3063-ILPP1-2.4512.171.2016.2.DC

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Specjalnego Ośrodka przedstawione we wniosku sygnowanym datą 24 sierpnia 2015 r. (data wpływu do Ministerstwa Finansów 31 sierpnia 2016 r., data wpływu do Biura Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie 9 września 2016 r.) uzupełnionym pismem z dnia 26 października 2016 r. (data wpływu 31 października 2016 r.) oraz pismem z dnia - brak daty sporządzenia (data wpływu 5 grudnia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług jest:

* prawidłowe - w zakresie zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży posiłków na rzecz uczniów, nauczycieli i pracowników administracji przy zastosowaniu kas rejestrujących;

* nieprawidłowe - w zakresie zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży posiłków na rzecz osób trzecich przy zastosowaniu kas rejestrujących.

W dniu 31 sierpnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku prowadzenia sprzedaży posiłków przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Wniosek uzupełniono pismami w dniach 31 października 2016 r. i 5 grudnia 2016 r. w zakresie doprecyzowania opisu sprawy, przeformułowanie zadanych pytań, przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oraz o brakującą opłatę.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca (dalej także: SO lub Ośrodek) jest jednostką budżetową powiatu. W ramach prowadzonej działalności, zgodnie ze statutem SO gwarantuje uczniom uczęszczającym do Ośrodka posiłki. Z posiłków korzystają uczniowie, nauczyciele, pracownicy administracji, zdarza się, że nabywcami są osoby trzecie. Stołówka jest integralną częścią SO. Prowadzona stołówka nie jest odrębnym podmiotem gospodarczym, a więc usługi świadczone przez stołówkę szkolną dla własnych uczniów i nauczycieli mieszczą się w grupowaniu PKWiU 85 - jako usługi w zakresie edukacji, natomiast przygotowanie posiłków dla pracowników administracyjnych i osób trzecich mieści się w grupowaniu PKWiU 56.29.20.0 jako usługi stołówkowe. Wpłaty za posiłki przyjmowane są na kwitariusz przychodowy w formie gotówki. Gotówka wpłacana jest na rachunek jednostki. Wartość wpływów rocznych nie przekracza kwoty 20.000 zł. Placówka nie ewidencjonowała sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej. Korzysta ze zwolnienia podmiotowego do dnia 31 grudnia 2016 r. Za część uczniów odpłatność regulowana jest przez ośrodki pomocy społecznej na podstawie stosownych decyzji i list. Ośrodki dokonują płatności za posiłki na podstawie noty księgowej na rachunek jednostki. W związku z powyższym, wpłaty za posiłki dokonywane są w formie gotówkowej do kasy jednostki skąd odprowadzane są na konto bankowe oraz bezpośrednio na konto bankowe. Ośrodek nie jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, i do dnia 31 grudnia 2016 r. nie podlega centralizacji VAT z powiatem. Specjalny Ośrodek jest objęty systemem oświaty - ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. z późn. zm.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy placówka ma obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży posiłków przy zastosowaniu kas rejestrujących?

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi wyżywienia, zgodnie z poz. 45 załącznika do rozporządzenia z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (zwolnione z obowiązku ewidencji są usługi stołówkowe w placówkach wymienionych w art. 43 ust. 9 ustawy, prowadzonych przez te placówki, udostępnianych wyłącznie dla uczniów, nauczycieli, personelu).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest:

* prawidłowe - w zakresie zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży posiłków na rzecz uczniów, nauczycieli i pracowników administracji przy zastosowaniu kas rejestrujących;

* nieprawidłowe - w zakresie zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży posiłków na rzecz osób trzecich przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących wynika z zapisu art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą. Zgodnie z tym przepisem, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Powyższy przepis określa generalną zasadę, z której wynika, że obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Zatem jednym z podstawowych kryteriów decydujących o obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kas rejestrujących jest status nabywcy wykonywanych przez podatnika świadczeń.

Zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących poszczególnych czynności i podatników zawarte są obecnie w § 2 i 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 lipca 2016 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2016 r. poz. 1215) - zwanym dalej rozporządzeniem.

Regulacje zawarte w powołanym rozporządzeniu przewidują zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących ze względu na rodzaj prowadzonej działalności - zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia (zwolnienie przedmiotowe) oraz wysokość obrotu - do określonej tym przepisem wysokości obrotów (zwolnienie podmiotowe).

Stosownie do § 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2016 r. podatników, u których obrót zrealizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym kwoty 20.000 zł, a w przypadku podatników rozpoczynających w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli obrót z tego tytułu nie przekroczył, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym, kwoty 20.000 zł.

Na podstawie § 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2016 r. podatników rozpoczynających po dniu 31 grudnia 2014 r. dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli przewidywany przez podatnika obrót z tego tytułu nie przekroczy, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym, kwoty 20.000 zł.

Zgodnie z § 5 ust. 1 rozporządzenia, w przypadku podatników korzystających ze zwolnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 1, zwolnienie to traci moc po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym podatnik przekroczył obrót realizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych w kwocie 20.000 zł.

W myśl § 5 ust. 2 rozporządzenia, w przypadku podatników korzystających ze zwolnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 2, zwolnienie to traci moc po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym podatnik przekroczył obrót z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności, w kwocie 20.000 zł.

W myśl § 2 ust. 1 rozporządzenia, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2016 r., czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia.

Natomiast w poz. 45 ww. załącznika wymieniono usługi stołówek w placówkach wymienionych w art. 43 ust. 9 ustawy, prowadzonych przez te placówki, udostępnianych wyłącznie dla uczniów, studentów i innych podopiecznych oraz nauczycieli i personelu.

Zgodnie z art. 43 ust. 9 ustawy, przez placówki oświatowe, o których mowa w ust. 1 pkt 13 oraz w art. 83, rozumie się szkoły i przedszkola publiczne i niepubliczne, szkoły wyższe i placówki opiekuńczo-wychowawcze.

Niezależnie od wysokości osiągniętych obrotów czy też świadczonych czynności ustawodawca wykluczył jednak z prawa do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaż usług i towarów, które szczegółowo zostały określone w § 4 rozporządzenia.

Z dniem 1 stycznia 2015 r. wyłączeniem ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej na podstawie § 4 pkt 2 lit. i rozporządzenia objęte zostały usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56), wyłącznie:

* świadczone przez stacjonarne placówki gastronomiczne, w tym również sezonowo, oraz

* usługi przygotowania żywności dla odbiorców zewnętrznych (katering)

- z wyjątkiem świadczenia usług na warunkach określonych w poz. 35 załącznika do rozporządzenia przez podatnika, o którym mowa w art. 8 ust. 2a ustawy, oraz świadczenia usług, o których mowa w lit. i, świadczonych na pokładach samolotów lub w sposób określony w poz. 45 załącznika do rozporządzenia.

Z powyższego przepisu wynika, że wyłączone ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania są usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56) wyłącznie świadczone przez stacjonarne placówki gastronomiczne oraz usługi przygotowania żywności dla odbiorców zewnętrznych (katering). Wyłączenie to nie dotyczy usług stołówek w szkołach i przedszkolach publicznych i niepublicznych, szkołach wyższych i placówkach opiekuńczo-wychowawczych, prowadzonych przez te placówki, udostępnianych wyłącznie dla uczniów, studentów i innych podopiecznych oraz nauczycieli i personelu.

Zauważyć należy, że zgodnie z uregulowaniem art. 67a ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2016 r. poz. 1943, z późn. zm.), w celu zapewnienia prawidłowej realizacji zadań opiekuńczych, w szczególności wspierania prawidłowego rozwoju uczniów, szkoła może zorganizować stołówkę. Korzystanie z posiłków w stołówce szkolnej jest odpłatne (art. 67a ust. 2 ustawy o systemie oświaty). Ilekroć w tej ustawie jest mowa bez bliższego określenia o szkole - należy przez to rozumieć także przedszkole (art. 3 pkt 1 ustawy o systemie oświaty).

Jak zaznaczono w ww. przepisie, celem prowadzenia stołówek w placówkach oświatowych jest wspieranie prawidłowego rozwoju uczniów/dzieci. Tak więc świadczenie usług gastronomicznych prowadzonych przez stołówki szkolne/przedszkolne na rzecz uczniów/dzieci, nie jest świadczeniem usług gastronomicznych jako takich, ale pełni funkcje socjalno-bytowe, polegające na zapewnieniu żywienia uczniom szkoły/przedszkola.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności, zgodnie ze statutem SO gwarantuje uczniom uczęszczającym do Ośrodka posiłki. Z posiłków korzystają uczniowie, nauczyciele, pracownicy administracji, zdarza się, że nabywcami są osoby trzecie. Stołówka jest integralną częścią SO. Prowadzona stołówka nie jest odrębnym podmiotem gospodarczym. Przygotowanie posiłków dla pracowników administracyjnych i osób trzecich mieści się w grupowaniu PKWiU 56.29.20.0 jako usługi stołówkowe. Wpłaty za posiłki przyjmowane są na kwitariusz przychodowy w formie gotówki. Gotówka wpłacana jest na rachunek jednostki. Wartość wpływów rocznych nie przekracza kwoty 20.000 zł. Placówka nie ewidencjonowała sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej. Korzysta ze zwolnienia podmiotowego do dnia 31 grudnia 2016 r. Za część uczniów odpłatność regulowana jest przez ośrodki pomocy społecznej na podstawie stosownych decyzji i list. Ośrodki dokonują płatności za posiłki na podstawie noty księgowej na rachunek jednostki. W związku z powyższym, wpłaty za posiłki dokonywane są w formie gotówkowej do kasy jednostki skąd odprowadzane są na konto bankowe oraz bezpośrednio na konto bankowe. Ośrodek nie jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, i do dnia 31 grudnia 2016 r. nie podlega centralizacji VAT z powiatem. Specjalny Ośrodek jest objęty systemem oświaty - ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. z późn. zm.

W ocenie tut. Organu, w kontekście powołanych wyżej regulacji prawnych, należy stwierdzić, że świadczone przez Wnioskodawcę usługi stołówkowe na rzecz swoich uczniów, nauczycieli i pracowników administracji zwolnione są z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej do dnia 31 grudnia 2016 r. Spełniają one bowiem warunki wskazane w § 2 ust. 1 w zw. z poz. 45 załącznika do rozporządzenia.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania usług stołówkowych świadczonych na rzecz swoich uczniów, nauczycieli i pracowników administracji przy zastosowaniu kas rejestrujących należy uznać za prawidłowe.

Odnosząc się do możliwości zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej sprzedaży z tytułu świadczenia usług stołówkowych, z których korzystają osoby trzecie, należy stwierdzić, że nie mieszczą się one wśród osób wymienionych w poz. 45 załącznika do rozporządzenia. W konsekwencji w ich przypadku ma zastosowanie § 4 pkt 2 lit. i rozporządzenia uniemożliwiający skorzystanie ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej.

Powyższe wynika z faktu, że czynności sprzedaży posiłków dokonywane na rzecz osób trzecich korzystających ze stołówki nie mogą korzystać ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu na kasie rejestrującej, gdyż jako czynności sklasyfikowane w PKWiU pod symbolem 56.29.20.0 mieszczą się w § 4 pkt 2 lit. i rozporządzenia, który wymienia przypadki, gdzie § 2 rozporządzenia nie ma zastosowania.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w tej części jest nieprawidłowe.

Niezależnie od powyższego zauważyć trzeba, że w dniu 29 września 2015 r. zapadł wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-276/14, zgodnie z którym gminna jednostka organizacyjna, której działalność nie spełnia kryterium samodzielności w rozumieniu art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE, nie może być uznana za podatnika podatku od wartości dodanej odrębnie od gminy, w której skład jednostka ta wchodzi.

Ponadto, należy podkreślić, że w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 października 2015 r. sygn. akt I FPS 4/15, rozstrzygnięto bardzo szczegółowo, że pomimo większego niż jednostki budżetowe stopnia samodzielności zakładu budżetowego, nie może on być uznany za odrębnego od Gminy podatnika VAT, gdyż nie jest wystarczająco samodzielny. NSA wskazał również na orzeczenie TSUE z dnia 29 września 2015 r. w sprawie C-276/14 Gmina Wrocław i podkreślił, że w wyroku tym TSUE udzielił bardzo szczegółowych wskazówek dotyczących warunków, jakie muszą spełniać publiczne jednostki organizacyjne aby mogły one być uznane za podatników VAT czynnych, tj. działanie we własnym imieniu i na własny rachunek, ponoszenie ryzyka gospodarczego, brak hierarchicznego podporządkowania itp.

NSA zwrócił uwagę na fakt, że dla oceny, czy samorządowy zakład budżetowy jest podmiotem samodzielnym należy zbadać to, czy ten zakład przy realizacji jego zadań jest podporządkowany Gminie.

Z powyższego wynika, że samorządowy zakład budżetowy w myśl przytoczonych przepisów oraz zgodnie z wyrokiem NSA nie może być traktowany jako odrębny podatnik od jednostki samorządu terytorialnego, która go utworzyła.

Jednak, aby zapewnić samorządom czas na przygotowanie się do nowego modelu rozliczeń w dniu 29 września 2015 r. Ministerstwo Finansów wydało komunikat w sprawie objętej wyrokiem TSUE, w którym wskazano, że stosowany model rozliczeń może być kontynuowany do połowy 2016 r. W dniu 16 grudnia 2015 r. Ministerstwo Finansów wprowadziło zmianę do komunikatu polegającą na przedłużeniu terminu ostatecznej centralizacji na dzień 1 stycznia 2017 r.

Tut. Organ zaznacza zatem, że niniejsze rozstrzygnięcie w rozpatrywanej sprawie straci aktualność, najpóźniej z dniem 1 stycznia 2017 r. czyli w momencie gdy Powiat zgodnie z wnioskami płynącymi z ww. orzeczenia TSUE w sprawie C - 276/14 oraz wyroku NSA sygn. akt I FPS 4/15 dokona "scentralizowania" w zakresie rozliczeń w podatku od towarów i usług, tj. będzie rozliczać cały podatek należny, jak i podatek naliczony powstały w wyniku działań realizowanych przez swoje jednostki organizacyjne.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Tut. Organ wskazuje, że w niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w zakresie obowiązku prowadzenia sprzedaży posiłków przy zastosowaniu kas rejestrujących. W pozostałym zakresie wniosek został rozpatrzony w oddzielnych rozstrzygnięciach.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Administracji Skarbowej w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.