3475/2016 - Wyjaśnienia MEN w sprawie szkolnictwa zawodowego.

Ministerstwo Edukacji Narodowej podjęło wymierne działania w kierunku usprawnienia systemu szkolnictwa zawodowego. Aby zapobiec brakom fachowców na rynku pracy Ministerstwo Edukacji Narodowej w ostatnich miesiącach zainicjowało prace mające na celu zwiększenie roli pracodawców w szkolnictwie zawodowym, zarówno na poziomie systemowym, jak i w ramach współpracy szkół zawodowych z pracodawcami.

Podjęto debatę na temat szkolnictwa zawodowego w kontekście większego włączenia się przedsiębiorców w proces budowania nowoczesnego systemu kształcenia zawodowego odpowiadającego na potrzeby gospodarki i rynku pracy. W tym celu w dniu 15 marca br. w ramach ogólnopolskiej debaty "Uczeń. Rodzic. Nauczyciel - Dobra Zmiana" MEN zainaugurowało cykl debat regionalnych o kształceniu zawodowym w systemie oświaty i roli, jaką powinni odgrywać pracodawcy, zarówno na poziomie centralnym przy projektowaniu rozwiązań systemowych, w procesie kształcenia w szkołach, jak również w procesie egzaminowania. Do tej pory odbyło się 5 debat regionalnych poświęconych problematyce kształcenia zawodowego: w Lublinie, w Siedlcach, w Rzeszowie, w Bydgoszczy i w Zakrzowie. W debatach tych czynny udział brali również przedstawiciele rzemiosła. Ponadto w gmachu Ministerstwa Edukacji Narodowej zorganizowano konferencję dla dyrektorów i kadry kierowniczej szkół budowlanych i zawodowych oraz spotkanie z ekspertami ds. kształcenia zawodowego, jak również konferencję poświęconą wymianie doświadczeń w zakresie szkolnictwa zawodowego, z udziałem przedstawicieli szwajcarskich, austriackich i niemieckich firm oraz spotkanie Zespołu opiniodawczo-doradczego ds. kształcenia zawodowego, podczas których dyskutowano nad kierunkami zmian w kształceniu zawodowym w następujących obszarach:

* struktura szkolnictwa zawodowego,

* klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego i podstawa programowa kształcenia w zawodach,

* wyposażenie szkół i placówek ze środków europejskich,

* współpraca z pracodawcami, w tym realizacja praktycznej nauki zawodu,

* organizacja i przeprowadzanie egzaminów zawodowych.

Po zakończeniu ogólnopolskiej debaty w tym zakresie jeszcze w tym miesiącu zostanie podsumowany intensywny czas spotkań, rozmów i dyskusji. Zostanie wówczas przedstawiona informacja o tym, jak będzie wyglądać zmiana systemu edukacji, w tym kształcenia zawodowego.

Ministerstwu Edukacji Narodowej szczególnie zależy na głosie pracodawców, których zaangażowanie postrzega jako gwarancję pozytywnej zmiany w systemie szkolnictwa zawodowego. By zmienić negatywny wizerunek szkolnictwa zawodowego oraz opinie o jego niedostosowaniu do potrzeb rynku pracy, pracodawcy powinni być obecni i aktywni na każdym etapie procesu kształcenia zawodowego począwszy od określania potrzeb w zakresie nowych zawodów i umiejętności, poprzez zaprojektowanie kształcenia w tych zawodach i umiejętnościach, realizację kształcenia praktycznego przy ścisłym udziale pracodawców, weryfikację efektów kształcenia na egzaminie zawodowym, aż po zatrudnienie absolwentów szkół.

W ujęciu systemowym Ministerstwo Edukacji Narodowej zamierza zintensyfikować współpracę z organizacjami pracodawców, stowarzyszeniami zawodowymi oraz samorządem gospodarczym. Istotnym wsparciem w pozyskiwaniu partnerów do współpracy w tym zakresie będą środki europejskie w ramach perspektywy finansowej 2014-2020.

Obecnie trwa otwarty nabór ekspertów do projektu "Partnerstwo na rzecz kształcenia zawodowego. Etap 1: Forum partnerów społecznych", współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, w którym przeprowadzone zostanie rozpoznanie zapotrzebowania na zawody i kwalifikacje w poszczególnych branżach. Do współpracy w tym zakresie zaproszeni zostali przedstawiciele partnerów społecznych i gospodarczych właściwych dla poszczególnych zawodów szkolnictwa zawodowego, w tym przedstawiciele organizacji pracodawców, izb gospodarczych, stowarzyszeń zawodowych i związków zawodowych. W oparciu o wyniki tych konsultacji zostaną określone umiejętności, na które będzie występowało zapotrzebowanie przemysłu w najbliższych latach, jak również oczekiwania w zakresie sylwetki (charakterystyki) absolwentów kształcących się w danym zawodzie. Informacje te zostaną wykorzystane w celu dostosowania klasyfikacji (listy) zawodów szkolnictwa zawodowego do potrzeb rynku pracy, w oparciu o którą prowadzone jest kształcenie w szkołach zawodowych. Wiedza ekspercka pozyskana od partnerów społecznych i gospodarczych, w tym zwłaszcza pracodawców posłuży również autorom podstaw programowych kształcenia w zawodach w celu ich modernizacji bądź opracowania nowych, w przypadku gdy ministrowie właściwi dla zawodów zgłoszą do Ministerstwa Edukacji Narodowej wnioski o wprowadzenie nowych zawodów do klasyfikacji.

Konsultacje z ekspertami w projekcie obejmują następujące branże:

Dostosowanie kształcenia zawodowego nie ograniczy się tylko do działań na poziomie krajowym. Równie istotne będzie wprowadzenie mechanizmów współpracy pracodawców ze szkołami zawodowymi na poziomie regionalnym.

Zgodnie z art. 39 ust. 5 ustawy o systemie oświaty dyrektor publicznej szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe, w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę (jednostką samorządu terytorialnego), ustalając zawody, w których będzie kształcić szkoła, jest zobowiązany do zasięgnięcia opinii wojewódzkiej i powiatowej rady rynku pracy.

Rozwiązania proponowane przez MEN będą dotyczyły m.in. usprawnienia procesu dostosowywania kształcenia w zawodach, tak by kształcenie to było rzeczywiście zgodne z potrzebami regionalnego i lokalnego rynku pracy.

Dostosowaniu szkolnictwa zawodowego do rynku pracy powinny służyć również projekty realizowane w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych na lata 2014-2020. W nowej perspektywie finansowej wsparcie kształcenia zawodowego ze środków europejskich odbywać się będzie głównie na poziomie regionów, tj. najbliżej zapotrzebowania szkół prowadzących kształcenie zawodowe oraz pracodawców - na ten cel przeznaczono ponad 930 mln euro.