauczyciele, którzy w ramach zajęć i czynności wymienionych w art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy - Karta Nauczyciela, mogą prowadzić:

Natomiast w ramach zajęć, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 1 ustawy - Karta Nauczyciela, nauczyciele prowadzą:

Wymiar godzin poszczególnych form udzielania uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej ustala dyrektor szkoły, biorąc pod uwagę potrzeby i zainteresowania uczniów, zadania nauczycieli, w tym ich tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych oraz posiadane przez nich kwalifikacje.

Ze względu na bezpieczeństwo uczniów oraz dokumentowanie przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej, a w szczególności pomocy psychologiczno-pedagogicznej zajęcia prowadzone z uczniami są i będą dokumentowane w dziennikach zajęć 8 .

Ministerstwo Edukacji Narodowej wraz ze związkami zawodowymi nauczycieli będzie monitorowało realizację nowelizowanego przepisu art. 42 ust. 2 ustawy - Karta Nauczyciela. Pragnę w tym miejscu podkreślić ogromną rolę związków zawodowych, które stosownie do art. 23 ustawy o związkach zawodowych sprawują kontrolę nad przestrzeganiem prawa pracy oraz uczestniczą, na zasadach określonych odrębnymi przepisami, w nadzorze nad przestrzeganiem przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Jeżeli w powyższych sprawach zdaniem związku zawodowego postępowanie organu administracji państwowej i samorządu terytorialnego lub pracodawcy jest niezgodne z prawem lub narusza zasady sprawiedliwości, związek może wystąpić do właściwego organu z żądaniem spowodowania usunięcia we właściwym trybie stwierdzonej nieprawidłowości.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że w związku z późn. zm. w art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy - Karta Nauczyciela, w dniu 25 maja 2016 r. Minister Edukacji Narodowej wystosował pismo kierowane do kuratorów oświaty w sprawie organizacji pracy świetlicy oraz pomocy psychologiczno-pedagogicznej.