3538/2016 - Wygaszanie szkół zajmujących się kształceniem w zawodzie technik farmaceutyczny.

Zgodnie z przepisem art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2015 r. poz. 2156, z późn. zm.) minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określa, w drodze rozporządzenia, klasyfikację zawodów szkolnictwa zawodowego na wniosek ministra właściwego w zakresie zawodu. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania może wprowadzić zawód do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego na wniosek właściwego ministra. Minister - wnioskodawca dokonuje oceny uzasadnienia wprowadzenia zawodu do klasyfikacji (kształcenia w określonym typie i rodzaju szkoły), utrzymania kształcenia w tym zawodzie lub wykreślenia zawodu - z punktu widzenia potrzeb danej branży czy gałęzi gospodarki oraz biorąc pod uwagę wymagania kwalifikacyjne określone w przepisach regulujących funkcjonowanie danego obszaru.

Wniosek dotyczący zamknięcia kształcenia w zawodzie technik farmaceutyczny został złożony przez Ministra Zdrowia w dniu 11 marca 2014 r. We wniosku minister właściwy do spraw zdrowia określił termin ostatniej rekrutacji do szkół policealnych kształcących w tym zawodzie na rok szkolny 2014/2015. Minister Edukacji Narodowej występował do Ministra Zdrowia z prośbą o ponowne przeanalizowanie zgłoszonej propozycji oraz ewentualne wyrażenie zgody na przesunięcie terminu przeprowadzenia ostatniej rekrutacji do kształcenia w zawodzie technik farmaceutyczny na późniejsze lata szkolne. Minister Zdrowia podtrzymywał zgłoszony wniosek wyrażając zgodę na przeprowadzenie ostatniego naboru do szkół kształcących w zawodzie technik farmaceutyczny w roku szkolnym 2015/2016. Wniosek ten został uwzględniony w projekcie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej zmieniającego rozporządzenie w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, przedłożonym do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych w dniu 8 maja 2014 r. W ramach konsultacji społecznych protesty w sprawie planowanego wygaszania kształcenia w zawodzie technik farmaceutyczny składały województwa samorządowe, związki zawodowe, stowarzyszenia branżowe oraz policealne szkoły medyczne. Ostatecznie, termin rozpoczęcia wygaszania kształcenia w zawodzie technik farmaceutyczny określono na rok szkolny 2018/2019 1 .

W piśmie z dnia 17 czerwca 2016 r. Ministerstwo Zdrowia podkreśla, że na bieżąco analizuje zapotrzebowanie na kadrę medyczną w systemie ochrony zdrowia celem podejmowania adekwatnych do potrzeb zmieniającego się rynku pracy decyzji. Zgodnie z informacją przekazaną przez Ministerstwo Zdrowia, średnie szkolnictwo medyczne podlegało i nadal podlega zmianom wynikającym z konieczności spójnego powiązania kształcenia w zawodach medycznych z krajowym rynkiem pracy oraz dostosowania do wymogów rynku europejskiego.

Decyzje o wygaszaniu kształcenia w kolejnych zawodach medycznych, tj. asystentka stomatologiczna, opiekunka dziecięca i technik farmaceutyczny, zostały podjęte po szczegółowej analizie zapotrzebowania na te zawody w systemie ochrony zdrowia i związane były z prowadzonym ówcześnie zadaniem w zakresie deregulacji zawodów. Ponowna analiza w tym zakresie umożliwiła częściowe zweryfikowanie tych decyzji. W związku z powyższym, po uzgodnieniach z Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, zawód opiekunka dziecięca pozostał w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego jako zawód właściwy dla Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, natomiast do Ministerstwa Edukacji Narodowej zostało przekazane stanowisko Ministra Zdrowia dotyczące odstąpienia od wygaszenia kształcenia w zawodzie asystentka stomatologiczna. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej 2 , dotyczące utrzymania i kontynuowania kształcenia w zawodach opiekunka dziecięca oraz asystentka stomatologiczna obowiązuje od 24 maja 2016 r.

Ministerstwo Zdrowia, zgodnie z przekazanymi informacjami, podejmuje działania mające na celu także powołanie nowych zawodów. Do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego został wprowadzony zawód technik sterylizacji medycznej, w którym szkoły mogą realizować kształcenie od września 2011 r., a obecnie rozważane jest także wprowadzenie nowych zawodów odpowiadających zapotrzebowaniu w systemie ochrony zdrowia, m.in. na usługi w zakresie wsparcia deinstytucjonalizacji lecznictwa psychiatrycznego.

W odniesieniu do zawodu technik farmaceutyczny Ministerstwo Zdrowia wskazuje, iż wniosek w sprawie zamknięcia kształcenia w tym zawodzie został poprzedzony szczegółową analizą obowiązujących przepisów prawa, m.in. w kontekście zachodzących zmian w obszarze regulacji dotyczących systemu kształcenia oraz prowadzonego zadania związanego z deregulacją zawodów i sytuacji na rynku pracy. Przeprowadzona analiza liczby absolwentów szkół realizujących kształcenie w zawodzie technik farmaceutyczny, prowadzona w okresie poprzedzającym podjęcie decyzji o wygaszaniu kształcenia w tym zawodzie wykazała, iż ma ona tendencję wzrostową. Przy wzroście osób uzyskujących kwalifikacje do wykonywania ww. zawodu należy wziąć pod uwagę m.in. problem bezrobocia w tej grupie zawodowej. Z analizy danych ujętych w raportach dotyczących zawodów deficytowych i nadwyżkowych na krajowym rynku pracy, publikowanych przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (analiza ww. raportów została przeprowadzona w okresie poprzedzającym podjęcie decyzji o zamknięciu kształcenia w zawodzie technik farmaceutyczny) wynika, iż bezrobocie w tym zawodzie wzrasta oraz nastąpiła przewaga napływu bezrobotnych techników farmaceutycznych nad napływem ofert pracy w tym zawodzie (zał. nr 1). Zwiększająca się liczba osób kształcących się w przedmiotowym zawodzie może skutkować nie tylko problemami związanymi ze znalezieniem pracy w zawodzie, ale również problemami dotyczącymi odbycia obowiązkowej 2-letniej praktyki w aptece. Ponadto prowadzone w ww. okresie analizy wykazały, że zarówno liczba osób posiadających prawo do wykonywania zawodu farmaceuty, jak i liczba osób pracujących bezpośrednio z pacjentem systematyczne rosła. Wzrastała także liczba farmaceutów pracujących w aptekach i punktach aptecznych (zał. nr 2). Jednocześnie Ministerstwo zdrowia poinformowało, że osoby, które nabyły lub do czasu wygaszenia kształcenia w zawodzie technik farmaceutyczny nabędą kwalifikacje do wykonywania ww. zawodu, będą mogły pracować w tym zawodzie.

Minister Zdrowia w toku ponownej analizy przedmiotowej kwestii zasięgnął opinii ekspertów merytorycznych w tym zakresie - zarówno konsultanci krajowi w poszczególnych dziedzinach farmacji, jak i samorząd zawodowy farmaceutów oraz Główny Inspektor Farmaceutyczny, wyrazili jednoznaczne stanowisko o słuszności podjętej wcześniej decyzji o wygaszaniu przedmiotowego kształcenia. Jednocześnie, z danych Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego wynika, że w okresie od 1 stycznia 2015 r. do 24 maja 2016 r. zgłoszono 167 zastrzeżeń dotyczących nieprawidłowego wykonywania zawodu technika farmaceutycznego. Zastrzeżenia te związane były m.in. z wystawianiem odpisu recepty przed technika farmaceutycznego, wydawaniem produktu leczniczego bardzo silnie działającego, sporządzaniem leków recepturowych z substancją bardzo silnie działającą, czy dokonaniem korekty paragonu fiskalnego wystawionego na realizację recepty na środki odurzające, przy czym należy zaznaczyć, iż nie każdy przypadek przejęcia obowiązków zawodowych farmaceuty przez technika farmaceutycznego miał miejsce pod nieobecność farmaceuty w aptece. Ponadto z informacji uzyskanych z Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego wynika, iż w okresie od 1 stycznia 2015 r. do 24 maja 2016 r. zgłoszono 82 przypadki przejmowania przez techników farmaceutycznych obowiązków farmaceuty, pod jego nieobecność (tyle też było decyzji nakazujących zapewnienie obecności farmaceuty w godzinach pracy apteki podczas kontroli zarówno planowanych, jak i doraźnych).

Jednocześnie Ministerstwo Zdrowia wskazało, że kwestia dotycząca zasadności dokonania zmiany przepisów w kontekście utrzymania kształcenia w zawodzie technika farmaceutycznego jest przedmiotem dalszych analiz i oceny zapotrzebowania m.in. na zatrudnienie techników farmaceutycznych w przemyśle farmaceutycznym, a ostateczna decyzja w przedmiotowej sprawie zostanie podjęta po zakończeniu analiz w ww. zakresie.

W związku z powyższym uprzejmie informuję, że zmiana klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego mająca na celu utrzymanie kształcenia w zawodzie technik farmaceutyczny będzie możliwa po złożeniu przez ministra właściwego do spraw zdrowia wniosku w przedmiotowym zakresie.